به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، هشتادونهمین کلاس مثنوی‌خوانی با شعرخوانی حشمت‌الله نوروزی آغاز شد و محمدرضا سنگری در اشاره به مفهوم اشعار خوانده شده به این نکته اشاره کرد که عشق زمان‌بردار نیست و همه لحظه‌ها باید آمیخته با یاد محبوب و معشوق باشد چراکه یک لحظه گسستگی، گمشدگی به دنبال دارد.

محمدرضا سنگری با مروری بر مباحث هفته گذشته کلاس مثنوی‌خوانی، موضوع انگاره‌ها یا بت‌های ذهنی انسان‌ها را مطرح کرد و گفت: مولانا در اثر خود می‌گوید که بسیاری از اوقات ما اسیر پوسته‌ و ظواهر هستیم و به مغز نمی‌رسیم و همین باعث می‌شود ما بدی و نادرستی یک چیز را متوجه نشویم.

بت‌های ذهنی

وی با مطرح کردن واژه تزئین و تسویل بیان کرد: از کارهای شیطان تزئین است یعنی شی را به گونه‌ای می‌آراید که انسان فریب خورد به عبارتی دیگر شیطان به واسطۀ تزیین دنیا، انسان را فریب می‌دهد. همچنین تسویل یعنی به مدد چیز دیگری زمینه فریب انسان را بوجود آوردن. بر همین اساس شیطان برای فریب انسان از ابزار مختلف استفاده می‌کند.

سنگری در ادامه اظهار کرد: در قلمرو فرهنگ و اندیشه هم تزئین وجود دارد و هم تسویل یعنی سخن را طوری می‌آرایند که انسان به اشتباه دچار شود یا با عنصر دیگری فکر غلط و نادرست را به انسان القا می‌کند.

وی ادامه داد: فرانسیس بیکن (فیلسوف، سیاستمدار، دانشمند، حقوق‌دان و نویسنده انگلیسی) بحث فریب انسان را تحت عنوان ۴ بت ذهنی مطرح می‌کند و می‌گوید: یک بت، بت قبیله‌ای است که منظور از آن همه مسائل پذیرفته شده برای انسان‌ها است و گاه طوری در وجود ما خانه گرفته که همه ما آنها را پذیرفته‌ایم و به خطاهای مشترک انسان‌ها تبدیل شده است. بت ذهنی بعدی، بت‌های غاری است که به دلبستگی‌های ما باز می‌گردد. بت سوم، بت مارکتی و بازاری است که به واژه‌های نادقیق ولی فریبنده و زیبا اطلاق می‌شود. چهارمین بت، بت‌های نمایشی است که همان نظریه‌ها و عقایدی‌ هستند که با آب و تاب به صحنه می‌آیند و افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

سنگری همچنین تاکید کرد: برخی از جملات رایج و ضرب‌المثل‌ها با لفاظی زندگی را تحت تاثیر قرار داده‌اند و بحران‌ها و جنایت‌های زیادی در پس آن رخ داده است که از جمله آن «خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو»، «گلیم بخت کسی را به بافتند سیاه به آب زمزم و کوثر سفید نتوان کرد»، «عاقبت گرگ زاده گرگ شود»، «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است»، «تا سه نشه بازی نشه»، «تا نباشد چوب تر فرمان نبرد گاو و خر»، «دیگی که برای من نجوشه می‌خوام سر سگ توش بجوشه»، «آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد .جب»، «کرم از خود درخته»، «احمد نباشد یار من الله بسازد کار من»، «عقل سالم در بدن سالم»، «هر سال دریغ از پارسال»، «زنی که جهاز نداره این همه ناز نداره»، «ظالم همیشه سالمه»، «چوب معلم گله هرکی نخوره خله»، «یکی یه دونه خل و دیوونه»، «کل اگر طبیب بودی سر خود دوا نمودی»، «آشپز که دوتا بشه آش یا شور میشه یا بی نمک»، «می بخور منبر بسوزان مردم‌آزاری نکن» و «گربه را دم هجله باید کشت» است. این انگاره‌ها بت‌های ذهنی هستند که ما دچار آن هستیم.

اسیر ظواهر نشوید

وی در ادامه خطاب به شرکت‌کنندگان در کلاس مثنوی‌خوانی تاکید کرد: با هر سخنی که مواجه می‌شوید اسیر صورت آن نشوید چراکه ظواهر خیلی‌ها را فریب می‌دهد. همیشه سخن را همچون پوسته ببینید و به این توجه داشته باشید که آیا کلام، معنا دارد یا نه. به پوسته مشغول نشوید چراکه برخی حرف‌ها به قدری زیبا گفته می‌شوند که ما را می‌ربایند اما ممکن است زمینه بسیاری از سقوط‌ها باشند. همچنین ممکن است یک سخن طوری تزئین شده باشد که برای ما کنش بیافریند و فرد را میخکوب کند. معنای کلام به مثابه مغز و سخن به مثابه پوست است.

محمدرضا سنگری در بخش دوم از این کلاس که به خوانش ابیات مثنوی مولانا اختصاص داشت، بیان کرد: گاه باید گوش را بست تا چشم باز شود چراکه بسیاری از افراد با باز بودن گوش، چشمشان بسته می‌شود و به طبع آن دلشان نیز بسته می‌شود. انسان با استدلال‌های ضعیف و بی‌اساس شکست می‌خورد و گاه باورها باعث گم‌شدن افراد و قرار گرفتن در مسیر اشتباهی می‌شود.

همه چیز زوال‌پذیر است

وی همچنین با اشاره به ظاهر زیبا و هنرورانه که برای ذات انسان آراسته شده گفت: خداوند می‌فرماید باطل مثل کف روی آب و حق همچون آب است. کف روی آب بسیار زیبا است چراکه انعکاس نور در آن وجود دارد و گنبدی شکل است اما حباب‌ها میان تهی و قربانی هوای درون خود هستند. حباب‌ها پشت آب که سمبل حق است، سوار هستند اما چیزی از حق در درون ندارند. در حقیقت، هیچ باطلی خود را عریان مطرح نمی‌کند بلکه کمی حق به همراه دارد تا خود را به راحتی جا بیندازد.

این مولاناپژوه افزود: بعضی سخنان مثل نقش بر آب هستند. اگر به نقش‌های ظاهری دل ببندید جز پشیمانی دستاوردی نخواهید داشت. همه چیز زوال‌پذیر است اما کلام الهی برای همیشه می‌ماند و تکراری شونده نیست.

وی در پایان سخنش امام حسین (ع) را میراث تمام انبیا معرفی کرد و یادآور شد که سیدالشهدا (ع) نمایشگاهی از خوبان و تمام فرستادگان و رسولان خداوند است، امام حسین (ع)  همه چیز است.