در چهل و دومین نشست آینه‌بندان، رمان «تردید» با حضور عبدالرحمن اونق نویسنده اثر، خسرو باباخانی (منتقد) و مهدی زارع (کارشناس مجری) در سالن صفارزاده حوزه هنری نقد و بررسی شد.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، «تردید» رمانی برای قشر نوجوان است که در قالب 16 فصل، داستانی از زمان جنگ تحمیلی را روایت می کند. داستان این کتاب به زمانی برمی گردد که به دلیل شرایط حاکم بر شهرهای جنوبی، معیشت و آرامش بومیان بر هم خورده و با ورود عراقی‌ها به خرمشهر اتفاقات غیرمنتظره‌ای به وقوع می‌پیوندد. راوی این اثر نوجوانی است که با از رونق افتادن کاسبی پدرش و شروع جنگ متوجه اتفاقاتی در محیط پیرامونش می شود که او را در مبارزه با وضعیت تحمیل شده تحریک می کند. این کتاب به تازگی از سوی انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده و به همین بهانه نیز در چهل و دومین نشست «آینه بندان» مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
عبدالرحمن اونق در ابتدای این نشست به نگاه اقلیمی در آثار ادبی‌اش اشاره کرد و نگارش رمان «تردید» را به دلیل عدم آشنایی با خرمشهر بسیار سخت دانست و گفت: با وجود اینکه روی لحن، پوشش و غذای بومیان این خطه توجه زیادی داشتم اما نمی توانستم با فضا ارتباط برقرار کنم و به همین دلیل تصمیم گرفتم ذهنم را به سمت داستان ببرم.
باباخانی، منتقد، نیز در این نشست درباره رمان «تردید» که به عنوان یک داستان دفاع مقدسی و جنگی با حجم 35 هزار کلمه‌ای به قشر نوجوان ارائه شده، بیان کرد: من برای حجم رمان نوجوان قاعده خاصی قائل نیستم و معتقدم اگر داستان خوبی نوشته شده باشد همه مخاطبان از آن استقبال می‌کنند.
وی خاطراتی از دوره جنگ را مطرح کرد و گفت: آن زمان در آبادان زندگی می کردم. در آن برهه فکر می‌کردیم عراق جرأت حمله به ایران را ندارد و به همین دلیل هم کوچکترین اقدامی برای دفاع سرزمینی نکرده بودیم و همین امر باعث شد عراق به راحتی پیشرفت و آبادان را محاصره کند. در آن زمان افرادی قهرمانانه جنگیدند که کمتر کسی آنها را می‌شناسد.
نوشتن از خرمشهر و آبادان بسیار سخت است
باباخانی در ادامه به برخی شخصیت‌های تاثیرگذار در جنگ تحمیلی اشاره کرد و افزود: نوشتن از خرمشهر و آبادان بسیار سخت است و من همیشه توصیه می کنم که یک نویسنده برای نگارش اثری درباره این خطه، یا باید تجربه زیستی و مستقیم از جنگ داشته باشد و یا به قدری مطالعه و تحقیق کند که جنگ تجربه‌اش شود.
این منتقد با بیان اینکه 90 درصد آثار تولیدی با موضوع جنگ، از حقیقت دور هستند اظهار کرد: وقتی بستر، خرمشهر و جنگ، حادثه اصلی داستان است لازم است که شهر را بشناسیم.
وی با بیان اینکه عبدالرحمن اونق را از دهه 60 می شناسد و همیشه سخت کوشی این نویسنده برایش جالب بوده گفت: وی در این اثر لهجه‌ها را خوب درآورده و در طول اثر سعی کرده زبان بومیان جنوب را منعکس کند که این موضوع کار بسیار سختی است.
انتقاد به نوع انتقال اطلاعات
باباخانی در نقد این اثر گفت: بزرگترین چالش من در «تردید» نوع انتقال اطلاعات به مخاطب است. در این اثر اطلاعات داستانی به ما داده نمی‌شود و در پروسه عمل به چیزی نمی‌رسیم؛ بلکه همه چیز از زبان شخصیت اثر مثل نقالان روایت می‌شود.
