به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، مراسم اختتامیه این همایش با بازدید مدیران، اساتید و پژوهشگران از بخش‌های مختلف فرهنگستان زبان و ادب فارسی از جمله مخزن کتابخانه این مجموعه، ارائه توضیحاتی درباره ثبت کتاب‌های فارسی صد سال گذشته که با مراجعه به وبگاه کتابخانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی به نشانی lin.apll.ir نیز قابل بازدید است و پخش کلیپی که به تاریخچه فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره داشت، آغاز شد.

قرآن نخستین پایه‌گذار ادبیات پایداری

محمدرضا ترکی، مدیر گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: ادبیات پایداری مقوله‌ای است که در عمق فرهنگ و تمدن ما جایگاه دارد  و اگر بخواهیم ادبیات پایداری را ریشه‌یابی کنیم در آیات کتاب آسمانی با تعبیر استقامت مواجه می‌شویم بنابراین قرآن نخستین پایه‌گذار ادبیات پایداری در فرهنگ ما است.

وی با اشاره به آیات متعدد در حوزه ادبیات پایداری اظهار کرد: کسانی که اهل پایداری هستند از خوف و حزن مبری می‌شوند، ادبیات پایداری ادبیات روشنگری و آگاهی است بنابراین پایداری در قرآن در برابر پیروی از جهالت و اهواء و حزن و خوف است واگر فرهنگ پایداری در جامعه‌ای استوار باشد آن جامعه از برکاتش بهره‌مند می‌شود.

ترکی با تاکید بر اینکه اگر مقوله ادبیات پایداری در جامعه‌ای وجود نداشت باید آن را ایجاد کنیم گفت: از برکات همایشی که روز گذشته ۲۸ آذرماه برگزار شد این بود که ۷۰ استاد و محقق عرصه ادبیات پایداری که تاکنون به واسطه مقالات با هم در ارتباط بودند بتوانند یکدیگر را بشناسند و با هم گفتگو کنند.

وی در سخنانش بر فشارهایی که به اساتید حوزه ادبیات پایداری وارد میشود اشاره کرد که شامل فشارهایی از سوی افراد متظاهر یات متعدد این  و انتقادهای روشنفکران است و ادبیات پایداری را ادبیات شعاری و دولتی میدانند.

باید شبکه‌سازی کنیم

مدیر گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین با اشاره به نشست‌ها و تجربیاتی که به واسطه همایش اعتلای ادبیات پایداری بدست آمد یادآور شد: افراد زیادی در حوزه ادبیات پایداری کار می‌کنند ولی با هم مرتبط نیستند و این همایش نشان داد که وقتی بحث خودخواهی و منیت در دل نباشد می‌توان هم‌افزایی کرد و کارهای جدی را در خشکسالی بودجه انجام داد.

وی ادامه داد: اگر بتوانیم انجمن ادبیات پایداری را تشکیل دهیم گام بزرگی برداشته‌ایم و ما در فرهنگستان زبان و ادب فارسی به دنبال این هستیم چراکه روزگار ما روزگار شبکه‌ها است و ما باید شبکه‌سازی کنیم تا افراد فعال از طریق یک انجمن با هم مرتبط شوند و کار تکراری انجام نشود .

در ادامه این مراسم کلیپی از محمدرضا سنگری رئیس اندیشکده پایداری حوزه هنری پخش شد.

اتفاقات امروز غزه و فلسطین منشا آفرینش اثر ادبیات پایداری

حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در بخش دیگری از اختتامیه همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها» گفت: در دنیای ما پایداری به معنای واقعی خود در غزه و فلسطین در حال اتفاق است. آنچه از ۱۵ مهرماه و در این ۷۵ روز در جهان شاهد بودیم یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های پایداری و استقامت است. آنچه امروز در فلسطین می‌گذرد حیرت‌آور است و مطمئن باشید این پایداری در حافظه همه خواهد ماند و مثل چشمه جوشان ادبیات پایداری از آن تراوش خواهد کرد و در سالهای آینده لحظه لحظه اتفاقات امروز غزه و فلسطین منشا آفرینش یک اثر ادبیات پایداری می‌شود.

