مجید شاه‌حسینی پژوهشگر و مدرس حوزه سینما چهارمین جلسه از سلسله جلسات ماهانه «روایت بیداری»، با محوریت کتاب «اینجا سوریه است» گفت: نمونه این اثر در حوزه مطالعاتی سوریه از نگاه زنانه تاکنون انجام نشده بود و این خود اهمیت بسیاری دارد.
به گزارش پایگاه خبری حوزه هنری، در راستای معرفی آثار عرصه بیداری و مقاومت و ترویج آگاهی‌بخشی به علاقه‌مندان این عرصه، چهارمین جلسه از سلسله جلسات ماهانه «روایت بیداری»، با محوریت کتاب «اینجا سوریه است» با حضور نویسنده زهره یزدان‌پناه قره‌تپه و صاحب‌نظران و اندیشمندان عرصه بیداری و مقاومت، عصر امروز دوشنبه ۲۸ تیرماه در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.
مجید شاه‌حسینی در ابتدای این نشست با تأکید بر اینکه زنان نقش مهمی در انقلاب و دفاع مقدس داشته و هم اکنون هم دارند، گفت: این کتاب در دو دوره زمانی سفر نویسنده به سوریه است. نام کتاب قرار است «چشم ما از سوریه باشد» و معرف چگونگی وضع این کشور باشد.
شاه‌حسینی افزود: نویسنده کتاب زن است و روایت و نگاهی فوق تخصصی به دلیل نگاه زنانه خود از زنان و کودکان سوری در سال‌های جنگ دارد.
وی ادامه داد: سوریه می‌تواند با تجربه‌های خود طی این سال‌ها به ما درس‌های مهمی بدهد. همچنین کتاب در مورد جنگ اطلاعات بسیار کاربردی و سازنده‌ای به ما می‌دهد.
شاه‌حسینی با اشاره به اینکه کتاب از سطحی‌نگری فراتر می‌رود و به بررسی لایه‌های گوناگون آسیب‌شناسی این جنگ می‌پردازد، گفت: فرزندان و زنان در هر کشوری سرمایه‌های مهمی هستند که در وضعیت جنگ بیشتر خود را نشان می‌دهند. از این منظر نیز این کتاب تخصصی است.
وی افزود: کتاب به بررسی زیرساخت‌های مذهبی و اقوام نیز به طبقه‌بندی‌های دقیقی می‌پردازد که تاریخ سوریه را به نمایش می‌گذارد. یزدان‌پناه صرفاً سفرنامه‌ای ارائه نداده است، بلکه شرح و تحلیل درستی از دیده‌ها و یافته‌های خود از زوایای گوناگون دارد.
این پژوهشگر و مدرس حوزه سینما ادامه داد: همچنین کتاب حاوی اطلاعات ژئوپولتیک، نظامی، سیاسی و اجتماعی است که به درک درست مخاطب از سوریه پیش از جنگ، با آن و پس از آن کمک بسیاری می‌کند.
وی افزود: کتاب بسیار خوب است و مخاطب را متوقع می‌کند تا بیش از این خوب باشد. یکی از این توقعات پرداخت به زمینه‌های ایدئولوژیک آغاز جنگ نیابتی از قرن 20 میلادی در این منطقه است که توقع زیادی است، اما می‌توانست برای آماده‌سازی ذهن خواننده اثر و تفهیم چگونگی شکل‌گیری داعش در آن سرزمین مؤثر باشد.
شاه‌حسینی زنان را در این اثر برخط دانست و عنوان کرد: اتصال زنان در این اثر با خدا مصائب جنگ را برایشان آسان می‌کند. وجود خدا در زندگی زنان سوریه به یاری همه سوریه می‌آید.
وی در ادامه گفت: واقعیت خیلی دقیق، درست و برخط در این کتاب بیان می‌شود و برخط بودن آن، آن را از دیگر آثار متمایز می‌کند. نمونه این اثر در حوزه مطالعاتی سوریه از نگاه زنانه تاکنون انجام نشده بود و این خود اهمیت بسیاری دارد.
