نشست ششم از «سلسله نشست‌های واکاوی وقایع اخیر کشور» با موضوع «حادواقعیت و واقع‌نمایی اعتراضات ۱۴۰۱» به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با حضور دکتر سمیه توحیدلو، دکتر میثم مهدیار، دکتر محسن دنیوی و محمدرضا اصنافی در تماشاخانه مهر واقع در حوزه هنری برگزار شد.
به گزارش
روابط عمومی حوزه هنری؛ سمیه توحیدلو به عنوان اولین ارائه کننده این نشست گفت: رسانه‌ها و روایت‌های آن بسیار در مدیریت جامعه اهمیت دارد چرا که باید دید که رسانه کدام واقعیت را روایت می‌کند. بسیاری از افراد واقعیت‌های خود را در روایت همین رسانه‌ها دنبال می‌کنند به این ترتیب می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد.
وی ادامه داد: یکی از این روایت‌ها بازنمایی تصاویر اعتراضات است که با خلاقیت‌های رسانه‌ای و با جنبش رسانه‌ای مدرن به عنوان رهبر اعتراضات شکل گرفت. چنین روایت‌هایی به یک همبستگی مردمی با شعار زن زندگی آزادی حتی میان غیر معترضین شکل گرفت اما در ادامه با حادثه دانشگاه شریف روایت تازه‌ای شکل گرفت و به نقد حضور نظامیان و روحانیت در حکمرانی پرداخت. بازنمایی رسانه‌ای رویدادهای دانشگاه شریف همدلی‌های مردمی را متفاوت کرد و اهالی خارج از ایران را هم با خود همراه کرد.
توحیدلو افزود: اعتراضات در سطح دوم همراهی عمومی کمتری داشت و با خشونت بیشتری پیش رفت که هر بخشی از جامعه می‌تواند روی آن تاثیرگذار بوده است. اگر سطوح را بتوانیم از هم جدا کنیم فرصت خواهیم یافت تا نگاه و تصمیم درست را به کار بگیریم.
وی در ادامه گفت: فرافکنی برخی رسانه ها به خصوص در وقایع روزهای اخیر کاملا محسوس است پس رسانه ها میتوانند دو سویه برخورد کنند.
توحیدلو افزود: پیمایش های روز کشور ما حتی اگر تحت تاثیر رسانه ها باشند باز هم واقعیت دارند و نمیتوان آن را ساختگی دانست.
وی ادامه داد: اعتقاد به خدا بسیار محکم وجود دارد اما در دینداری متفاوت هستیم. همچنین سبک های زندگی متفاوتی را در پیش گرفتیم که در رفتارهای ما و انتخاب مسیر زندگی در بخشهای گوناگون تاثیرگذار است.
توحیدلو در پایان گفت: تصور بر اینکه مردم ما مناسک را دنبال نمی‌کنند و دیندار نیستند اشتباه است چرا که 70درصد جامعه ما دیندار هستند و مناسک آن را بجا می‌آورند در نتیجه آنچه در رسانه‌ها بازنمایی می‌شود همه واقعیات نیست.
* نسبت انسان با واقعیت تغییر یافته است
محسن دنیوی هم در این نشست و در ارائه خود گفت: نسبت انسان با واقعیت تغییر یافته است به این معنا که امروز می‌توانیم واقعیت را برساخت و کنترل کنیم.
دنیوی افزود: با عبور از چند دوره تاریخی و دریافت واقعیات هستی به سطح تازه ای از سطح نسبت با واقعیات رسیده است که دیگر برایش اصل واقعیت ارزشی ندارد بلکه تغییر، دستکاری و کنترل آن برایش اهمیت دارد. همین امر را در کنترل اذهان و جلوه واقعیت چنانچه مورد نظر است به کار می‌گیرند.
وی ادامه داد: قدرت رسانه در روزهای اخیر بسیار موثر بود و در مقایسه با درگیری‌های سال‌های پیش کم نظیر است به ویژه هماهنگی میان یک اجتماعی برای مطالبه یک مسئله واحد تقریبا نداشته‌ایم.
دنیوی در پایان با بیان اینکه فاتحه مناسبات علوم اجتماعی با گسترش رسانه‌ها و قدرت یافتن آنها خوانده شد، گفت: پنهان آدم‌ها دیگر وجود ندارد بلکه این رسانه‌ها هستند که پنهان آدم‌ها را می‌سازد و تحت کنترل قرار می‌دهند. در همین رویدادهای اخیر بات‌های بسیاری در رسانه‌ها فعالیت خود را آغاز کردند و جریان‌سازی‌های متفاوتی را ایجاد کردند. آنچنان که جمهوری اسلامی در دنیای رسانه سقوط کرده است و این فکر و اندیشه را گسترش می‌دهد.
