رئیس حوزه هنری استان همدان گفت: فرهنگ، تمدن و مشاهیرِ هر ملت، شناسنامه‌ای تاریخی از سرگذشت آن ملت است که شناخت اوضاع و احوال پیشینیان را در پی دارد؛ شناختی که افروختن چراغ عبرت از افق‌های دور و نزدیک است..
به گزارش پایگاه خبری حوزه هنری، دانشنامه استان همدان، یک پروژه گروهی است که به بررسی تاریخ، تمدن، فرهنگ و هنر استان همدان می‌پردازد و همه جنبه‌‌های تاریخ و فرهنگ این حوزه تمدنی را از جمله ادبیات، زبان، عرفان، فرهنگ و غیره پوشش می‌دهد و در روزگاری که سندهای تاریخی و کتب معتبر بهویژه در حوزه‌های مذکور جایشان خالی است؛ بسان چراغی روشن پیشِ روی افراد به‌خصوص جوانان قرار داده شده است.
گفت‌و‌گوی با رئیس حوزه هنری استان همدان درباره نحوه ورود به تهیه دانشنامه همدان، اهداف، اقدامات در این مسیر و برنامههای پیش رو را در ادامه می‌خوانید:
سیدمحمدباقر حسینی‌سیر در این گفتوگو ابتدا به بیان تاریخچه حوزه هنری استان همدان پرداخت و گفت: حوزه هنری استان، در تابستان 1381 با پشتوانه غنی و گسترده «حوزه هنری انقلاب اسلامی کشور» در عرصه هنر متعهد از ابتدای انقلاب تاکنون فعالیت مستقلِ استانی و رسمی خود را آغاز کرد.
وی با تصریح بر اینکه فضاهای موجود حوزه هنری استان همدان شامل یک ساختمان اداری و فرهنگی، خانه هنرمندان سوره، سینماها، فروشگاه‌ها است، مطرح کرد: سینماها و فروشگاه‌ها توسط حوزه هنری استان همدان بازسازی و یا ایجاد شد که در ادامه، مسئولیت آن را مؤسسه «بهمن سبز» بر عهده گرفت.
رئیس حوزه هنری استان همدان در تشریح فعالیت‌‌های شاخص حوزه هنری استان، به برگزاری بیش از چهار هزار و 64 کارگاه و اردوهای عمومی و تخصصی، به منظور رشد و شکوفایی هنرمندان اشاره کرد و گفت: راه‌اندازی و فعالیت مداوم خانه‌ها و کارگاه‌های هفتگی، ماهانه و فصلی پایه در رشته‌های داستان‌نویسی، شعر، عکاسی، نقاشی، خوش‌نویسی، نمایش، موسیقی و غیره، تولید بیش از 630 اثر ادبی و هنری شامل کتاب، آلبوم، لوح فشرده، نمایش، اثر تجسمی، فصل‌نامه‌های تخصصی و غیره، برگزاری 314 دوره نمایشگاه، برگزاری بیش از 648 نشست و برنامههای ویژه، همایش و جشنواره، بیش از 173 هزار نفر ساعت آموزش، پیش‌بینی 110 جلد کتاب در قالب پروژه بزرگ تاریخ شفاهی انقلاب و دفاع مقدس، برپایی 82 برنامه ویژه انقلاب و دفاع مقدس در زمینه شب خاطره، صبح خاطره و عصر خاطره و غیره از جمله این فعالیت‌ها است.
حسینی در تشریح این موضوع به اقداماتی دیگر در فضای مجازی و بازتاب رسانه‌ای فعالیت‌ها و تهیه 16 شماره سالنامه داخلی «در آینه رسانه‌ها» نیز اشاره کرد.
وی در ادامه گفتوگو یکی از برنامه‌ها را پیش‌بینی تولید 300 اثر در قالب دانشنامه فرهنگ و تمدن مشاهیر استان همدان مطرح کرد و گفت: در حال حاضر، 138 اثر در مراحل مختلف در این زمینه است.
رئیس حوزه هنری استان همدان با تصریح بر اینکه تولید این آثار در کنار کارهای اصلی حوزه هنری چون برگزاری کارگاه‌های هنری و ادبی، آثار تولیدی دیگری در زمینه‌های پایداری، شعر و داستان، تجسمی، موسیقی، تئاتر، فیلم‌های کوتاه، مستندهای بلند و نیمه بلند، مجلات ... و برگزاری برنامه‌هایی چون عصر خاطره، جشن‌های فصلی ...، در نوع خودش کم‌نظیر است.
