به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، جلسه نقد کتاب «پرچم در اهتزاز»  نوشته سمیه جمالی عصر 17 مهرماه در سالن زنده یاد طاهره صفارزاده با حضور ساجده ابراهیمی، محمدرضا وحیدزاده و حامد صلاحی از نویسندگان و منتقدان حوزه کتاب و سمیه جمالی نویسنده این اثر برگزار شد.

حامد صلاحی که مجری -کارشناس این برنامه بود در ابتدای نشست در توضیح کتاب مورد نظر گفت: «پرچم در اهتزاز» که سال گذشته در انتشارات سوره مهر منتشر شد، ایام عزادارای محرم در روزگار همه‌گیری کرونا در مسجد ارگ را روایت می‌کند و از حال‌ و هوای روزهای نه چندان دوری که گذراندیم، می‌گوید. این کتاب به قلم سمیه جمالی نوشته شده است و به همت مرکز هنری و رسانه‌ای سلوک و انتشارات سوره مهر چاپ و منتشر شده است.

وی در ادامه با دعوت از ساجده ابراهیمی یکی از کارشناسان این نشست نقد و بررسی کتاب را آغاز کرد.

ابراهیمی در ابتدای صحبت‌های خود در مورد کتاب «پرچم در اهتزاز» گفت: نویسنده، شخصیت با شهامتی دارد؛ چرا که حرف از علایقی سیاسی در قالب هیئتی عزاداری می‌زند و کاملا روایت‌گرایانه به مواجهه خود با آن وضعیت می‌پردازد. نویسنده کتاب بی محابا از نظر مخاطب به روایت پرداخته و فارغ از هر گونه نگرانی دیدگاه‌های خود از این هیئت و این مسجد را بیان می‌کند. اما بی اعتنایی به مخاطب از سوی نویسنده، ضمن خوبی‌هایی که دارد مضراتی هم دارد؛ چرا که این کتاب برای مستمعین مسجد ارگ و حاج منصور ارضی نوشته شده است و کسی که ناآشنا با این مسجد باشد ارتباط خوبی با آن برقرار نمی‌کند. به این ترتیب نیاز است تا کتاب، شمایلی کلی و توصیفات جزئی از این مسجد و شیوه برگزاری مراسمات آن را داشته باشد تا به فهم و درک مخاطب کمک بیشتری کند.

ابراهیمی در ادامه گفت: همچنین به ویژگی‌های شخصیتی حاج منصور که منجر به شیفتگی مستمعین آن می‌شود اشاره ای نشده است اما این به معنای بد بودن اثر نیست؛ بلکه چنین نقدی ناشی از نکته بینی در آن است و سعی کردم به دقت و با جزئیات تمام آن را بررسی کنم.

کتاب با شور و اشتیاق تمام نوشته شده است

صلاحی در بخش بعدی این نشست گفت: جمالی با تمام خستگی‌هایی که هنگام بازگشت از هیئت داشته است، اما با شور و اشتیاق تمام به نگارش روایت هر شب هیئت پرداخته است که با جزئیات دقیق و توصیفات جذاب انجام شده است.

صلاحی در ادامه با دعوت از محمدرضا وحیدزاده خواست تا دیدگاه های خود در مورد کتاب را ارائه کند.

جلد کتاب متناسب نیست

وحیدزاده در ابتدای سخنان خود با اشاره به عملیات طوفان الاقصی و رویدادهای پیرامون آن ضمن قدردانی از گروه‌های مقاومت و تبریک به آنها و همچنین عرض تسلیت به‌خاطر شهدای این روزهای غزه گفت: دعای خیر و پیروزی برای رویدادهای این روزهای فلسطین اشغالی دارم. مهمتر از حقیقت این اتفاق ، روایت‌هایی است که از آن می‌شود. همان کاری که خانم جمالی با انجام آن اتفاق مهمی را رقم زده است.

وحیدزاده افزود: جلد کتاب تناسب درستی با محتوای کتاب ندارد؛ با اینکه زحمت بسیاری برای آن انجام شده است. حال آنکه جلد کتاب نقش مهمی در جذب مخاطب دارد.

وی ادامه داد: نثر این کتاب ، جزو غبطه برانگیزهایی است که تا کنون خوانده‌ام؛ چرا که پیراسته و روان است. نثر کتاب با فخامت و صمیمیتی که دارد و به کار گیری خوب و درست کلمات عامیانه، باعث خلق اثری جذاب شده است. 

