به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، در این برنامه، مجید عسگری رئیس حوزه هنری استان خراسان رضوی و رئیس چهارمین جشنواره داستان حماسی، این گونه داستانی را امتداد روح انقلاب اسلامی و این جشنواره را تلاشی برای شکل گیری نگاه تمدنی انقلاب دانست و گفت: ما در فضای هنری مان نیاز داشتیم تا منظر جدیدی از فرم و محتوا را به مخاطب معرفی کنیم. داستان حماسی در عین اینکه در امتداد هنر انقلاب است، بعد از گذشت چهل و چند سال از انقلاب اسلامی،  هنرمندان کشور را دعوت به یک مفهوم شناسی جدید می کند.

رئیس چهارمین جشنواره داستان حماسی اظهار کرد: این جشنواره به عنوان روح هنر انقلاب توانسته فضای جدیدی را بین هنرمندان باز کند و این نیاز امروز انقلاب بود. ما دریچه های جدیدی را برای شکل گرفتن یک جریان جدید هنری و نگاه تمدنی انقلاب اسلامی خواهیم داشت.

وی افزود: دبیرخانه هنر حماسی حدود سال 96، 97 تشکیل شد. اصلی ترین محوریت و مأموریت این دبیرخانه این بود که از فرصت ظرفیت های حماسی چه در خراسان رضوی و چه در خراسان بزرگ برای دمیدن روح حماسه و امید در فضای هنری ما استفاده کند. در ابتدا شاید نگاه این بود که ما باید به چالش های هویتی مانند فضای بین ملیت و اسلامیت یا انقلاب و ایرانیت نگاه و درباره این ها گفت وگو کنیم اما نگاه ایجابی دوستان ما باعث شد که امروز مسئله هنر حماسی به یک فرصت بزرگ برای اتحاد و همدلی در فضای هنری کشور بدل شود.

رئیس حوزه هنری خراسان رضوی یادآور شد: قاعدتا در ابتدای مسیر هر اتفاقی دو سه سالی طول می کشد تا مفاهیم و مبانی و نکات اولیه و آنچه زیربنای فکری آن است شکل بگیرد. الان هم تیم های فکری ما در حال تدوین مباحث فکری و مفاهیم هنر حماسی هستند، اما پس از گذشت شش سال از آغاز به کار دبیرخانه در فضای ملی و بعد از گذشت چهار سال از آغاز به کار رسمی، دستاوردهایی داشته‌ایم که یکی از آن ها جایزه داستان حماسی است که امروز  فراخوان چهارمین دوره اش را منتشر می کنیم.

ماهیت انقلاب اسلامی در داستان

دبیر علمی جشنواره نیز پیوند خلق داستان های حماسی با تمدن اسلامی را از اهداف جایزه ملی داستان حماسی بیان کرد و گفت: در دور سوم چه از نظر کمی و چه کیفی نتیجه بسیار راضی کننده ای داشتیم. شرکت نزدیک به 600 نویسنده و ارسال حدود 400 داستان کوتاه و 200 رمان به دبیرخانه جایزه، نشان دهنده این است که جایزه ملی داستان حماسی حرکتی پیشرو است.

محمدرضا شرفی خبوشان گفت: بسیاری از جشنواره ها در ارائه چنین نقشی ناتوانند. برای یک حرکت پیشرو فرهنگی نیاز به پشتوانه اندیشگانی داریم. امر داستان و روایت در ایران از زمانی که شکل مدرن و معاصر آن پدید آمده همواره رویکردی غربی داشته است، به ویژه پیش از انقلاب. اما ماهیت انقلاب اسلامی و تأثیر آن بر هنر اسلامی در امر داستان نیز باید هویدا می شد، چنان که در هنرهای دیگر شاهد آن هستیم. جایزه ملی داستان حماسی اراده و هدفش را بر این گذاشت که داستان را از امری فردی به امری جمعی تبدیل کند. به این معنا که با شناخت درست و دقیق روح و تمدن اسلامی و هویت ایران که همان حماسه است دست به ایجاد یک حرکت در فرهنگ و ادبیات زد.