وی افزود: بزرگترین اشکال کتاب این است که کوچکترین مشارکتی با مخاطب ندارد و او را وارد داستان نمی‌کند بلکه همه چیز را به صورت آماده به خواننده‌اش ارائه می‌کند.
شخصیت‌های محدود داستان
وی در بخش دیگری از سخنانش به محدود بودن شخصیت‌های اثر انتقاد کرد و افزود: در زمان مطالعه کتاب متوجه شدم که نویسنده فضا را خلوت کرده و این اثر از شخصیت های کمی برخوردار است. رمان نوشتن به دلیل اینکه نویسنده چه کاری در شخصیت‌پردازی انجام می دهد، سخت است. اگر شخصیت یک داستان، بدون آدم‌هایی در محیط پیرامون و اطرافش باشد، داستان قابل باور نمی‌شود و در این رمان هم شخصیت داستان عمو، خاله، عمه و دایی ندارد و تنهاست.
رمان ویژه مخاطب نوجوان باید برای این قشر قابل فهم باشد
وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که رمان ویژه مخاطب نوجوان باید برای این قشر قابل فهم باشد و در رمان «تردید» نقاط مبهمی چون علاقه شخصیت داستان که نوجوانی در مقطع راهنمایی است به دختر همسایه وجود دارد که چندان قابل باور نیست.
در بخش بعدی این جلسه مهدی زارع (کارشناس مجری) به بخشی از داستان و صحبت کردن مجسمه با شخصیت راوی داستان به عنوان راز این اثر اشاره کرد که با عدم پرداخت نویسنده به وقوع آن، مواجه شده است. عبدالرحمن اونق در پاسخ به این موضوع گفت: در این بخش من سعی کردم تخیل شخصیت داستان را نشان دهم.
باباخانی منتقد رمان «تردید» نیز گفت: این رمان دیالوگ محور است و شخصیت‌ها به واسطه صحبت کردن اطلاعات را منتقل می‌کنند.
وی با بیان اینکه به دیالوگ‌نویسی علاقه دارد اظهار کرد: من با دیدن دیالوگ‌های این اثر ذوق‌زده شدم ولی با جلو رفتن داستان و مطالعه اثر متوجه شدم همه ویژگی‌ها در رمان وجود ندارد. گفتگو در دو ساحت داستانی مکالمه و دیالوگ اتفاق می افتد. در مکالمه اطلاعات به صورت عادی ارائه می‌شود و داده نشدن آن هم چندان اتفاقی به دنبال ندارد و این به معنای این است که ارزش داستانی اثر پایین است؛ در حالیکه ویژگی دیالوگ این است که جنسیت، سطح سواد و جایگاه اجتماعی گوینده بدون هیچ اشاره‌ای از سوی نویسنده مشخص می‌شود.
باباخانی با انتقاد به شخصیت پردازی رمان «تردید» و عدم پرداخت درست به شخصیت‌های زنان در آثار ادبی گفت: شخصیت زن در ادبیات داستانی ما بسیار کم است و گویا این دید بر ما حاکم است که دوست داریم زنان را پس پرده نگه داریم. در حالی که در جنگ زنان هم ایستادگی و مقاومت می‌کردند.
وی در پایان گفت: معتقدم هرکس قلم در دست می‌گیرد و به نویسندگی مشغول می‌شود کارش مقدس و قابل ستایش است؛ چراکه می خواهد یک حس، آگاهی و دانایی را با مخاطب به اشتراک بگذارد. ما در اینجا از ایده‌آل ها صحبت می‌کنیم و این در حالی است که هر اثر دارای نواقصی است و کار اصلی را نویسنده انجام داده که این داستان را به نگارش در آورده و اگر داستانی نوشته نمی‌شد حرفی برای گفتن وجود نداشت.
انتهای پیام/
نظر شما