غزل سرای چیره دست

« حسین منزوی از جمله شاعرانی بود که غزل امروز و گذشته را به نسل جوان نشان داد و آن را مستحکمترکرد ،‌ منزوی، مسیر بین غزل امروز و گذشته را هموار کرد».

 این جملات را سعید بیابانکی، رئیس گروه آفرینش و ارزیابی شعر مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری در ابتدای این نشست که با حضوراساتید ادبیات و شاعران جوان برگزار شد، می‌گوید.  

او ادامه می دهد: منزوی یکی از بهترین غزل سرایان سده اخیر بود که در حوزه غزل پسانیمایی، نظرات و اندیشه‌های نیما را در قالب شعر نیمایی پیاده کرد، زیرا نیما نظریات خود را در یک قالب جدید که به « شعر نو» معروف است به شعر فارسی اضافه کرد.

بیابانکی می‌گوید: بعد از نیما، بیشتر شاعران ادامه دهنده شعر نیمایی شدند که در این میان می توان به شاعرانی چون مهدی اخوان ثالث ، احمد شاملو،فروغ فرحزاد و سهراب سپهری اشاره کرد که ادامه دهنده راه نیما بودند، از سوی دیگر،‌ گروه دیگری از شاعران درحوزه شعر کلاسیک بودند و «غزل» می گفتند ، غزل ها در قالب های کلاسیک تقریبا یک قالب شاخص بوده و می‌توان گفت غزل نسبت به مثنوی ، رباعی و چهارپاره، قالب شاخص‌تری بوده است.

بیابانکی در ادامه می گوید: گروه دیگری از شاعران، شعر نیمایی نسروده‌ و دنبال قالب نیمایی نیز نرفته اند، بلکه نظرات و ایده های نیمایی را در قالب غزل پیاده کرده اند ، آنها به بیان ساده تر«غزل پسا نیمایی» و یا اصطلاحا «غزل نیمایی» را بنیان کردند که اگر بخواهیم به ترتیب تاریخی و تاثیرگذاری نام ببریم، می توان به منوچهر نیستانی اشاره کرد ، هر دو نوع غزل در وزن و قافیه مشترک هستند ولی به لحاظ فضا و درون متفاوت هستند .

بیابانکی اظهار داشت: منوچهر نیستانی از جمله شاعرانی بود که در غزل پسا نیمایی بسیار خوب درخشید ، درواقع نوعی دیگر از شکل غزل را ایجاد کرد،  او علاوه بر اینکه اندیشه‌های نیما را درغزل پیاده کرد ، شکل نوشتن غزل را تغییر داد و به این ترتیب غزل‌های نیستانی متفاوت است.

وی ادامه داد:‌ از ویژگی هایی که می توان به آن اشاره کرد این است که مصرع ها مقابل هم نیستند و به شکل نیمایی نوشته شده است.

وی افزود: نیستانی شروع کننده این مسیر بود و حسین منزوی از نمونه های شاخص غزل پسا نیمایی بوده است البته شاعرانی چون محمد علی بهمنی و سیمین بهبهانی نیز در این حوزه جزو شاعران شاخص هستند .

بیابانکی گفت: شاید تیراژ و شمارگان کتاب های حسین منزوی پایین بود ولی جایگاه ویژه ای در این مسیر داشت .

منزوی؛ پلی بین غزل امروز و دیروز

فریبا یوسفی،‌ شاعر و کارشناس ادبیات مرکز آفرینش های ادبی نیز در ادامه این نشست گفت: محمد علی بهمنی معتقد بود پل ارتباطی بین غزل امروز و غزل گذشته را هوشنگ ابتهاج«سایه» بنا نهاد و بعد از او، منوچهر نیستانی اولین شاعری بود که از این پل عبور کرد و غزل گذشته و امروز را در جریان شعر حرکت داد. 

وی افزود: حسین منزوی کسی بود که به طور مستمر از این پل عبور می کرد و غزل امروز و غزل گذشته را به نسل جوان نشان می داد وآن را مستحکم تر می کرد ، او این مسیر را برای نسل بعد از خود هموار کرد .

یوسفی گفت: قطعا محمد علی بهمنی از جمله شاعرانی است  که مانند حسین منزوی از این پل عبور کرده و از آن بهره برده است،  می توان گفت که او ارتباط بین غزل گذشته و امروز را بیشتر درک کرده است، شاعران جوان ما در حال حاضر در روزگاری هستند که این تحول اتفاق افتاده است و آنها باید به فکر احداث پله های بعدی آن باشند .