مدیر دانشنامه استان همدان با بیان اینکه تولید آثاری در قالب دانشنامه همدان، بحثی جدید بود که آن را از 6 سال پیش آغاز کرده‌ایم، مطرح کرد: این اقدام در این راستا بود که کارهای جدیدی راجع به تاریخ و تمدن همدان به انجام برسد؛ چراکه وظیفه اصلی در این زمینه با سازمان‌های دیگری چون میراث فرهنگی، دانشگاه‌ها، شهرداری و غیره بود، اما در این زمینه اقداماتی صورت نگرفته و همکاری‌ها در این مسیر مناسب نبود تا اینکه در سال 1394، از سوی سازمان مدیریت و استانداری، چراغ سبزی نشان داده شد و اقداماتمان را در این مسیر آغاز کردیم.
مدیر مرکز همدان‌شناسی ادامه داد: فرهنگ، تمدن و مشاهیرِ هر ملت، شناسنامه‌ای تاریخی از سرگذشت آن ملت است که شناخت اوضاع و احوال پیشینیان را در پی دارد؛ شناختی که افروختن چراغ عبرت از افق‌های دور و نزدیک است.
وی با بیان اینکه شناخت تاریخ و فرهنگ ایران، بهویژه تاریخ مناطق مختلف آن، سهل و ممتنع است؛ اظهار کرد: اگرچه تلاش‌‌های بسیاری شده و از دیرباز در کنار تاریخ‌های عمومی، تاریخ‌های محلی نیز به سهولت در دسترس بوده است (از قبیل تاریخ مکه، تاریخ مدینه، تاریخ دمشق، تاریخ اصفهان، تاریخ بیهق، تاریخ یزد، تاریخ نایین، تاریخ هرات، تاریخ نیشابور، تاریخ جرجان و غیره)؛ اما کافی نیست.
حسینی خاطرنشان کرد: این‌گونه کتاب‌ها، با انبوه اطلاعات ویژه خود، در حقیقت شرح و تفسیری بر تاریخ‌های عمومی به‌شمار می‌روند.
وی با اشاره به اینکه هنوز در زبان فارسی، شناختنامه و فرهنگی جامع که دارای همه ویژگی‌های تاریخی و فرهنگی تمام مناطق ایران، همراه با تعبیرات، اصطلاحات، لغات و کاربردهای موردی و محلی باشد، موجود نیست؛ چه درباره ایران پیش از اسلام که گاهواره تمدن غرب و شرق بوده است و چه درباره دوران اسلامی که دینِ نو در جان‌ودل مردم ایران راه یافت و تمدنی نوین و جهانی برپا شد، تصریح کرد: از خصوصیات دانشنامه‌‌های مناطق مهم فرهنگی ایران، گردآوری و نگاهداشت عناصر و مواد این فرهنگ جامع است.
رئیس حوزه هنری استان همدان در پاسخ به اینکه آیا هدف اصلی در زمینه تهیه «دانشنامه استان همدان» مرجعسازی بوده است، مطرح کرد: در دورانی که واقعیت غالباً قلب شده و با وجود گردش آزاد و حجیم اطلاعات، دسترسی به منابع صحیح اطلاعاتی محدود است؛ تهیه دانشنامه برای مناطق مختلف ایران بهویژه همدان که قدمت تاریخی و اصالت فرهنگی دارد، حرکتی شایسته است.
حسینی‌سیر ادامه داد: «دانشنامه استان همدان» مجموعه‌ای از مدخل‌ها و عناوین گوناگون با قدر جامع «همدان» است که به قلم پژوهشگران و متخصصان به نگارش درآمده و در آن نسبت به موضوعِ مورد تحقیق، بر تحقیق میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای تکیه شده است. این مجموعه می‌تواند با بهره‌مندی از استعدادهای محلی، زمینه‌ساز حرکتی علمی، پژوهشی و هنری در میان پژوهشگران و هنرمندان استان باشد.
وی با تأکید بر اینکه شناخت مشاهیر منطقه و نقش تاریخی، اجتماعی و فرهنگی آن، از دیگر فواید این مجموعه است، یادآور شد: «دانشنامه استان همدان»، همراه با تحلیل و چرایی وقایع و داده‌ها، گذشته‌ای را تصویر می‌کند که چراغِ راه آینده است و می‌کوشد نسل معاصر را با نقش پیشتاز همدان، از جنبش فرهنگی و اجتماعی منتهی به مشروطه و سپس جنبش ملی کردن نفت، آنگاه مبارزات منتهی به انقلاب اسلامی آشنا سازد و نقش‌آفرینی ایثارگران این استان را در جنگ تحمیلی هشت ساله باز نماید.
