به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، محمدرضا سنگری که مدرس اولین کلاس سیزدهمین اردوی ادبی تماشا بود، در بخش اول این اردوی ادبی، برای خلق مضامین شعری و گسترش دید حاضران در این دوره آموزشی به شرح ویژگی‌های عصر ظهور و یاران امام زمان(عج) بر مبنای روایاتی از جلد ۵۱ «بحارالانوار» علامه مجلسی و جلد ۹ «مجمع البیان» شیخ طبرسی پرداخت.

سنگری درباره انواع و جنس ارتباط افراد با امام زمان (عج) گفت: ارتباط حسی- عاطفی یکی از انواع این ارتباطات است و ارتباط عقلی و مودتی از گونه‌های دیگر آن است.

مدیر دفتر ادبیات پایداری در توضیح ویژگی یاران امام زمان عنوان کرد: این افراد کم خور و کم خواب و کم حرف هستند. یاران امام زمان (عج)، خواب زیادی ندارند چراکه با یاد امام زمان خواب از چشم‌ها شسته می‌شود.

وی در ادامه توضیح داد: این افراد، هر روز مهم‌ترین کار خود را با نام امام زمان(عج) همراه می‌کنند، مثلا امروز مهمترین کار شما سرودن شعر است که می‌توانید آن را با نام و یاد امام زمان (عج) همراه کنید.

این نویسنده ادامه داد: یاران امام زمان (عج)، همواره امام خود را حفظ می‌کنند، به این یعنی که معرفت نسبت به امام را در افراد ایجاد می‌کنند. یاران امام زمان (عج)، روشن ضمیر هستند و در کار کسی تجسس نمی‌کنند. آن‌ها اهل علم بوده و مدام در پی یاد گرفتن هستند. شعار یاران امام زمان «یا لثارات الحسین» و الگوی آن‌ها کربلا و جنس نگاهشان زینبی است.

این پژوهشگر در ادامه اظهار کرد: از دیگر ویژگی‌های یاران امام زمان(عج) این است که در قلب‌ها تاثیر می‌گذارند و وقتی وارد می‌شوند، قلب‌ها را فتح می‌کنند. این افراد در شداید و سختی‌ها صبور و شکیبا هستند. همان طور که پیش از این گفتم، تا دستی در قلب‌ها نداشته باشید، اندیشه‌ها را فتح نخواهید کرد.

همسفر! حوصله، این قافله بر می‌گردد
سنگری در ادامه تاکید کرد: یاران امام زمان(عج) توانمندی جسمی و روحی داشته و کینه‌توزی و دشمنی ندارند.

نویسنده کتاب «آینه در کربلاست» بیان کرد: ایستادن وقت نام بردن از امام زمان(عج)، به معنای قیام و اعلام آمادگی است. در روایات داریم که ظهور عصر روز جمعه، بین نماز ظهر و عصر اتفاق می‌افتد. درواقع روزی که امام زمان(عج) بیایند، شیرین‌ترین روز جهان است و امام زمان بعد از ظهور ۱۲ برنامه کلی برای جهان دارند که یکی از آن‌ها ایجاد جشن عمومی در جهان است و امام حسین (ع) در خطبه ششم کربلای خود آمدن امام زمان (عج) را صبح و آرامش و رهایی و لبخند وصف می‌کند.

سنگری ادامه داد: یکی دیگر از برنامه‌های امام زمان (عج) تشکیل حکومت فراگیر جهانی است. رسول خدا گفته است: «سلطه امام زمان(ع) از مشرق تا مغرب جهان است. هیچ جا نمی‌ماند مگر آنجا که اسلام استقرار می‌یابد.»

وی ادامه داد: پس از ظهور امام زمان (عج)، حضرت مسیح به امام زمان می پیوندد و پیروان مسیحیت نیز اسلام می‌آوردند، اما اولین فردی که بعد از ظهور امام زمان (عج) به دنیا بازمی‌گردد، امام حسین (ع) است، به گفته امام حسین (ع)، امام زمان (عج) ۱۹ سال و چند ماه حکومت خواهند کرد و بعد شهید می شود، امام حسین (ع)، پیکر ایشان را در کربلا به خاک می‌سپارند و بعد حکومت امام حسین(ع) آغاز می‌شود و به این دوران، دوره رجعت می‌گویند. شهیدان در عصر ظهور به عالم بازمی‌گردند و موت آن‌ها در این زمان فرا می‌رسد.

