از مهرآباد تا بهشت زهرا (س)

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، در ابتدای این نشست سعید بیابانکی، رئیس کارگروه آفرینش و ارزیابی شعر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری گفت: هنگام ورود امام خمینی (ره) به ایران در فرودگاه مهرآباد سرود «خمینی‌ای امام» اجرا شد که شعر آن را استاد سبزواری سروده است، زمانی هم که امام خمینی (ره) به بهشت زهرا رفتند سرود «برخیزیدای شهیدان راه خدا» اجرا شد که آن هم سروده استاد حمید سبزواری است. این آثار تقریبا از به یادماندنی‌ترین و بهترین آثاری است که چند نسل بعد از انقلاب با آن خاطره دارند.

وی ادامه داد: سبزواری از شاعران پرکار، توانا و همچنین از شاعران وفادار به انقلاب بود. این شاعر بزرگ در حوزه‌های مختلفی طبع آزمایی کرده است. در حوزه شعر سنتی در قالب‌هایی نظیر غزل، قصیده، مثنوی و همچنین در حوزه آثاری که بعدها به صورت سرود درآمده است که عمدتا با صدای «محمد گلریز» و البته خوانندگان دیگر همچون مرحوم «اسفندیار قره باغی» خوانده شد.

گره خوردن با موسیقی

بیابانکی افزود: می‌توان گفت آن اشعاری که از حمید سبزواری با موسیقی گره خورد و به شکل سرود خوانده شد بیشتر مورد توجه قرار گرفت. به عبارت دیگر، مردمی که کمتر اهل ادبیات و شعر خواندن بودند، بیشتر آن سرودها را شنیدند و با آثار مکتوب این شاعر بزرگ کمتر آشنایی دارند. به طورمثال وقتی شهید مطهری ترور شد به فاصله کمی سرود «ای مجاهد شهید مطهر» که شعر آن از حمید سبزواری بود، با صدای محمد گلریز خوانده شد که جزو سرودهای خوب و خاطره‌انگیز بود و با استقبال خوبی همراه شد.

بیابانکی گفت: اشعاری که این شاعر بزرگ سرود و به آهنگ تبدیل شد از منظر زبانی و معنایی بسیار فاخر، فخیم و استوار است و به ندرت می‌توان در آن‌ها لغزش‌های زبانی یافت. می‌توان گفت سرودهای استاد سبزواری سرشار از ابزارهای زبانی و آرایه‌های ادبی است.

استقبال از اشعار استاد سبزواری

چرا آثار استاد حمید سبزواری با استقبال خوبی مواجه شد؟ سعید بیابانکی در پاسخ این سئوال توضیح داد: فضای بعد از انقلاب، فضایی بود که مردم به موسیقی پیش از انقلاب علاقه چندانی نداشتد. مردم در شرایطی بودند که احساس می‌کردند همه چیز باید از نو ساخته شود. به همین علت، آثار حمید سبزواری شنیده شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت. آثاری که بعد از انقلاب و به ویژه در سال‌های دوران دفاع مقدس به صورت سرود انقلابی ساخته شد بیشتر سلیقه‌ها را راضی نگه داشت.

دریچه تازه برای موسیقی

وی افزود: در سفرهایی که با این شاعر بزرگ داشتم، می‌گفت اکثر این شعرها که در حال سرودن آن‌ها بودم، همزمان با یک ملودی آن‌ها را زمزمه می‌کردم و همان ملودی را به آهنگساز می‌گفتم و براساس آن ملودی سرود ساخته و به یک اثر موسیقی تبدیل می‌شد.

وی تشریح کرد: از آثاری که سبزواری در دوران «دفاع مقدس» و به مناسبت فتح خرمشهرسرود و مورد استقبال قرار گرفت، سرود «این پیروزی، خجسته باد این پیروزی» بود که در واقع به شناسنامه سرودهای زمان جنگ تبدیل شد.

بیابانکی ادامه داد: می‌توان گفت اینکه شعرهای استاد سبزواری با موسیقی و سرود گره خورد در جاهایی به ضررش تمام شد، و باعث شد آثار دیگرش کمتر خوانده شود.

وی عنوان کرد: سال گذشته رضا اسماعیلی، مصطفی محدثی خراسانی و حسین اسرافیلی آثار حمید سبزواری را در چهار جلد گردآوری کردند. در یک جلد، غزل‌های سبزواری گردآوری شده است. در جلد دیگر، مثنوی‌ها و در مجموعه دیگر، سرودها که از شعرهای این شاعر بزرگ ساخته شد و توسط آقای گلریز و دیگر خوانندگان خوانده شد و در مجموعه آخر هم قصیده‌ها و شعرهای نیمایی این بزرگ شاعر گردآوری شده است.

