به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، برپایی همزمان شکل مجازی و حضوری نمایشگاه کتـــاب تهـــران یکـــی از اتفاقـــات مهمی اســـت که امسال به ســـومین دوره برگزاری‌اش رسیده است. در گفت‌وگوی روزنامه «ایران» با علی‌اکبر شـــیروانی، مدیرعامل انتشارات ســـوره مهر، مؤسسه‌ای که در هـــر دو بخش نمایشـــگاه ســـی‌وپنجم حضـــور دارد نکاتی دربـــاره این رهاورد دنیـــای تکنولوژی برای کتاب و کتابدوســـتان آمده که می‌خوانید؛
امسال هم شاهد برپایی بخش مجازی نمایشگاه کتاب تهران، در کنار شکل فیزیکی و حضوری این رویداد بین‌المللی هستیم، شما به عنوان مدیر یکی از انتشاراتی‌های پرکار، مزیت‌های برگزاری بخش مجازی نمایشگاه کتاب تهران را در چه مواردی میدانید؟
چنـــد روز قبل که ســـخت درگیـــر کارهای نمایشـــگاه بودیـــم یکـــی از دوســـتان چیـــزی را یـــادآوری کرد که کمی نشســـتم و فکـــر کردم. ســـالهای خیلـــی دور، مطلبی در فضای مجازی نوشـــته بـــودم، در مخالفت با نمایشگاه کتاب و از قضا آن مطلب خیلی چرخیده و دیـــده شـــده بـــود. آن روزها نه ناشـــر بـــودم و نه در نشـــر کار میکردم، بلکه فقط دوســـتدار کتاب بودم.
ســـازکار نشـــر و اقتصاد نشـــر را هم این قـــدر که حالا میدانم نمیدانســـتم. دوســـتم گفت دیدی در کوزه افتـــادی بالاخره خـــودت هم داری برای نمایشـــگاهی کـــه مخالفش بودی مـــی‌دوی. من یاد آن یادداشـــت افتـــادم و فکر کردم گرچه حالا در نســـبت بـــا آن روز خیلی فهمم و دانســـتنی‌هایم از نشـــر و کتاب بیشتر شـــده اما آن نوشـــته یک ایده مرکزی داشت که هنوز بـــه آن معتقـــدم. قبـــل از اینکـــه درباره ایـــده مرکزی حـــرف بزنم، این طـــور بگویم که اگر کل صنعت نشـــر را به بدن تشـــبیه کنیم، کتـــاب را همچون گلبول‌های خـــون میدانم که بایـــد در کل بدن رفت و برگشـــت کنند. به نظرم در این مثال، دســـتگاه‌های حاکمیتی و نظارتـــی نقش مغز را دارند و ناشـــران نقش قلب را.
باید کتـــاب را در همه جـــا پمپاژ کننـــد. خب، چیزی کـــه می‌خواهـــم بگویم این اســـت: نمایشـــگاه کتاب چقـــدر در ســـمت و ســـوی پمپاژ کتـــاب قـــرار دارد و نهادهـــای حاکمیتـــی چقدر ایـــن هـــدف را مدیریت میکنند؟ قطعا هم ناشـــران و هم نهادهای حاکمیت با نمایشـــگاه و بخصوص نمایشـــگاه مجازی بیشترین تـــلاش را در این مســـیر میکنند. اما به نظر میرســـد هیـــچ چیز جای رگ‌هـــا را نمی‌گیرد کـــه در این مثال، رگ همـــان کتابفروشـــی اســـت. باید هرچه بیشـــتر تـــلاش کرد کـــه کل این بـــدن و این نظام بـــا همدیگر رشـــد کند؛ هم مخاطب، هم نشـــر، هم ســـطح کیفی کتابهـــا، هم فـــروش مجازی و هم کتابفروشـــیها.
برپایی بخش مجازی که امسال سومین دوره‌اش را تجربه خواهیم کرد چقدر در برقراری سراسری عدالت فرهنگی و دسترسی مردم به تازه‌های نشر مؤثر است؟ چه دلایلی برای آن برمی‌شمارید؟
قطعـــا بســـیار مفیـــد و مؤثـــر اســـت. بالاخـــره همه کســـانی کـــه بـــه کتـــاب و نمایشـــگاه کتـــاب علاقه دارنـــد امکان حضور در نمایشـــگاه کتـــاب را ندارند. امـــا بـــا امکانی که چند ســـالی اســـت فراهم شـــده همه علاقه‌مندان میتوانند همزمان با نمایشـــگاه، خریـــد خـــود را ســـریع و بی‌دردســـر انجـــام دهند و چند روز بعد هم بســـته پســـتی کتابهـــا را در خانه یـــا محـــل کارشـــان تحویـــل بگیرنـــد. ایران کشـــور پهنـــاوری اســـت و البتـــه مرکزگرایی هـــم از بلایای این کشـــور پهناور اســـت که فروش مجـــازی قدری از آن میکاهـــد.