این پژوهشگر و استاد دانشگاه ادامه داد: جمالی با دقت بسیار در ژانر ناداستان به بیان جزئیات پرداخته است و موقعیت‌هایی را توصیف کرده که مخاطب به خوبی آن را درک و حس می‌کند. با اینکه من از کودکی در مسجد ارگ رفت و آمد داشتم و همچنان هم به این مسجد سر می‌زنم، اما باز هم با خواندن این کتاب نکاتی را از این مکان دریافت کردم که هیچگاه به آن توجهی نداشتم. چنین دقتی از سوی جمالی نشان از موفقیت کتاب دارد.

وحیدزاده افزود: در این کتاب دو رویداد مهم مد نظر قرار گرفته است؛ یکی اهمیت روایت از مراسمات مسجد ارگ و دیگری شیوع بیماری کرونا و تاثیرات آن روی شیوه برگزاری مراسمات این مکان است. جمالی در این کتاب، از ناگفته‌هایی حرف زده است که اهمیت آن را دوچندان می‌کند.

وی ادامه داد: جمالی در این کتاب به سبک زندگی در مسجد ارگ و جایگاه آن در زندگی مستمعین مراسمات آن می‌پردازد. شیوه‌هایی از سبک زندگی در کتاب دیده می‌شود که گاهی با آداب، سنن و خرده فرهنگ‌هایی همراه است که دنیایی از حرف را به همراه داشته که برای آیندگان به‌جای می‌ماند.

وحیدزاده افزود: جریان سیال ذهن یکی از سرفصل‌های کتاب است که بسیار هوشمندانه و شاعرانه انتخاب شده است. در مجموع عناوین انتخاب شده برای هر فصل کتاب جذاب، موثر و دوست داشتتی است و نشان از آگاهی و آشنایی نویسنده با زیبایی شناسی هنری دارد.

وی در ادامه بخش‌هایی از کتاب را که برایش جذاب بود قرائت کرد و افزود: بازی با کلمات نویسنده که اتفاقا شاعر نیز هستند به خوبی به کار رفته و در ژانر ناداستان بسیار کار را غنی کرده است. همچنین بازی فرمی نویسنده با کلمات، هوشمندانه انجام شده است به عنوان مثال هیئت را با الف یعنی هیات نوشته است و تناسب آن با محتوای مورد نظرش را رعایت کرده است.

وی در پایان این بخش از صحبت‌های خود گفت: نویسنده اصلا قصد جلوه فروشی نداشته است و رگه های ادیبانه ای را به خوبی و هوشمندانه به کار می‌گیرد که به جذابیت کار می‌افزاید. شاعرانگی در بخش‌های گوناگون کتاب دیده می‌شود که خیلی بجا و درست استفاده شده است که منجر به زیبایی و جذابیت بیشتر کار شده است.

روایتی صمیمی از جریان زنده و بکر زندگی در کتاب

صلاحی نیز در بخش بعدی این نشست گفت: ما در این کتاب شاهد روایتی صمیمی از جریان زنده و بکر زندگی هستیم. همچنین همراه با شور و حزن ما شاهد نشاطی خاص هستیم که با استفاده از واژه‌هایی دوست داشتنی و با نمک ترسیم می‌شوند.
وی در ادامه از جمالی خواست تا در مورد کتاب خود و نظرات کارشناسان تا به اینجای نشست ارئه کند.

زیر تیتر این کتاب روایت کرونایی از مسجد ارگ بود

جمالی صحبت‌های خود را با قرائت بخشی از کتاب آغاز کرد و سپس گفت: قرار نبود کتاب بنویسم بلکه می‌خواستم روایت‌هایی شب به شب از چگونگی برپایی هیئت در دوران کرونا داشته باشم. اما پس از دو سال تصمیم گرفته شد تا روایت‌هایی که گزارش‌هایی از این هیئت بود به صورت کتاب چاپ شود. به این ترتیب از مجموعه سلوک خواستم تا اجازه دهند ویرایشی در آن داشته باشم که پس از مدتی هر چند آنچنان که لازم بود نشد، اما مناسب چاپ در قالب کتاب آماده شد.

وی افزود: زیر تیتر این کتاب روایت کرونایی از مسجد ارگ بود که تلاش کردم در همین مسیر آن را حفظ و هدایت کنم. حتی مسؤلان مسجد ارگ انتظار داشتند تا ارگنامه نوشته شود ولی ما چنین خواسته‌ای را نپذیرفتیم.