شاه‌حسینی ادامه داد: تنها یک نگاه آخرالزمانی در این اثر کم است که توقع زیادی است. یزدان‌پناه با حضور خود در سوریه و ثبت و ضبط رویدادهای مهم آنجا به عنوان یک زن و به نمایش گذاشتن نقش و اهمیت زنان در سوریه و پیروزی‌هایش در این جنگ کار خاصی ارائه کرده است. کاری که بسیاری از نویسندگان مرد ما انجام ندادند.
وی در پایان گفت: در روزگاری که بسیاری از فیلم‌سازان ایرانی ما به اسم ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی به ساخت آثاری ضدجنگ می‌پردازند، این کتاب با صداقت تمام به ابعاد گوناگون جنگ می‌پردازد. باید از یزدان‌پناه به‌خاطر زحمات و ایثارگری‌های خود طی نگارش این اثر قدردانی کرد؛ چرا که بی‌شک در این راه با ناملایماتی مواجه شده و تأثیر بر نوع نگاه وی بر اثر نداشته است.
ارزش این اثر بیش از آن ظاهرش است
خانم حجازی از دیگر مهمانان مدعو در این نشست نیز در سخنانی زهره یزدان‌پناه را نمونه یک زن تراز انقلاب اسلامی دانست و بیان کرد: متأسفانه قدر چنین زنانی در کشور را تا کنون نداسته‌ایم. امام خمینی معتقد بودند که نقش زنان در وضعیت انقلاب و جامعه بسیار مهم است.
وی ادامه داد: تعهد نویسنده در برابر مخاطب کتاب به خوبی حس می‌شود؛ چرا که اطلاعاتی را با دسته‌بندی درست و با مقادیر لازم به مخاطب می‌دهد تا تصویری صحیح از جنگ در سوریه را به تصویر بکشد.
حجازی افزود: شرح و وصف بافت فرهنگی و بومی و شرایط زمانی مورد نظر اهمیت بسیاری در درک مخاطب دارد که کتاب آن را به خوبی رعایت کرده است.
وی در ادامه گفت: تولیدات فرهنگی ما عموماً متناسب با مخاطبین گوناگون ایرانی و غیر ایرانی نیستند، اما این اثر کاملاً آماده ترجمه به زبان‌های رایج دنیا برای ارائه به مخاطبین خارجی است؛ چرا که این کتاب با درس‌هایی که از جنگ در سوریه ارائه می‌کند در هر جای دنیا می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. جنگ سوریه ممکن است در همه جای دنیا شکل بگیرد و این کتاب برای آگاهی همه مخاطبین دنیا مفید است.
حجازی در ادامه با اشاره به جنگ روایت‌ها در عصر حاضر گفت: با توجه به گسترش رسانه‌ها، با کثرت روایت‌ها و اطلاع‌رسانی‌ها مواجه هستیم. در این میان اخبار ضد و نقیضی درباره رویدادهای سوریه و جنگ آن مطرح می‌شود که اگر روایت صحیح و دقیق و مستند از آن را به موقع ارائه نکنیم و در زمینه اطلاع‌رسانی دچار ضعف باشیم، شکست در جنگ روایت‌ها حتمی است و روایت‌های غیرواقع و کاذب، جایگزین روایت‌های صحیح خواهد شد.
حجازی افزود: بی‌شک این کتاب به تنهایی نمی‌تواند حق مطلب را ادا کند، اما راه را برای دیگر نویسندگان در این عرصه باز کرده و محتوای لازم برای تولیدات فرهنگی در زمینه سوریه را ارائه کرده است.
وی در پایان گفت: از آن جایی که تجربه سفر به سوریه در سال‌های جنگ را داشتم، با خواندن این کتاب تصاویر گوناگون را به خوبی به یاد می‌آوردم و متوجه خطرات بسیار زیادی که نویسنده کتاب را تهدید می‌کرده است شدم. به همین دلایل ارزش این اثر بیش از آن چیزی است که مخاطب با آن روبه‌رو می‌شود.