وی بیان کرد: توجه به ادبیات پایداری صرفا یک بحث دانشگاهی و علمی محض نیست بلکه مسئله‌ای است که دنیا با آن درگیر است یعنی اتفاقی که در فلسطین رخ داده یک اتفاق نیست که بگوییم تمام شد، بلکه ممکن است در هر جای دیگر که با منافع غرب تضاد داشته باشد رخ دهد و این یک نمونه از دنیای ذاتا ظالم است  و این ستمگری در ذات تمدن غرب وجود دارد و آنچه در فلسطین در حال وقوع است یک درس تمدنی است تا ملت‌ها تمدن غرب را بشناسند و بدانند در پی عبارت‌های زیبای صلح، آزادی، مردم‌سالاری و مبارزه با تروریسم و انسان‌وستی چه منیت‌هایی نهفته است و واقعیت چیست.

وی ادامه داد: آنچه در فلسطین اتفاق می‌افتد در هر جای دیگر دنیا هم ممکن است رخ دهد کمااینکه در ایران هم اتفاق افتاد و ۸ سال جنگ را شاهد بودیم و حتی بعید نیست که تکرار شود.

در جوهر ملت ایران، مقاومت و پایداری وجود دارد

عادل با اشاره به اینکه در حوزه ادبیات پایداری فقط بحث تاریخی و موضوع انتزاعی مطرح نیست گفت: اگرچه اصطلاح ادبیات پایداری اصطلاح جدیدی است ولی به معنای نبود آن در گذشته نیست و اصطلاح متعارف آن ادبیات حماسه است.حماسه و پایداری همسایه هم هستند و گذشتگان ما معمولا پایداری را ضمن ادبیات حماسی تعریف می‌کردند و شاهنامه فردوسی هم تماما ادبیات پایداری است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهار کرد: ایران در فراز و فرودهایی چون جنگ و حملات اقوام متعدد خود را حفظ کرده و باقی مانده است بنابراین در جوهر ملت ایران، مقاومت و پایداری وجود دارد و ما هم در دوره عمر خود آن را تجربه کرده‌ایم و خیلی موارد را با انقلاب اسلامی دیده‌ایم.

وی ادامه داد: شاهنامه بارزترین صورت ادبیات حماسی در ادبیات فارسی است و همه شاهنامه‌ها و فتح‌نامه‌هایی که به تبع آن سروده شد ادبیات حماسی است که به مدح سرداران یا سلاطین  پادشاهان می‌پردازند و ممکن است در آنها دروغ یا مبالغه وجود داشته باشد ولی ادبیات پایداری که محصول انقلاب اسلامی است مردم‌گرا است و مردم قهرمان آن هستند.

وی در بخش دیگر سخنانش فعالیت‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی را تشریح کرد.

در ادامه آیین اختتامیه همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها» محمدرضا سنگری رئیس اندیشکده ادبیات پایداری گفت: ادبیات پایداری در واقعیت خود، پیری است کهنسال با یک پیشینه درخشان که ما در تاریخچه گذشته انبیا هم داشته‌ایم. از زمانی که تمدن‌ها شکل می‌گیرند،  هیچ تمدنی نیست که نخستین جلوه آن در ادبیات نشان داده نشود ، به عبارتی دیگر وقتی هر حرکت، خیزش و قیامی می‌خواهد خود را معرفی کند در شعاری که آهنگ فشرده تفکر است نخستین جلوه‌اش در ادبیات خلق می‌شود.

وی با اشاره به اهمیت توجه به ادبیات عصر انبیا به عنوان بزرگترین چهره‌های مبارز، اظهار کرد: در حقیقت ادبیات پایداری در نام میانسال و در گرایش نوجوان و در مباحث نظری به مثابه یک کودک است که در حال یادگرفتن راه‌رفتن است.

پایداری زادگاه حقیقت است

سنگری با یادآوری دستاوردهای نشست همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها» بیان کرد: وقتی ۲۵ عنوانی که حاصل دو سال گفتگو در اندیشکده ادبیات پایداری است را در نشست روز گذشته مطرح کردیم بسیاری از اساتید اعلام می‌کردند که حاضرند عنوان‌های مختلف را بپذیرند و اکنون ۱۵ نفر از اساتید در حال تولید حول موضوعات مطرح شده هستند.

وی ادامه داد: پایداری یک آیت و آیینه است که حقیقت و صداقت را در  خود نشان می‌دهد.

سنگری در ادامه به رجزخوانی حضرت علی اکبر (ع) در میدان کربلا که تصویری از پایداری است را تشریح کرد و افزود: پایداری زادگاه حقیقت است. پایداری ملت‌ها تصویر روشنی از حقیقت آن ملت و بعد صداقت آن ملت را نشان می‌دهد و امروز ما با ملت صادق و حقیقت‌خواه مواجه هستیم که شعاع وجودی خود را آرام آرام بر جهان می‌تاباند و خواستگاه حقیقی‌اش به انقلاب اسلامی و سازنده ملت ما بر می‌گردد.