جمالی ادامه داد: جلد کتاب همانطور که کارشناسان برنامه اشاره داشتند مورد نظر من نیز نبود ولی به هر حال به این شکل چاپ شد.

وی ادامه داد: زمانی که مطالب کتاب را می‌نوشتم قرار بود فقط در برخی خبرگزاری‌ها منتشر شود اما بعد از آنکه متوجه شدم قرار است به صورت کتاب چاپ و منتشر شود هم خوشحال بودم و هم ناراحت، چرا که بسیاری از آنهایی که با من در ارتباط بودند انتظار نداشتند چنین کتابی به قلم من نوشته شود. 

جمالی در پایان گفت: این کتاب را برای امام حسین(ع) ننوشتم و چنین باری را هم نمی‌توانم به دوش بکشم من تنها برای بیان چگونگی هیئت رفتن هایمان در دوران کرونا نوشتم.

زنان جزئیات را بهتر درک و بیان می‌کنند

ابراهیمی در بخش پایانی سخنان خود گفت: هنگامی که حرف از روایت زنانه می‌زنیم باید ببینیم منظورمان چیست و چه هدفی را دنبال و جستجو می‌کنیم. نکته اینجاست که زنان جزئیات را بهتر درک و بیان می‌کنند که در این کتاب هم دیده می‌شود.

وی بار دیگر با تاکید بر بی اعتنایی نویسنده به مخاطب گفت: سوال اینجاست که آیا مخاطبی که نام مسجد ارگ هیچگاه به گوشش نخورده است و به مجلس روضه نرفته است، این کتاب می‌تواند برایش قابل فهم و درک باشد؟ گفتن جزئیات از مسجد ارگ به تصویرسازی درست و باورپذیرتر مخاطب کمک بسیاری می‌کند.

ابراهیمی در پایان گفت: جزئیاتی که آقای وحیدزاده از کتاب به آن اشاره کردند درست است اما انتظار می‌رود نویسنده، کسی را که مسجد ارگ نرفته است را هم به کتاب جذب کند.

نگاه شوخ طبعی جمالی نثر کتاب را روان کرده است

وحیدزاده نیز در بخش پایانی سخنان خود در این نشست گفت: این کتاب می‌تواند برای مخاطبی غیر از مخاطبان مسجد ارگ هم جذاب باشد چرا که مکانی را تصویرسازی می‌کند که مخاطب را علاقه‌مند به حضور در آن فضا می‌کند.

وحیدزاده افزود: روایت زنانه چیزی فراتر از آنچه در مورد آن حرف می‌زند است و محدود به آن نمی‌شود بلکه نوع نگاه آن است که متفاوتش می‌کند. جمالی به راحتی با نگاه جزئی نگر و زنانه خود آنچه مد نظر دارد روایت می‌کند و مخاطب را با خود همراه می‌کند.

وی در ادامه با خواندن بخش‌هایی از کتاب گفت: نگاه شوخ طبعی جمالی در کتاب به خوبی و به جا استفاده شده است و موجب صمیمیت و روانی نثر کتاب شده است.

وحیدزاده در پایان گفت: من مخالف روضه هایی که شما در کتاب آورده اید بودم چرا که روضه در فضای حضور در آن معنا می‌یابد چرا که تاثیر روضه به مقدماتی حضوری نیاز دارد که در نوشته های یک کتاب نمی گنجد. امیدوارم به زودی روایت شما از اربعین را بخوانیم.

گفتنی است، ستاره محمدی، مریم رضاییان، حمیدرضا میررکنی و محسن رفیعی (از حاضران در نشست) نیز نکات ارزشمندی را در مورد کتاب گفتند.

بر اساس این گزارش؛ در این نشست جمعی از محققان، نویسندگان، هنرمندان، مدیران فرهنگی و اهالی رسانه همانند امیر خیام، محمد قاسمی‌پور، مرتضی قاضی، بهزاد دانشگر، جواد موگویی، حجت‌الاسلام محمدمهدی تجریشی، میثم رشیدی مهرآبادی، سیدعلی سیدان، محمدصالح حجت‌الاسلامی، علیرضا بلیغ، حسین دلاوری، عباسعلی محمدآبادی، وهب رامزی، مهدی مرادی، ستاره محمدی، الهام‌سادات یاسینی و ... حضور داشتند.

انتهای پیام/