سنگری در ادامه توضیحات خود بیان کرد: در عصر ظهور، دین و آیین جهانی ایجاد خواهد شد. امام حسن(ع) گفته است: «همه بدون اکراه دین اسلام را می پذیرند، هیچ کافری نمی‌ماند مگر ایمان بیاورد.

این پژوهشگر اظهار کرد: سومین ویژگی این عصر، عدالت فراگیر جهانی است. پیامبر گفته است که «عدالت در عصر ظهور در خانه‌ها وارد می‌شود، همان گونه که گرما و سرما وارد می‌شود.» دراقع ترازوی عدالت برقرار می‌شود و کسی به کسی ستم نخواهد کرد.

در پایان این بخش محمدرضا سنگری شعری از سروده‌های خود با مطلع «همسفر! حوصله، این قافله بر می‌گردد/ گَرد می‌خوابد و اسب یله بر می‌گردد» را قرائت کرد.

صفارزاده؛ جهانی ترین شاعرمعاصر

در بخش دیگر این دوره ادبی، رضا وحیدزاده پژوهشگر و محقق ضمن تبریک اعیاد شعبانیه، درباره شعر اعتراض بیان کرد: کتاب «شعر و اعتراض» یک جلد از مجموعه‌ای ۱۰ جلدی است که به زندگی و آثار هنرمندان معترض معاصر جهان اختصاص دارد و من سعی کرده‌ام در این کتاب به هنرمندانی که نام برخی از آن‌ها در تاریخ هنر ثبت شده است و توانسته‌اند در کنار هنرمندان کمتر شناخته‌شده با زبان هنر در مقابل ظلم و بی‌عدالتی بایستند، بپردازم.

این پژوهشگر در ادامه توضیح داد: در فضای گفتمانی و رسانه‌ای موجود، معمولا گفته می‌شود شعر از محتوا و هنر از ایدئولوژی جداست و اگر این دو با هم همراه باشند با اثری سفارشی مواجه هستیم. ولی ما سعی کردیم در این مجموعه ۱۰ جلدی و در جلد اول آن این تک صدایی را بشکنیم و صدای دیگری را برای این گفتمان تحریف شده بلند کنیم و بگوییم که هنرمندان بنامی هستند که آثار هنری خود را در خدمت آرمان خود قرار داده‌اند.

نویسنده کتاب «نقاشی و اعتراض» ادامه داد: یک رویکرد و تصور عمومی وجود دارد، اینکه هنرمند انقلابی، معترض و عدالت خواه، افرادی هستند که یک بُعد از شعر و کار هنری آن‌ها رشد کرده است و نمی‌توان با آن‌ها گفت‌وگو کرد و وجه هنری آن‌ها قابل اعتنا نیست، در حالی که ما در این مجموعه کتاب، نمونه‌هایی را معرفی می‌کنیم که ثابت می‌شود که این نگرش کاملا اشتباه است و شاعر انقلابی شاعر محافظه کار نیست که فقط یک وجه آن رشد کرده باشد.

وحیدزاده بیان کرد: در بین این شاعران معترض که در این مجموعه از آن‌ها یاد شده، آثار نزار قبانی در فرم و زبان، در جهان عرب بسیار قابل اعتنا است یا در مورد اِمه سزر شاعر فرانسوی می‌توان گفت یک زبان جدید اختراع کرده و اولین کسی است که ادبیات علیه استعمار تولید می‌کند. وی برای دستیابی به یک زبان مستقل به زبان اجداد خود که برده بوده‌اند، بازمی‌گردد. ابداعاتی در ساختار شعر دارد که شاید نتوان در ترجمه آن‌ها را منتقل کرد و او با فرم هنری امروزی، آن استعمار و برده‌داری را بیان می‌کند و آثارش حتی روی اندیشمندی مثل علی شریعتی اثرگذار بوده است.