وی اظهار کرد: ادبیات پایداری چتر خود را روی تمام گونه‌ها می‌گستراند. ادبیات پایداری یک گستره است که در انواع ادبیات می‌تواند چهره نشان دهد و این امر نیازمند تحلیل و تبیین ادبیات پایداری است.

سنگری در بخشی از سخنانش به دستاوردهای همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها» پرداخت و به این نکته اشاره کرد که این رویداد علاوه بر اینکه چشم‌اندازی را برای آینده تصویر میکند وظیفه و تکلیف فرهنگستان زبان و ادب فارسی را برای اعتلای ادبیات پایداری سنگین‌تر می‌کند.

وی همچنین گفت: در پی پنج ساعت نشست روز گذشته بحث‌ها و گفتگوهای بسیار زیادی شکل گرفت و زایش‌های قابل توجهی اتفاق افتاد و چشم اندازها و پنجره‌های تازه‌های تازه‌ای گشوده شد که ما را به سخن حضرت علی (ع) می‌رساند که مشورت زادگاه اندیشه تازه است چراکه برخی از حاضران در همایش به بازنگری در فکر و اندیشه‌ خود می‌پرداختند و به نکات تازه‌ای ‌رسیدند.

رئیس اندیشکده ادبیات پایداری با بیان اینکه خواستگاه اندیشکده ادبیات پایداری رهبر دانشور و ادیب ایران بودند گفت: رهبری فرمودند که برای موضوع ادبیات پایداری یک اندیشکده راه‌اندازی شود و ظاهرا در فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم به اشارت مقام معظم رهبری جریان ادبیات انقلاب اسلامی پا گرفته است.

ماحصل همایش ۵۰ عنوان پیشنهاد

وی ادامه داد: در نشست همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها» ۵ کارگروه و کمیسیون با عنوان «تحلیل و ارزیابی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری ادبیات پایداری»؛ «بررسی برنامۀ درسی و سرفصل‌های موجود در گرایش ادبیات پایداری»؛ «بررسی وضعیت موجود منابع درسی»؛ «کارگروه دانشجویان نخبۀ این گرایش» و «بررسی نشریات حوزه ادبیات پایداری»  برگزار شد.

سنگری با انتقاد به اینکه محصول گرایش ادبیات پایداری در آموزش و پرورش پذیرفته نیست گفت: فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد جایگاهی در آموزش و پرورش ندارند و این موضوع باعث نوعی رمندگی و گریز از این رشته می‌شود. در  همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها»  ۸۷ پیشنهاد مطرح شده توسط اساتید جمع‌آوری شد که پس از دسته‌بندی به ۵۰عنوان رسید و ما آن را به فرهنگستان زبان و ادب فارسی و وزارت علوم و تحقیقات تقدیم می‌کنیم.

وی همچنین با اشاره به ضرورت ثبت تجربیات برای انتقال به نسل آینده به موضوع عدم وجود بانک تجربه در ایران پرداخت.

رئیس اندیشکده ادبیات پایداری در سخنانش از تمام علاقه‌مندان و فعالان حوزه ادبیات پایداری و از اساتید و نهادهای فعال مثل ارتش و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس طلب همکاری و یاری کرد.

وی بیان کرد: زمانی که رشته ادبیات پایداری مطرح شد حتی نامش برای همه ناشناخته بود و برای سرفصل‌های طرح شده کتابی وجود نداشت و با اینکه ۱۴ سال از آن زمان گذشته هنوز هم کتابی در دست نیست و نتوانسته‌ایم تولید متن کنیم بنابراین اساتید هم صرفا شاهنامه فردوسی تدریس کردند. آنچه در این حوزه قابل توجه این است که ما به شدت نیاز به آموزش داریم و اساتید باید در فرصت‌هایی چون همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها» بتوانند با هم گفتگو کنند و روی محورهای مختلف بحث و بررسی داشته باشند.

وی درباره بحث شناخت منابع و مآخذ به ۶۰۰ کار پژوهشی اشاره کرد که شاید توسط اساتید شناخته نشده باشد.