* بسیاری از این دعوا را رسانه‌ها مدیریت می‌کنند
محمدرضا اصنافی نیز ارائه خود در این نشست تخصصی را با این سوال که آیا رویدادهای اخیر محصول فرا واقعیت است؟ آغاز کرد و گفت: خیر، این رویدادها بسیار واقعی است. یک دعوای واقعی میان مردم معترض با بدنه حکومت شکل گرفته و هیچکدام حاضر به عقب نشینی نیستند. مقایسه این رویدادها با سال 88 این بود که در آن سال بخشی از مردم بر سوءتفاهم تاکید داشتند و بخش دیگر بر درستی آن پا فشاری می‌کرد. در حالی که در چهل روز گذشته این دعوا دفع می‌شد اما حل نمی‌شد و نمی‌شود.
وی با بیان اینکه بحران اخیر یکی از بحرانی‌ترین رویدادهای پیش روی جمهوری اسلامی است، گفت: بخش بسیاری از این دعوا را رسانه‌ها مدیریت و پشتیبانی می‌کنند و نمیتوان از این رویداد فرار کرد چرا که به ساخت فرا واقعیت می‌پردازد اما فراواقعیت تنها از جانب رسانه‌ها شکل نمی‌گیرد بلکه دیگر طرف‌های دعوا در آن نقش دارند.
اصنافی افزود: رسانه اجتماعی با رسانه جمعی تفاوت دارد و هرچه نسبت این دو با هم ترکیب شوند جایگاه تولید کننده و مخاطب غیرقابل تشخیص می‌شود و نوع و توان برخورد با آن را دشوار می‌کند.
اصنافی در پایان موضوع آزادی را مسئله مردم معترض این روزها دانست و افزود: به عنوان مثال اگر رفتن بانوان به ورزشگاه آزاد شود درصد قابل توجهی از جمعیت زن ایرانی حتی یکبار هم به ورزشگاه نمی‌روند اما مساله آنها این است که آیا نظام حاکم تصمیم می‌گیرد که ما به ورزشگاه نرویم یا خودمان آزاد هستیم که برویم یا نرویم. مسئله این است که امکان تصمیم‌گیری آزادانه برای خود را داشته باشیم.
* رسانه‌ها میتوانند مسئله‌سازی کنند
میثم مهدیار به عنوان ارائه پایانی این نشست با بیان این نکته که مهمترین موضوعی که علم با آن مستقیما درگیر است بررسی واقعیت است، گفت: انتخاب نوع نظریه‌های موجود برای مواجهه با رویدادها نقش مهمی در رویدادهای گوناگون جامعه از جمله روزهای اخیر دارد.
مهدیار افزود: نوع نگاه ما به واقعیات روی ترجمه آن برای خودمان بسیار اهمیت دارد و تاثیرگذار است. این نگاه هم ناشی از نظریه‌های مورد استفاده ما برای فهم آن واقعیات است.
وی ادامه داد: نگاه شرق‌شناسانه غالب بر جامعه ما روی واقعیت تصویر ما تاثیر می‌گذارد و نمونه‌های آن به شیوه رفتاری ما جهت می‌دهد.
مهدیار افزود: نوع برخورد رسانه ها با رویدادهای گوناگون واکنش های متفاوتی از جامعه را بهمراه دارد که به این ترتیب بی‌شک معنا و مفهوم واقعیت تغییر خواهد کرد.
وی در ادامه گفت: رسانه‌ها با درشت نمایی و تمرکز روی شخص یا موضوعی میتوانند مسئله‌سازی برای مردم کنند و ذهن و نگاهشان را به مسیر مورد نظر خود هدایت کند. همچنین رسانه می‌تواند معانی متفاوتی از آزادی را بیان و به اندیشه عمومی القا کند.
مهدیار در پایان افزود: تصویر و مفاهیمی که از آزادی داریم حاصل تصویرسازی هایی است که رسانه ها از آن دارند. رسانه‌ها این مفاهیم را می‌سازند و تغییرات آن را ایجاد می‌کنند پس نمی‌توانیم نقش مهم و سازنده رسانه‌ها در مدیریت جامعه نادیده بگیریم.
انتهای پیام/
نظر شما