فروش اینترنتی کتاب در ایام ۱۰ روزه برگزاری نمایشگاه کتاب تهران برای ناشرانی که از این امکان بهره‌مند میشوند چه مزیت‌ها و دشواری‌هایی دارد؟
کار ناشـــرها کـــه خیلی ســـختتر شـــده. قبـــلا تمرکز نشـــر روی نمایشـــگاه حضوری بـــود و با میزان کارهایی که خود نمایشـــگاه حضوری، از غرفه‌ســـازی و آماده‌ســـازی دارد تا مجموعـــه‌ای از کارهایی که قبل و هنگام و بعد نمایشـــگاه هست، نیرو و تمرکز زیادی را می‌طلبیـــد. حالا ناشـــران باید بخشـــی از این توان را به نمایشـــگاه مجازی اختصاص دهند و هم نیروی انســـانی و هم تمرکزشـــان را در هر دو ســـمت داشته باشـــند. مزیتـــش همـــان اســـت کـــه عرض کـــردم؛ دسترســـی بیشـــتر مردم عزیز به کتـــاب در یک دوره زمانی مشـــخص و دشـــواریاش در کار بیشـــتر برای ناشـــران اســـت. البته که هـــر لبخندی ســـختی‌های خودش را دارد.
چه پیشنهادی برای علاقه‌مندان خرید کتاب به شکل مجازی دارید؟
خب کســـانی که می‌خواهند به شکل مجازی خرید کنند یک مزیت دارند و آن، این اســـت که ســـر صبر و با حوصلـــه میتوانند بچرخند، ببیننـــد و انتخاب کنند. برای این کار زمان دارند و در راحتی و آسایش میتوانند یکـــی یکی کتاب‌های مورد نظرشـــان را به ســـبد خریـــد خـــود اضافـــه کننـــد. هیـــچ عجله‌ای هم که نیســـت، گرما و ســـرما، شـــلوغی و خستگی حضـــور در نمایشـــگاه هم موجب این نمی‌شـــود که حواسشـــان پرت شـــود. پس این مزیـــت خرید در نمایشگاه مجازی و پیشـــنهاد هم اگر بخواهم بدهم همین اســـت که با حوصله بچرخیـــد، تحقیق کنید و انتخاب کنید. اما بالاخره یک تجربه دوســـتداران کتـــاب همواره ایـــن بوده کـــه هنگام چـــرخ‌زدن در نمایشـــگاه و تـــورق و دیـــدن کتابهـــا، چیزهایـــی کشـــف میکرده‌اند. بســـیاری از کتاب‌دوستان، اگر با فهرســـت خرید به نمایشـــگاه بروند با خریدهای متفاوتی بـــه خانـــه برمی‌گردنـــد. بالاخـــره داریم از
یک بازار چند میلیون محصولـــی صحبت می‌کنیم، نـــه مجموعـــه کوچکـــی از محصولات. این درســـت اســـت که علاقه و نیازهـــای ما ســـبدمان را محدود می‌کند و مثالا درســـت اســـت که شـــاید من ســـراغ یک مجموعـــه بزرگـــی از کتاب‌ها نـــروم و مخاطب همـــه این چندمیلیـــون محصول نباشـــم، اما به هر حـــال محصولات فراوان اســـت و ســـبد بزرگی پیش روی هـــر کدام از ماســـت و خرید محـــدودی داریم. برای همیـــن توصیه می‌کنم اگر دشـــوار نیســـت به نمایشـــگاه ســـر بزنند و اگر هم مقدور نیست سعی کننـــد از کســـانی کـــه در نمایشـــگاه حضـــور دارند و تجربه‌هـــا و انتخاب‌هایشـــان بـــه ســـلیقه و علاقه و نیاز آنها نزدیک اســـت کمـــک بگیرند.
اگر راهکار و پیشنهادی هم برای مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب در بخش مجازی و در راستای ارائه خدمات بهتر به مردم دارید، بفرمایید؟
در ســـالهای اخیـــر و به مـــرور نمایشـــگاه مجازی خیلی بهتر و کارآمدتر شـــده اســـت. متوجه برخی از اشـــکالات پیشـــنهادی که ارائه می‌کنم، هستم و خب طبعا در ایـــن مصاحبه کوتاه نمی‌شـــود همه جوانـــب مثبـــت و منفی این پیشـــنهاد را بررســـی کرد، امـــا به نظرم اگر نمایشـــگاه مجـــازی به زمان دیگـــری موکول شـــود بهتر اســـت مثالا بـــه مهر یا آبـــان. همزمانـــی دو نمایشـــگاه با همدیگـــر کار را برای ناشـــران ســـخت و دشوار کرده اســـت. البته که بیشـــتر شـــیرینی‌ها و مزایایـــی دارد و به همین جهـــت ناشـــران بـــه هرحـــال همراهـــی میکنند.
البتـــه میدانـــم جابه‌جایـــی نمایشـــگاه مجازی به زمانـــی دیگر هـــم دردســـرها و ضررهایـــی دارد، اما به گمانم اگـــر جنبه‌های مثبـــت و منفی همزمانی و ناهمزمانـــی نمایشـــگاه مجـــازی و حضـــوری را بنویســـیم، در اینکـــه ناهمزمـــان باشـــد مزایـــای بیشـــتری نهفته است.
نظر شما