باید تاریخ ادبیات این نسل را بنویسیم

رئیس اندیشکده ادبیات پایداری تاکید کرد: ما گونه‌های نو پدید داریم که هنوز کسی به آن نپرداخته و این گونه‌ها در حال از دست رفتن هستند. در بحث تاریخ ادبیات نگاری استان‌ها هم در حال از دست دادن یک نسل هستیم و کسانی که خالقان این آثار بودند در حال از دست رفتن هستند، دشوارتر هم آن است که اگر حضور هم دارند حافظه‌هایشان در حال تکان خوردن است یا برخی افراد واژگونه‌نمایی می‌کنند. در روزگاری که ما هنوز حضور داریم اتفاقات و قصه‌ها به شکل دیگری تحلیل، تبیین و تفسیر می‌شود.

وی در ادامه افزود: ما باید تاریخ ادبیات این نسل را بنویسیم چراکه هرچه تاخیر داشته‌باشیم وضعیت بدتر می‌شود و خداهم ما را نخواهد بخشید. بر همین اساس خواستار تداوم چنین رویدادها و جلساتی هستم. ما ظرفیت‌های بسیار زیادی داریم بنابراین اگر اساتید می‌توانند در دانشگاه‌ها فرصت‌سازی کنند، به این موارد توجه کنند و اقدامی داشته باشند.

در بخش بعدی آیین اختتامیه همایش «چشم‌انداز اعتلای ادبیات پایداری: موانع و راهکارها» کتابهای اندیشکده ادبیات پایداری حوزه هنری با موضوع هویت ملی، زبان و ادبیات فارسی معرفی شد.

قاسم عمو عابدینی معاون آموزشی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری با یادی از شهدای جریان مقاومت و شهید قاسم سلیمانی به کلام خداوند درباره جریان مقاومت و پایداری در قرآن کریم پرداخت.

وی با تاکید بر اینکه ریشه جریان مقاومت و پایداری بسیار عمیق است و همه ابعاد جریان ادبیات مقاومت در فرهنگ، سنت  و تمدن ایرانی اسلامی دیده می‌شود تصریح کرد: در بحث ادبیات پایداری یک شاخص و جریان و ویژگی وجود دارد ولی به نظر می‌رسد سه نکته بسیار اهمیت دارد و آن هم شامل تولید محتوا در حوزه ادبیات پایداری، توجه به نقش مهم فرهیختگان و نخبگان در رهایی از سلطه همه جانبه علمی، اقتصادی ، فرهنگی، نظامی و امپریالیسم آمریکا، آزادی از احساس حقارت و رسیدن به خودباوری و خلاقیت و خوداتکایی و خروج از بازار مصرف برای غرب است. همچنین مقاومت و پایداری از کسانی ساخته شده که ایمان و اطمینان به خداوند دارند و قدرت را به اراده الهی متصل می‌دانند.

بازنگری ۱۵۰۰ رشته دانشگاهی

وی با یادآوری اینکه وزارت علوم درک این را دارد که در بستر دانشگاه و به طور جدی به سه موضوع مطرح شده بپردازد بیان کرد:  ۱۵۰۰ رشته از رشته‌های موجود که بیش از ۵ سال سابقه دارند و اصلاح و بازنگری نشده‌اند، بازنگری خواهند شد و وزارت علوم از دو وجه به اشتغال و باور روی بحث تمدن ایرانی اسلامی توجه خواهد داشت تا جوان ایرانی بداند ریشه رنسانس در غرب از تمدن ایرانی اسلامی بوده است و هنوز هم در مکتوبات و علم آنها این ریشه وجود دارد.

وی در ادامه به جریان تفکر و علم در ایران و وجود دانشگاه‌ها با حکمرانی دانشگاهیان پرداخت و برنامه استادمحوری، شاگرد محوری و اخلاق پروری به عنوان برنامه صد دانشگاه برتر دنیا را تشریح کرد.

وی با اشاره به جای خالی اخلاق پروری و حکمت‌اندوزی در دانشگاه‌های دنیا که اصل و مبنای فرهنگ تمدن ایران است را یادآوری کرد.

عابدینی همچنین اظهار کرد: ما در این زمینه درسی به نام مکتب شهید سلیمانی داشته‌ایم که خمیرمایه و ریشه‌ای بر مبنای مقاومت و بصیرت دارد. تمام حرف ما این است که در جریان پایداری و پایداری باید ادبیات شکل گیرد و ما هم آماده‌ایم در حوزه پایداری برای مقطع دکترا این رشته را به صورت استاد محوری ایجاد کنیم.