وی ادامه داد: حماسه فرایندی است که مردم آن را پدید می آورند. اگر قهرمانی در حماسه وجود دارد، این قهرمان براساس یک خواست و اراده جمعی عمل قهرمانانه خودش را انجام می دهد و این درست نقطه مقابل نگاه فردی و درونی و مجزا از جمع است. بنابراین وقتی که ادعا می کنیم جایزه ملی داستان حماسی یک حرکت پیشرو است، آثار آن را به واسطه کارهایی که در دبیرخانه و نشست های علمی و تبیین اهداف جشنواره انجام شده در داستان ها و رمان های خلق شده به درستی می بینیم. می بینیم که نویسندگان متوجه سه امر شده اند. اینکه یک داستان و روایت ایرانی می تواند نگاهی به زیست بوم و جغرافیا و دین و اعتقادات و باورها و تاریخ داشته باشد. گره خوردن این سه امر در ایجاد یک روایت ایرانی حرکتی رو به جلو است.

حرکت در مسیر هویت ایرانی

وی افزود: ما می توانیم ادعا کنیم که جایزه ملی داستان حماسی در مسیر هویت ایرانی و روایت ایرانی حرکت می کند. با چنین جایزه ای بود که برخی از داستان نویسان ما دریافتند در بوم و در اطراف خودشان قهرمانانی زیست کرده اند که از یک خواست و اراده جمعی دست به عمل قهرمانانه خودشان زده اند، چه در متن تاریخ چه در روزگار معاصر.

خلق شاهنامه در دوران هجوم اقوام بیگانه

مدیر دفتر ادبیات داستانی مرکز آفرینش های هنری حوزه هنری کشور نیز به صورت مجازی در این نشست حضور داشت و گفت: داستان حماسی یکی از قدیمی ترین گونه های داستان سرایی در همه اقوام و ملل و از جمله در ایران است.

قدیمی ترین و کهن ترین اثر حماسی فاخری که در ادبیاتمان داریم شاهنامه فردوسی است. فردوسی در دوره ای این کتاب را تنظیم کرد که کشور ما در اوضاع سخت و پیچیده ای بود و به علت هجوم اقوام و زبان های بیگانه خطر اینکه زبان و فرهنگ ایرانی دستخوش آسیب شود زیاد بود بنابراین جناب فردوسی تلاش کرد با سرودن شاهنامه این آسیب ها را از ملت ایران دور کند.

بهزاد دانشگر خاطرنشان کرد: در ملل دیگر هم آثار حماسی روحیه امید به مردم می داده و امید به آینده را در آنان زنده می کرده است. ملتی که حماسه نداشته باشد شاید امید و چشم اندازی به آینده نداشته باشد. حماسه اگرچه گاهی نگاهی به گذشته دارد، چشم انداز معرفتی اش امید به آینده است. ما متأسفانه در یکی دو دهه گذشته کمی نسبت به حماسه بی توجه بوده ایم.

وی افزود: هر ملتی به داستان های مختلف اعم از عاشقانه و اجتماعی و انواع دیگر داستان نیاز دارد، ما هم همین طور. اما در یکی دو دهه گذشته آن قدر غرق داستان های اجتماعی و از داستان حماسی دور شده ایم که تبعاتش را در اوضاع فرهنگی و اجتماعی مان می بینیم.

وی افزود: امیدواریم داستان حماسی بتواند روحیه ای از امید و نشاط را به جامعه ما تزریق و توجه نویسندگان را به این گونه داستانی جلب کند.