لشکر یکنفره بودم
زهره یزدان‌پناه نویسنده کتاب «اینجا سوریه است، صدای زنان راوی جنگ» هم در این نشست گفت: تاریخ شفاهی به‌ویژه حوزه زنان در جنگ سوریه باید به گوش دنیا برسد؛ چرا که زنان همواره پیامبران جامعه خود بوده و نقش مهمی در مدیریت خانواده در هر سرزمینی را دارند. خانواده نیز در راهبرد شرایط سختی همانند جنگ به سوی پیروزی تأثیر بسزایی دارد.
یزدان‌پناه ادامه داد: نگاه ما به آینده و انتظار و زمینه‌سازی ظهور منجی عالم بشریت حضرت مهدی (ع)، یاری‌بخش پیشروی لحظه به لحظه سفر من در سوریه و جمع‌آوری اطلاعات و پیاده‌سازی و نگارش این کتاب را داشت.
وی افزود: علاوه بر یاری دوستان همراهان برای شکل‌گیری و به ثمر رسیدن این کتاب، از طراحی ایده تا پیگیری‌ها و همراهی‌های دوستان در ایران و سوریه، حتی اگر سلحشوری‌های حاج قاسم سلیمانی و مدافعان حرم نبود این کتاب شکل نمی‌گرفت.
یزدان‌پناه با اشاره به ظلم سازمان‌های جهانی به کشورهای منطقه غرب آسیا به ویژه سوریه گفت: شاهد خیانت‌های سازمان ملل به مردم مظلوم سوریه، یمن و کشو‌های مظلوم هستیم که با همیاری دیگر کشورهای سلطه‌جو و سودجو مشغول آن هستند. به این ترتیب باید تاریخ و وضعیت واقعی و حقیقی را ثبت کنیم تا به دست آنها تحریف نشود.
یزدان‌پناه افزود: مخاطب باید آگاه به رویدادهای پیرامون خود و کشورهای منطقه باشد تا تصویری روشن از آن دریافت کند تا در آینده زندگانی خود در جامعه مورد استفاده قرار دهد. تصویر روشن از سوریه مانع تجدید وقایع مشابه آن در دیگر نقاط منطقه می‌شود، پس نگاشتن و خواندن این کتاب اهمیت دارد.
وی ادامه داد: مفهوم انتظار تنها برای شیعه نیست بلکه تمام مظلومان جهان منتظران ظهور منجی هستند. ما نیز باید شکوفه های انتظار را تازه نگه داریم تا عزت و سربلندی و کرامت انسانی حفظ شود. در این کتاب هم کرامت انسانی مداوم مد نظر من بوده است.
یزدان‌پناه در ادامه گفت: سبک تازه‌ای از ثبت تاریخ شفاهی در این کتاب به کار گرفته شده که می‌تواند مسیر تازه‌ای را پیش روی دیگر دوستان نویسنده قرار دهد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه به دلایل امنیتی و حفظ جان و سلامتی دیگران تصمیم گرفتم لشکر یکنفره باشم، گفت: حتی همراه داشتن مترجم را نیز دست و پا گیر می‌دانستم اما در برخی موارد به اجبار به کار می‌گرفتم. به هر حال تا جایی که می‌توانستم از همراه داشتن دیگران در سفرهایم در سوریه اجتناب می‌کردم، چرا که چندین بار به دلایل ترس و واهمه مترجم خود مجبور به خروج هرچه سریعتر از فضاهای خطرناک اما به شدت غنی از اطلاعات شدم. به همین دلیل هم سفرم برای این کتاب دو بار به سوریه انجام شد و کار را با دشواری بیشتر و کندی همراه کرد.