این پژوهشگر ادامه داد: هر کدام از این هنرمندان اعتراضی از یک جغرافیای مختلف برآمده‌اند و آن وقت که احساس کردند یک ناراستی در دنیا وجود دارد به کنشگری در مورد آن پرداخته‌اند. مثلا لنگستون هیوز که شاعر و فیلمنامه‌نویس است و مهم‌ترین وجه آثارش را می‌توان مبارزه با نژادپرستی دانست.

وی در ادامه توضیح داد: ناظم حکمت از ترکیه کسی است که با ایده‌های وطن‌پرستانه شعر می‌گوید، به بمباران اتمی به ژاپن توجه کرده و به دلیل عشق به کشور خود با حکومت آتاترک درگیر می‌شود و سال‌های زیادی از عمر خود را در ستیز و در زندان می‌گذراند و به صورت غم‌انگیزی نیز از دنیا می‌رود. به نظر من،‌ نه تنها اعتراض و مبارزه که حتی عشق را باید در آثار همین افراد جست و جو کرد.

نویسنده کتاب «شعر و اعتراض» عنوان کرد: یکی از این هنرمندان، پابلو نرودا شاعر و سفیر کشور شیلی است که بیشتر مردم جهان او را با اشعار لطیف و زیبایش می‌شناسند. نرودا یکی از برندگان جایزه نوبل ادبیات و کسی است که وجه اعتراضی به استعمار و ظلم در آثار او بسیار چشمگیر است.

وحیدزاده تاکید کرد: بسیاری از این هنرمندان بیرون از مرزهای زبانی و جغرافیایی خود حضور داشته‌ و با شعر به مبارزه پرداخته و به ظلم و ستم و استعمار و استکبار اعتراض کرده‌اند و از میان این شاعران در کتاب «شعر و اعتراض» طاهره صفارزاده از ایران را معرفی کردیم.

این پژوهشگر و محقق در پایان این بخش از اردوی ادبی تماشا توضیح داد: پرداختن به این شاعر، از این نظر برای من اهمیت دارد که معتقد هستم در شعر معاصر جهانی‌ترین شاعر ما است. علاوه بر این او اولین زن و اولین ایرانی است که قرآن را به زبان انگلیسی ترجمه کرده و اولین فردی است که همزمان قرآن را بر اساس یک ایده خاص، به دو زبان فارسی و انگلیسی ترجمه کرد و جوایز جهانی نیز کسب کرد. طاهره صفارزاده در شعر نیز کارهای مهمی انجام داده و کارنامه ادبی او بسیار پربار است، زبان شعر او تا مدتی نیمایی بوده و شعر «کودک قرن» وی، اثر بسیار معروفی است که رگه‌های اعتراضی دارد. این شاعر فرم ادبی جدیدی را در شعر سپید مطرح کرد و آثار بسیاری از شاعران معاصر را این فرم ادبی جدید تحت تاثیر قرار داده است. در واقع طاهره صفارزاده چهره‌ایست که با شعر خود به میدان آمده و خود را به فرم زبانی یا جغرافیایی محدود نکرده است.

بخش دوم سیزدهمین اردوی ادبی تماشا به شعرخوانی و نقد شعر بانوان شاعر اختصاص داشت. این بخش در خانه پروین اعتصامی برگزار شد و بانوانی چون عاطفه جوشقانیان، فائزه امجدیان، بشری صاحبی، نسیبا مرادی، سمانه خلف زاده، منصوره محمدی مزینان، طیبه عباسی، عاطفه جعفری، مریم رزاقی، فاطمه گیلانی، فرزانه قربانی اشعار خود را خواندند. در بخش دیگر اردوی ادبی تماشا اشعار بانوان شاعر پس از قرائت در خانه پروین اعتصامی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. در این جلسه نقد شعر، نکاتی چون گسترش دایره لغات و ضرورت مطالعه و خواندن اشعار دیگر شاعران به بانوان شاعر پیشنهاد شد.