به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، در این دوره که برای هنرجویان و علاقه‌مندان به رشته‌های مختلف هنرهای تجسمی تدارک دیده شده است، عناوینی چون ارزش‌های جاودانه هنر ایران، آشنایی با مبانی و منابع هنر ایرانی، صورت‌های بصری هنرهای ایران مانند نقوش گیاهی، اسلیمی، کتیبه، خط‌نگاره، هن‍‍دسی، گره، حیوانی و انسانی، ریشه‌های مینوی نقش اسلیمی، خط و کتیبه، هندسه و نقش گره، نمادهای‍ی چون ماه، خورشید و نجوم در هنر ایران، نقش اژدها، مار، طاووس، ماهی و سیمرغ، حروف و اعداد و همچنین نور و رنگ در هنر ایران، مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.

دکتر خزایی، استاد رشته گرافیک و عضو هیأت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس، در این دوره با اعتقاد به اینکه بسیاری از آثار هنری برجای‌مانده ایران بر مبنای مفاهیم نمادین و به‌صورت تجریدی طرح شده‌اند، سعی دارد با ایجاد آشنایی عمیق و همه‌جانبه با اصول و ارزش‌ها، هماهنگی کاملی را با شاخصه‌های هنر معاصر فراهم سازد و قابلیت احیاء و به‌کارگیری استفاده صحیح را به وجود آورد و در حقیقت هدف اصلی این نشست، شناخت ارزش‌های هنر ایرانی و ارتباط نزدیک با فرهنگ و سنت‌های تصویری این سرزمین است.

در این جلسه از دوره آموزشی «زبان و بیان نمادین هنرهای ایرانی»، دکتر محمد خزایی، استاد رشته گرافیک و عضو هیأت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس، به توضیح نقش خورشید در هنر ایرانی پرداخت.

دکتر خزایی با اشاره به اینکه بسیاری از آثار هنری برجای‌مانده ایران بر مبنای مفاهیم نمادین و به‌صورت تجریدی طرح شده‌اند، گفت که هدف اصلی این دوره، شناخت ارزش‌های هنر ایرانی و ارتباط نزدیک با فرهنگ و سنت‌های تصویری این سرزمین است.

وی همچنین بر این باور است که آشنایی عمیق و همه‌جانبه با اصول و ارزش‌های هنر ایرانی می‌تواند هماهنگی کاملی با شاخصه‌های هنر معاصر ایجاد کرده و امکان احیا و استفاده صحیح از این هنر را فراهم کند.

در ادامه، دکتر خزایی به نقش خورشید در هنر ایرانی اشاره و آن را به‌عنوان یک عنصر بسیار مهم در تاریخ هنر ایرانی معرفی کرد.

وی بیان داشت: خورشید در هنر ایرانی از دیرباز تا به امروز، تأثیرات عمیقی بر زندگی انسان‌ها و باورهای فرهنگی آنها داشته است. به‌عنوان عامل روشنایی و گرما، خورشید نقش بسزایی در تأمین حیات موجودات ایفا کرده و حتی امروزه نیز ثابت شده که محصولات کشاورزی به‌شدت تحت تأثیر نور خورشید قرار دارند. از این رو، نقش خورشید در هنر ایرانی، چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام، به‌طور گسترده و نمادین دیده می‌شود.

دکتر خزایی معتقد است که در دوران پیش از اسلام، خورشید به‌عنوان نماد آسمانی و دروازه‌ای برای دریافت نور مینوی یا آسمانی در نظر گرفته می‌شد. در آن زمان، باور بر این بود که نور آسمانی از خورشید وارد زمین می‌شود و باعث رشد گیاهان و تأمین حیات می‌شود. خورشید در این دوران نه تنها یک نماد معنوی، بلکه در زندگی روزمره و به‌ویژه در کشاورزی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. کشاورزان به این باور داشتند که شخم زدن زمین باعث می‌شود تا لایه‌های زیرین خاک که از نور خورشید محروم بودند، به سطح بیایند و با دریافت نور، گیاهان رشد کنند.

دکتر خزایی در ادامه به تحولات نمادین خورشید در دوران‌های مختلف تاریخی اشاره می‌کند. در دوران پیش از اسلام، خورشید غالباً به‌صورت مردانه و مذکر نمایان می‌شد. اما با ورود آریایی‌ها به ایران، این تصویر تغییر کرد و خورشید به‌صورت زنانه و دوجنسیتی طراحی شد. در دوران ساسانیان، خورشید بیشتر به‌عنوان نماد آسمانی همراه با ویژگی‌هایی چون شیر به نمایش درآمد که نماد اتحاد و همبستگی بود.

وی با بیان اینکه در دوران اسلامی، خورشید همچنان در هنر ایران حضور داشت، عنوان کرد: در ظروف، پارچه‌ها و معماری‌های مختلف به‌ویژه در آجرهای کاخ‌ها و قصرها، به‌صورت مثلثی و مرتبط با علم نجوم و حرکات سیارات طراحی می‌شد.

دکتر خزایی در مورد دوران قاجار می‌گویند که در این دوره، استفاده از نمادهای خورشید در هنر ایرانی به‌شدت افزایش یافت. هنرمندان قاجار این نماد را در نقاشی‌ها، طراحی‌های گرافیکی و آثار تزئینی به‌ویژه در شرایطی که خورشید در برج اسد قرار می‌گرفت، به‌عنوان نمادهای آرامش و برکت به کار می‌بردند.

در نهایت، این استاد دانشگاه تأکید کرد که نقش خورشید در هنر ایرانی نه تنها به‌عنوان یک عنصر زینتی در آثار هنری، بلکه به‌عنوان نماد زندگی، انرژی و حیات، در تمام دوره‌های تاریخی، از دوران باستانی تا دوران اسلامی و قاجاریه، همیشه نقش مهمی داشته است و این نماد در فرهنگ و باورهای ایرانیان تأثیرات عمیقی برجای گذاشته است.

گفتنی است؛ این دوره آموزشی-پژوهشی،به همت مرکز هنرهای تجسمی و با همکاری مرکز آموزش حوزه هنری، در ۱۲ جلسه طراحی شده است.زمان برگزاری دوره، روزهای دوشنبه هر هفته، ساعت ۱۵ تا ۱۶:۳۰ در محل حوزه هنری، طبقه دوم، سرای چمران، کلاس شماره ۳ است.علاقه‌مندان به شرکت در دوره‌های مرکز آموزش حوزه هنری می‌توانند به سایت این مرکز به آدرس www.mahhonari.ir مراجعه کنند.