مدیر دانشنامه استان همدان در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه همدان، مشهور به دارالمؤمنین، نخستین پایتخت تاریخ و تمدن ایران، سابقه‌ای دیرینه در فرهنگ، تاریخ و تمدن در ایران و جهان دارد، گفت: محورهای پژوهشی و مطالعاتی در حوزه‌های جغرافیای انسانی و طبیعی، جغرافیای تاریخی و سیاسی، شخصیت‌های تأثیرگذار علمی، ادبی، سیاسی و فلسفی، نیز مردم‌شناسی، هنرهای سنتی، آیین‌ها و باورداشت‌ها، زبان و گویش‌ها، بناهای تاریخی، جاذبه‌های گردشگری، چهره‌ها و مشاهیر، جنبش‌های اجتماعی و تاریخی استان همدان و غیره با تأکید ویژه بر فرهنگ و تمدن اسلامی ظرفیت فراوان دارد و می‌توان در این محورها و دیگر حوزه‌های نو به آفرینش آثار مکتوب و فرآورده‌های هنری و آموزشی برآمده از آن، دست یافت.
رئیس حوزه هنری استان همدان در تشریح تعریف، مراحل و محصولات «دانشنامه فرهنگ، تمدن و مشاهیر استان همدان» عنوان کرد: «دانشنامه فرهنگ، تمدن و مشاهیر استان همدان» مجموعه‌ای کامل برای شناخت و معرفی پیشینه فرهنگی و تاریخی استان همدان است و سه دوره زمانی قبل از اسلام؛ دوران اسلامی؛ و دوران معاصر، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را در برمی‌گیرد و شامل بیش از 300 جلد کتاب و تعداد زیادی محصولات دیگر، در دو بخش است.
حسینی‌سیر، بخش اصلی را مدخل‌های الفبایی عنوان کرد و افزود: به روش دقیق علمی دانشنامه‌نویسی به‌صورت مدخل‌های الفبایی (پیش‌بینی 12 جلد فیروزه‌ای در قطع رحلیِ سخت/گالینگور)؛ شامل: 1.مشاهیر دارای 2312 نام؛ 2.شهرها، روستاها، فضاها و اماکن، خوراک و پوشاک، آداب و رسوم، هنرهای صناعی، اصطلاحات عامیانه و غیره دارای 850 عنوان کلی و تعداد بی‌شماری مدخل در زیر هر یک عنوان کرد.
وی، بخش دوم را نیز بخش پیوست و شامل چهار مرحله معرفی کرد و گفت: مرحله اول، «شناختنامه» است که در قالب کتاب‌هایی در عناوین و موضوعات مختلف (به تعداد تقریبی 170 جلد؛ ر.ک: بند 13؛ هر کتاب در دو قطع وزیریِ سخت/گالینگور به رنگ آبی و رقعی ساده/شومیز) و مرحله دوم، «پیوست‌های هنری و ادبی»؛ مانند تولید فیلم، آلبوم موسیقی، عکس و مجموعه آثار هنرمندان در قالب کتاب‌های ضمیمه (در قطع‌های مختلف به رنگ قهوه‌ای) در موضوعات یاد شده و آثار ویژه کودکان و نوجوانان، همچنین نرم‌افزار چندرسانه‌‌ای، نرم‌افزار برای گوشی‌‌های تلفن همراه و غیره برای حضور در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است.
رئیس حوزه هنری استان همدان با بیان اینکه مرحله سوم شامل «ترجمه»؛ تلخیص و ترجمه به سه زبان زنده دنیا، برای جذب گردشگران داخلی و خارجی و مرحله چهارم شامل «آرشیو»؛ تهیه و آرشیو اسناد، آثار، تصاویر و نسخ خطی ارزشمند درباره موضوعات دانشنامه و هم‌افزایی با دستگاه‌های مورد نظر و موزه‌های مرتبط جهت بهره‌برداری و بهره‌مندی تخصصی و بهتر از موزه‌ها است.
از مرجعسازی تا پیوند جوانان با گذشته تاریخی و فرهنگی
سید محمدباقر حسینی در تشریح اهداف اصلی این اقدامات و روند مطرح کرد: تدوین و ارائه پشتوانه و مرجعی علمی و پژوهشی برای توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی استان، گردآوری و طبقه‌بندی اسناد در حوزه‌های یادشده و تشکیل آرشیو و بانک اطلاعات برای موضوعات مختلف، ایجاد ارتباط و آشنایی بین پژوهشگران استان و بهره‌وری از دانش و خلاقیت‌های علمی آنان، تقویت بنیه علمی/ پژوهشی دانشوران، دانشجویان و فرهنگ‌دوستان در استان، صیانت علمی از تاریخ و تمدن ایران‌زمین و فراهم آوردن امکان صیانت عملی از آن، شناساندن و ارتقای جایگاه فرهنگی و هنری استان در کشور و جهان، از جمله اهداف در این مسیر است.
