به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، این کتاب به بررسی نسبت تئاتر و توسعه فرهنگی و به طور خاص، ارزیابی سهم جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در توسعه فرهنگ ملی و اسلامی ایرانِ پس از انقلاب می‌پردازد.
«توسعه فرهنگی» مفهومی است که پس از جنگ جهانی دوم وارد ادبیات سیاستگذاری فرهنگی شد. توسعه به تعبیر دکتر ازکیا(جامعه شناس) فرایندی است که در آن سنت‌ها و تجارب گذشته از نو و بر اساس نیازها و شرایط تازه بازاندیشی و بازسازی می‌شوند و از این طریق جامعه خود را بارور می‌کند و توانایی‌های بالقوه انسان‌ها شکوفا می‌شود. از این جهت مفهوم هویت فرهنگی از مفهوم توسعه فرهنگی جدا نیست.
استفاده از تئاتر برای رسیدن به اهداف توسعه‌ای پدیده تازه‌ای نیست. در نیمه دوم قرن بیستم پائولو فریره کسی است که دیدگاه‌هایش زمینه‌ساز شکل‌گیری تئاتر اجتماعی و تلاش‌های نظری و عملیِ کسانی چون آگوستو بوال و کینز اپسکمپ در عرصه تئاتر برای توسعه شد. اما دولت‌ها در ایران چنین نگاهی به تئاتر ندارند.
پس از سه دهه که از برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می‌گذرد این سؤال مطرح است که این جشنواره تا چه حد توانسته سهمی در توسعه فرهنگی بویژه توسعه فرهنگ ملی و اسلامی در ایرانِ پس از انقلاب داشته باشد؟ این جشنواره تا چه حد توانسته ارزش‌های مشروعیت‌بخش نظام جمهوری اسلامی ایران را در دل خود به نمایش بگذارد؟ میزان و کیفیت محتوا و اثرگذاری این جشنواره در توسعه فرهنگ ملی و اسلامی چقدر بوده است؟ انطباق این حجم از آثار تولیدشده و به نمایش درآمده با انتظارات، اهداف و سیاست‌های کلان فرهنگی ج.ا.ا. چه میزان بوده است؟ بین سرمایه‌گذاری دولت‌ها و نتایج عایده از این جشنواره تا چه حد تطابق وجود دارد؟
آنطور که نویسندگان در مقدمه کتاب اظهار داشتند این پرسش‌ها دغدغه‌های اصلی بودند که به نظر می‌رسد تاکنون کمتر به نحو علمی به آن‌ها پاسخ داده شده است. چرا که عمده‌ی ارزیابی‌های انجام‌شده در مورد کارکرد این جشنواره تک‌بُعدی بوده که معمولاً به سطح اجرایی و دستاوردهای کمّی و هنری حاصله پرداخته و از منظر نسبتی که این جشنواره با اهداف توسعه فرهنگی در ایران داشته کمتر مطالعه شده است.
این کتاب در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول شامل تمهیدات نظری است که مشتمل برمرور تعاریف فرهنگ در علوم انسانی، ویژگی‌ها و کارکردهای فرهنگ، ضرورت توجه به فرهنگ، مدیریت و سازمان فرهنگی است. در ادامه به معرفی منابع استخراج ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگ ملی و اسلامی پرداخته شده است. در این بخش نویسندگان تحلیلی از نظریه فرهنگی امام خمینی (ره)، نظریه فرهنگی آیت‌الله خامنه‌ای و نظریه فرهنگی شهید مرتضی مطهری به عنوان سه متفکر انقلاب اسلامی ارائه کردند. در بخش بعدی مروری اجمالی بر برخی مطالعات مربوط به شاخص‌های فرهنگی در ایران آمده است.
بخش دوم این کتاب اختصاص دارد به ارزیابی دو دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از منظر فرهنگ ملی و اسلامی (دوره بیست و نهم و سی‌اُم). مؤلفان آثار راه‌یافته به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در این دو دوره را از منظر «وحدت ملی» ، «هویت دینی» ، «ارزش‌های اخلاقی»، «مبانی مشروعیت‌بخش نظام» و از منظر «مؤلفه‌های کلیدی سند چشم‌انداز 1404» ارزیابی و تحلیل کردند.
این کتاب برای اساتید، پژوهشگران و دانشجویان رشته تئاتر، جامعه‌شناسی، مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی، سیاستگذاری فرهنگی، پژوهش هنر و نیز اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی و دست‌اندرکاران سیاستگذاری و برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در سالهای آتی منبعی مفید و کاربردی است.
انتهای پیام/
نظر شما