رمان حماسی، رمان موفق

دانشگر بیان کرد: نباید تصور کنیم که حماسه فقط به میدان های جنگ اختصاص دارد، اگرچه یکی از مهم ترین زمینه های بروز حماسه میدان جنگ است. حماسه در فضاهای اقتصادی و اجتماعی هم می تواند رخ بدهد. حتما امروز ما هم لحظه های حماسی بسیار جذابی دارد. در دل جامعه قصه های حماسی وجود دارد و کمتر کسی آن ها را دیده و شکار کرده است که نباید از آن ها غافل شویم و باید آن ها را هم برای نوشتن پیدا کنیم. بیشتر رمان های موفق در گونه رمان حماسی قرار دارد.

پرداختن به قهرمان سازی

 میلاد عرفان پور سرپرست مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری هم پس از مطرح کردن نکاتی درباره اهمیت تولید رمان بومی و کم کاری هایی که در این باره وجود دارد گفت: پرداختن به داستان هایی که بتواند قشر گسترده ای از مخاطبان و به ویژه نوجوانان و جوانان را کم کم به داستان بومی ما نزدیک کند در اولویت است.

وی در ادامه بیان کرد: مشهور است که در داستان نویسی و رمان نویسی پرداختن به قهرمان سازی یکی از شاخص هاست یعنی اگر رمانی نتواند قهرمان بزرگ و شگفتی را تصویر کند بعید است به موفقیت مطلوبی برسد. اگر این تصور را داشته باشیم، رمان حماسی که قهرمان در آن محوریت خیلی جدی تر و پررنگ تری دارد، در عمل یکی از مهم ترین گونه های رمان است و حتی شاید بشود گفت کمتر رمان موفق و اثرگذاری در جهان می توان یافت که در گونه رمان حماسی طبقه بندی نشود.

او برانگیختگی در مسیر دفاع از حق را کارکرد اصلی رمان حماسی دانست و افزود: روایت حماسه هایی که در دوران ما اتفاق افتاده بر دوش نویسندگان ماست. جایزه داستان حماسی بناست هم به مفهوم حماسی نوشتن و روایت از حماسه ها دامن بزند و هم بناست رفته رفته به پرورش داستان نویسان جوان کمک کند و شاهد آن کارگاه هایی است که در حاشیه هر جشنواره و جایزه در این سال ها برگزار شده است.

گفتمان سازی برای ترویج روایت حماسه و داستان حماسی

عرفان‌پور تایکد کرد: در چهارمین دوره،  کارگاه های ویژه و کاربردی داستان های حماسی در استان های مختلف برگزار می شود و وظیفه این کارگاه ها گفتمان سازی برای ترویج روایت حماسه و داستان حماسی است.

داوران در روند جشنواره مشخص می شوند

در بخش پایانی این نشست، برخی از خبرنگاران پرسش هایی را مطرح کردند از جمله درباره داوران که دبیر اجرایی این جایزه در پاسخ گفت: داوران در روند جشنواره مشخص می شوند و هنوز تصمیمی برای انتخاب هیئت داوران گرفته نشده است. البته بنای ما این بوده که در هر دوره برگزیدگان و نویسندگان حرفه ای دوره قبل در ترکیب داوران قرار بگیرند.

حسین عباس زاده همچنین در پاسخ به این پرسش که کتاب های برگزیده دوره های دوم و سوم چه زمانی منتشر می شود اظهار کرد: کتاب های برگزیده دوره دوم در دست انتشارات سوره مهر است، ماکت کتاب ها آماده شده و به زودی چاپ می شود. کتاب های دوره سوم هم به ناشری دیگر تحویل داده شده است و در مرحله قرارداد هستیم و امسال منتشر می شود.

چهارمین جایزه داستان حماسی در سه محور داستان های بومی و دینی و تاریخی در دو بخش داستان کوتاه و رمان برگزار می شود. علاقه مندان به شرکت در این جایزه باید تا سی ام دی ماه 1402 آثارشان را از طریق تارنمای هنر حماسی ارسال کنند. آیین پایانی این دوره نیز سال آینده مانند دوره های پیش در دهه ادب و حماسه که از 25 اردیبهشت تا سوم خرداد است برگزار می شود.

انتهای پیام/