حضور سبزواری در جریان‌های سیاسی و اجتماعی

در ادامه این نشست ناصر فیض مدیر دفتر پاسداشت زبان فارسی گفت: یکی از مهمترین مواردی که درباره حمید سبزواری می‌توان به آن اشاره کرد این بود که در اوایل انقلاب، در شرایطی که یک جریان سیاسی در کشور اتفاق افتاد او این شعرها را سرود و خیلی تهمت‌ها را به جان خرید.

وی افزود: سبزواری به عنوان نماینده شاعرانی بود که در اتفاقات سیاسی و اجتماعی حضور داشت و اظهار نظر می‌کرد. در دروان دفاع مقدس نیز آثاری از او به یادگار مانده است، به بیان ساده‌تر باید به این نکته توجه کرد که در شرایط خاص و جریان‌های سیاسی و اجتماعی، این آثار سروده شد و شاعران کمی در آن دوران فعالیت داشتند. می‌توان گفت نماینده این شاعران حمید سبزواری بود. تعداد آثار این شاعر صحبت‌های من را تایید می‌کند، زیرا آثار بسیار زیادی در زمینه‌های مختلفی سرود و به موسیقی تبدیل شده است. البته در کنار او، محمود شاهرخی و مشفق کاشانی نیز حضور داشتند ولی در راس آن‌ها حمید سبزواری بوده است.

فیض بیان کرد: ساعد باقری نیز درباره سبزواری گفت؛ من ندیدم شاعری در این سن، در این رده و با این دیدگاه به شعر نگاه کند. او طبعی روان داشت و این روان بودن باعث نمی‌شد که شعرش از یک سطح پایین‌تر بیاید، در واقع همیشه اشعارش در یک سطح تراز بود، کمتر شاعری این توانایی را داشت.

وی عنوان کرد: به بیان ساده‌تر یکدستی در آثار سبزواری دیده می‌شد، به طور مثال شعرهایی که شهریار در مضمون انقلاب سرود، فاصله زیادی با اشعار اصلی او داشت، به بیان ساده‌تر می‌توان گفت آثاری که شهریار با مضمون انقلاب سرود قابل مقایسه با دیگر آثارش نیست.

جایگاه اشعار سبزواری

علی داودی، مدیر دفتر شعر مرکز آفرینش‌های ادبی نیز در این نشست گفت: استاد سبزواری سرمشق بزرگان است. می‌توان گفت شعرهایی از استاد سبزواری که به سرود تبدیل شد از خیلی از دیوان‌های شعر بالاتر است، اولین تجربه‌های شعری این شاعر بزرگ، شعرهای معترض او بود و به بیان ساده‌تر می‌توان گفت او شاعر انقلابی بوده است.

وی ادامه داد: با پیروزی انقلاب اسلامی آرمان‌های انقلاب مورد توجه قرار می‌گیرد و شاعران نیز با همه وجود و با ذوق و توانایی‌های خود، برای انقلاب اسلامی شعر می‌سرودند. استاد سبزواری نیز از این دست شاعران بود و کمتر از او در حوزه‌های دیگر شعر وجود دارد.

وی عنوان کرد: شعرهایی که این شاعر بزرگ در حوزه انقلاب می‌سرود به واسطه نوع ادبیات و نوع استعاره‌هایی همچون غم، شادی، ایستادگی و…کاملا عینی و روشن است که برای چه رویدادی سروده شده است. از شعرهایی که برای حضرت امام (ره) سروده تا شعرهایی که برای شهید بهشتی و مطهری سروده است کاملا مشخص است که برای چه چیزی سروده شده و موفق بوده است.

داودی افزود: اما در گونه دیگری از شعرهایش، چون زبان، زبان استعاری است خیلی شنیده نشده است حال اینکه در آن اشعار نیز نمونه‌های خوبی وجود دارد. اما شعری که در ذهن بماند و شعر تازه‌ای باشد، نبوده است.

شاعر خاطره‌ساز

در ادامه این نشست، محمود حبیبی کسبی، شاعر و رئیس گروه ادبیات عاشورایی حوزه هنری گفت: واقعا خاطره شنیداری جمعی چند نسل ملت ما، متعلق به سرودهایی است که حمید سبزواری سروده است که همه این اشعار، جنبه ایدئولوژیک و انقلابی دارد، این سرودها بخشی از خاطرات دوران کودکی و نوجوانی جوانان دهه ۵۰ و ۶۰ است.

انتهای پیام/