وی خاطرنشان کرد: از سویی، پیوند جوانان با گذشته تاریخی و فرهنگی خود و تهیه مواد خام برای خلق آثار جدید فرهنگی و هنری مانند فیلم، موسیقی، نمایش و غیره موجب قدم نهادن در این مسیر شد.
رئیس حوزه هنری استان همدان، گستره «دانشنامه فرهنگ، تمدن و مشاهیر استان همدان» را گستره جغرافیایی استان همدان از قدیم تاکنون و تمام مناطق قومی و فرهنگی سطح استان دانست و افزود: تهیه این دانشنامه، با مسئولیت حوزه هنری استان همدان و همکاری، مشاوره و مشارکت نهادها و دستگاه‌های استان و مکان اجرای آن دبیرخانه موقت و دائم در دفتر دانشنامه استان همدان واقع در حوزه هنری استان همدان است.
وی، دوره زمانی، عناوین موضوعات «دانشنامه فرهنگ، تمدن و مشاهیر استان همدان» را شامل سه دوره: 1. قبل از اسلام 2. آغاز دوران اسلامی تا مشروطیت 3. دوران معاصر، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس عنوان کرد و گفت: این دانشنامه، در 10 سر مدخل اصلی و کارگروه: 1. کلیات؛ همدان‌شناسی 2. طبیعت و جغرافیا 3. اقتصاد 4. تاریخ سیاسی 5. بافت اجتماعی 6. فرهنگ، ادب و هنر 7. دین، عرفان و ادبیات عربی 8. سیمای تاریخی استان 9. مدیریت 10.انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تهیه شده است.
پیش‌بینی انتشار 60 اثر دانشنامه همدان در 1400
سید محمدباقر حسینی در تشریح مراحل و محصولات دانشنامه استان همدان، در زمینه آثار منتشره در دست انتشار حوزه هنری استان نیز اظهار کرد: این آثار در قالب 141 اثر، شامل: 127 کتاب و 14 اثر هنری در مراحل مختلف به انجام رسیده است که آثار منتشره تا پایان سال 1399 برابر 35 اثر شامل 27 کتاب، 5 آلبوم موسیقی و 3 فیلم مستند؛ آثار منتشره در بهار و تابستان 1400 برابر 30 اثر شامل 29 کتاب و یک فیلم مستند و پیش‌بینی آثار منتشره در پاییز و زمستان 1400 برابر 30 کتاب است.
رئیس حوزه هنری استان همدان با بیان اینکه برای پیشروی طبق این برنامهریزیها اعتبارات مناسبی نیاز است، خاطرنشان کرد: آثار پیش‌بینی انتشار نیز برای سال 1401 نیز برابر 46 اثر شامل 41 کتاب، پنج فیلم مستند است.
وی در بخش پایانی این گفتوگو به معرفی برخی آثار منتشره در این زمینه پرداخت؛ مانند: فرهنگ اصطلاحات عامیانه همدانی1و2، کتاب‌شناسی همدان1و2، موسیقی ترکی همدان، پزشکی مردمانه در همدان، فرهنگ نام‌جاهای همدان، خانه‌های قدیمی همدان1و2، زمستان قدیم همدان (مجموعه عکس)، جولان؛ معماری محله قدیمی همدان، قهوه‌خانه در همدان، مطبوعات استان همدان، گوزل داغلار(کوه‌های زیبا)؛ آلبوم موسیقی اقوام1؛ ترکی، آهنگساز: مرتضی فطری، خواننده: حق‌رضا فطری [پ2]؛ هونیا(آواز)؛ آلبوم موسیقی اقوام2؛ کردی، تنظیم: آسو عبدالله‌بیگی، خوانندگان: حبیب احمدی، حافظ فعله‌گری [پ2]سِیلی نَکِردی؛ آلبوم موسیقی اقوام3؛ لری، تنظیم قطعات: فرهاد کریمی، خواننده: علی جباری [پ2]؛ هِمِدان؛ آلبوم موسیقی اقوام4؛ گویش همدانی1، آهنگساز: شاهین ترکمان، خواننده: حمزه بابائیان [پ2]؛ هِمِدان؛ آلبوم موسیقی اقوام5؛ گویش همدانی2، آهنگساز: رضا عباسی، خواننده: کوروش مؤمنی [پ2]، واژه‌نامه همدانی، سفال‌گری و سفال در ایران و همدان (دوران اسلامی)، مساجد تاریخی همدان و غیره.
انتهای پیام/
نظر شما