یزدان‌پناه افزود: در مصاحبه‌هایی که با زنان سوری داشتم قطره چکانی اطلاعات می‌دادند و بسیار پراکنده با من حرف می‌زدند. اینها تنها گوشه‌ای از دشواری‌های نگارش این کتاب بود که تجربیات بسیار خوبی را به من ارائه داد. من نیز امیدوارم تا موقعیتی پیش بیاید که تجربه های خود را در اختیار دیگران قرار دهم.
این کتاب را دو دسته بخوانند؛ داعشی‌های و خانواده شهدا
سیده زهرا حسینی نیز در این نشست گفت: ضمن پشتیبانی‌هایی که از نویسنده کتاب برای نگارش و سفر وی شده است اما ضعف این پشتیبانی‌ها در کتاب مشهود است.
حسینی ادامه داد: در سفرنامه زمان یکی از ارکان اصلی است که در کتاب به درستی به کار گرفته نشده است. تاریخ‌ها خیلی کلی و گنگ بیان شده است که اگر دقیق‌تر به کار می‌رفت به فهم و حس بهتر محتوای کتاب کمک می‌کرد.
وی افزود: طراحی جلد کتاب به خوبی انجام شده و علاوه بر تلخی ها و سیاهی‌های جنگ را نشان می‌دهد با نور صورت زن به امید و آینده‌ای روشن اشاره دارد. قلم نویسنده کتاب نیز بسیار روان است اما سنگینی وقایع سرعت مطالعه مخاطب را کند می‌کند.
حسینی در ادامه با اشاره به اینکه نتواسته کتاب را کامل بخواند به طرح پرسش‌های بسیاری از چگونگی جمع آوری اطلاعات و شیوه نگارش نویسنده به برخی نکاتی اشاره کرد که از منظر وی می‌توانست به جذابیت و روشنی بیشتر محتوای اثر منجر شود.
وی در ادامه گفت: اخبار و اطلاعات به خوبی میان متن اثر گنجانده شده است و مخاطب را آگاه می‌کند.
حسینی در مورد نمایش درستی از تصویر فرهنگی سوریه در این کتاب گفت: وضعیت فرهنگی سوریه ضمن تاثیر غرب روی آن و حفظ سنت‌هایشان به خوبی دیده می‌شود. این را تعداد بچه‌های زیاد آنها به همراه برخی شیوه‌های غربی زندگی آنها نشان می‌دهد.
وی افزود: زن و خانواده به غلبه زندگی بر جنگ کمک بسیاری می‌کند که در این اثر به خوبی دیده می‌شود.
حسینی ادامه داد: اجرای برخی سیاست‌ها در کتاب سبب برخی کمبودها شده است که برایم سئوال برانگیز بود که آیا به عمد این سیاست روی اثر به کار گرفته شده است یا خیر؟
وی در پایان گفت: کاش این کتاب را دو دسته بخوانند یکی داعشی‌ها تا بدانند که چطور و چگونه نابود شدند و دیگری خانواده شهدا تا بدانند چه عظمتی دارند.
یزدان‌پناه، نویسنده کتاب «اینجا سوریه است، صدای زنان راوی جنگ» پس از صحبت‌های حسینی و در پاسخ به سوال‌های وی گفت: البته پاسخ بسیاری از این سئوال‌ها در خود کتاب هست، احتمالا شما به دلیلی اینکه قسمت‌های بیشتر کتاب را مطالعه نکرده‌اید و برای رسیدن مطالب به این جلسه هم، با شتاب قسمت‌های اول کتاب را خوانده‌اید، دچار ابهام و این سئوال‌ها شده‌اید.
وی در ادامه گفت: پاسخ برخی سئوال‌های دیگرتان هم در کارگاه‌های نقل و انتقال تجربه لازم است پاسخ داده شود، نه در کتاب. چون به دلایل مختلف از جمله پرهیز از حجیم شدن غیرضروری کتاب، ضرورت ندارد مطالبی که ربطی به موضوع اصلی کتاب ندارد و نبودنشان هم لطمه‌ای به کتاب نمی‌زند، در کتاب بیاید.
لنتهای پیام/