به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، جلسه مثنوی‌خوانی این هفته که با رنگ و بوی عید غدیر عجین شده بود، با تارنوازی احمد رمضی و  آواز خوش حشمت‌الله نوروزی، هنرمند نگارگر همراه بود. حشمت الله نوروزی ابیاتی از مثنوی را  با حال و هوای عید غدیر انتخاب کرده بود که به قرار زیر است:
«گویم که گنجی شایگان، گوید: بلی، نی رایگان/ جان خواهم و آنگه چه جان/ گویم: سبک کن بار من/ گر گنج خواهی سر بنه، ور عشق خواهی جان بده/ در صف درآ واپس مجه، ای حیدر کرّار من.»

در ادامه برنامه، محمدرضا سنگری ضمن تبریک عید سعید غدیر با بیان اینکه دغدغه اساسی مولانا مبحث جبر و اختیار است که محدود به زمان و مکان نیست گفت: این اشعار گرچه از زبان سفیر روم صحبت می‌کند، اما این دغدغه دائمی مولانا است و همیشه وجود داشته است. به نظر می‌رسد پشت این بحث‌ها، حسام‌الدین چلپی هم باشد که طرح سوال می‌کند و  مولانا پاسخ او را می‌دهد. نکته بعدی جو و فضای زمان و عصری است که مولانا زیست می‌کند. در آن مقطع زمانی در سرزمین پهناور خراسان همه‌جا بحث جبر و اختیار جاری بوده است. 

مولانا معتقد به جبر معیت است

در ادامه این کلاس، بعد از قرائت ابیات «کَردِ حق و کَردِ ما هر دو ببین/ کَردِ ما را هست دان پیداست این/ گر نباشد فعل خَلق اندر میان/ پس مگو کس را چرا کردی چنان»، محمدرضا سنگری گفت: مولانا معتقد به جبر معیت است نه جبر اماره و خودکامه. مولانا برای اینکه اثبات کند که ما اختیار داریم چند دلیل  برای اختیار می‌آورد. دلیل اول که مولانا برای اثبات  اختیار انسانی مطرح می‌کند، پشیمانی انسان از بدی است. وقتی از کاری پشیمان می‌شویم نشان اختیار است. در صورتی که اگر جبر بود چیزی به اسم پشیمانی مطرح نبود. دلیل دوم که مولانا مطرح می‌کند شرمساری است. اگر اختیار نبود شرمساری هم نبود. در اینجا این سوال مطرح است که چرا ما از کار اشتباه شرمسار می‌شویم؟ شرم ریشه در اختیار دارد.

وی ادامه داد: سومین دلیل، ظهور خشم و کینه است. ما وقتی خشم می‌گیریم این نشانه اختیار است اگر جبر بود دلیلی نداشت که خشم بگیریم. استدلال چهارم، وقتی است که ما به محاکمه رفتار دیگران می‌پردازیم که این هم نشان اختیار است. اگر اختیار نباشد ما نمی‌گوییم چرا این کار را کردیم. دلیل پنجم که مولانا مطرح می‌کند بحث وجدانی اختیار است، به این ترتیب که هرکس در خودش احساس می‌کند که این کار، کار خودش است.

 پیام غدیر، قدرشناسی است

سنگری در بخش دیگری از این جلسه به درس‌هایی از غدیر پرداخت و گفت: همه ما ماجرای غدیر را می‌دانیم. این اولین حج پیامبر اسلام(ص) بعد از هجرت است. ما به غلط اسمش را حج‌الوداع گذاشتیم در حالی که اصلش حج‌الولایت است. پیامبر اکرم(ص) برای این حج دعوت همگانی کرده و از همه می‌خواهند برای سفر آماده باشند و کسی در خانه نماند. همه به پیامبر(ص) می‌پیوندند. آن زمان امیرالمومنین علی علیه‌السلام در یمن بودند. قتل عام‌هایی شده و فشارهای سنگینی به مردم یمن آمده بود. امام علی علیه السلام به یمن رفته بودند تا آنجا را آرام کند. رسول خدا در مکه منتظر می‌مانند تا علی علیه السلام با لشکر ۶ هزار نفری‌اش به رسول‌الله بپیوندد. پیامبر و همراهانش در برگشت از سفر حج به غدیر خم می‌رسند. رسول خدا دستور می‌دهد زیر ۵ درختی که در آنجا بوده را تمیز کرده، این درخت‌ها را به هم متصل کنند که این نمادین است. آنجاست که دست علی علیه‌السلام  را  بالا می‌گیرد.

این استاد ادبیات فارسی اظهار کرد: در قرآن هربار که عبارت «یا ایها النبی» می‌آید، منظور خود پیامبر است اما وقتی یا ایها الرسول می‌آید منظور پیامبر و جامعه است. پیامبر(ص) می‌فرماید: سه بار جبرئیل از سوی خداوند پیام آورد که این کار را انجام بده و من به سبب خطراتی که وجود داشت، سر باز زدم. در خطبه غدیر آمده است می‌دانستم متقین کم هستند و این نشان دشواری راه است. می‌دانستم ملامت‌کنندگان و مسخره‌کنندگان زیاد هستند. جبرئیل سه بار گفت نگران نباش خدا تو را نگه می‌دارد. 

وی در پایان بیان کرد: کار بزرگ، هم ترس دارد و هم جرات می‌طلبد. وقتی به درستی کار پی بردید، تامل نکنید. غدیر با یک خوف شروع می‌شود. قدرشناسی پیام غدیر است. یکی از پیام‌های غدیر هشدار چالش‌های آینده است. غدیر یوم التبسم است تا می‌توانید لبخندآفرینی کنید و دلی را شاد کنید. روزی به بزرگی غدیر نیست. در روایتی آمده که در قیامت ۴ روز بزرگ است که به ۴ عروس قیامت معروف است. روز جمعه، عیدسعید فطر، عید قربان و عید سعید غدیر. روز عید غدیر مثل ماه است بین کواکب. این روز را پاس بدارید.

گزارش از فاطمه شعبانی- خبرنگار

بیشتر بخوانید:

رضا یعنی خودت‌را بسپاری به خدا