وی ادامه داد: به نظر من، ما هنوز نیاز داریم که در غزل، تغییر و تحول ایجاد کنیم ، این را شاعران غزل پرداز ما نشان دادند ، بنابراین نسل جوان غزل پرداز امروز باید به فکر نوآوری هایی در زمان خود باشند .

یوسفی تاکید کرد: حسین منزوی از آموزهای نیمایی استفاده کرد و این تحول را در غزل نشان داد، در حال حاضر با توجه به اینکه این فضا ایجاد شده باید بیشتر به این موضوع پرداخته شود ولی متاسفانه این امر میسر نشده است.

شعرهایی برای موسیقی امروز

در ادامه این نشست، محمود حبیبی کسبی ،‌شاعر و رئیس گروه ادبیات عاشورایی حوزه  هنری گفت: حسین منزوی جزو شاعرانی بود که در روزگار حیاتش خیلی دیده نشده است اما اشعار و نام او خیلی سریع پس از مرگش در میان شاعران و مردم فراگیر شد .

وی افزود: او شاعر بزرگ و توانمندی در عرصه شعرعاشقانه و همچنین سبک خود بوده است ، مهمترین دلیل درباره اینکه چرا او در زمان حیاتش دیده نشده این  است که اشعارش با موسیقی همراه نبوده است، بر خلاف شاعرانی همچون ابتهاج که شعرهایش با صدای خوانندگان بزرگ به گوش مردم رسید.

حبیبی کسبی  ادامه داد: به نظر من حسین منزوی در میان مخاطب عام به آن شهرت که حقش بود، نرسیده است، البته در فضای موسیقی پاپ تعدادی از اشعار حسین منزوی خوانده شد و جزو کارهای درخشان چه از منظر کلام و چه از منظر موسیقی به شمار  می رود، شعرهای منزوی به زبان امروز نزدیک است .

وی افزود: نوع نگاه او به مقوله عشق، به نگاه امروزنزدیک تر است و می تواند در موسیقی امروز مورد استفاده قرار گیرد .

اوستا، ‌بنیانگذار شعر درحوزه هنری

هفدهم اردیبهشت ماه،‌سالروز درگذشت مهرداد اوستا ،‌شاعر محبوب ایرانی است، به این مناسبت در ساعت شعر،‌شاعران و اساتید این نشست به اوستا و تاثیر او بر شعر فارسی پرداختند.

  سعید بیابانکی در تجمید مهرداد اوستا گفت: او یکی از شاعران و قصیده سرایان خوب چند دهه اخیر است،  می توان گفت او بنیانگذار شعر در حوزه هنری بوده است .

بنیان های شعر فارسی در آثار اوستا 

علی داودی، مدیر دفتر شعر مرکز آفرینش های ادبی نیز «مهرداد اوستا» را یکی از بزرگان شعر انقلاب دانست و گفت: اوستا قبل از انقلاب یکی از شاعران شناخته شده بود،  وی در دانشگاه سوربن فرانسه فلسفه تدریس می کرد، می توان گفت همراهی چنین شخصیتی با چنین جایگاه علمی‌ای در حلقه و جریان شعرانقلاب، باعث تقویت این جریان شده بود، اوستا در شعر انقلاب حقی به گردن همه دارد اگرچه او با این عنوان شناخته نشده باشد .

وی تاکید کرد: او در مبارزات سیاسی نیز فعالیت داشته است، شاید در این زمینه زیاد شناخته شده نباشد اما جزو پیشکسوتان و تاثیرگذاران در این جریان بوده است ، از ویژگی های شعر مهرداد اوستا ، می توان به این نکته اشاره کرد که توجه خاصی به قالب قصیده داشته است . بعد از نیما، همه شاعران تقریبا شعر نو ، شعر کلاسیک  و سنتی را تجربه کردند اما اوستا توجه ویژه ای به قالب قصیده داشته است، احیای شعر قدمایی به ویژه سبک خراسانی با آن زبان سخت و محکم از ویژگی های شعر اوست، توجه به بنیان های شعر فارسی در آثار او مشهود است .

در بخش بعدی نشست «ساعت شعر» شاعران جوان به شعرخوانی پرداختند و آثار آنها نقد و بررسی شد.

نشست های هفتگی « ساعت شعر» ، جلساتی است که در آن با حضوراساتید شعر ، آثار شاعران جوان کشور بررسی‌ و نقد می‌شود.

انتهای پیام/