امیر رجبی رییس حوزه هنری استان اردبیل معتقد است: هنر انقلاب اسلامی فراتر از یک ژانر هنری، در واقع یک مکتب هنری است.
به گزارش ستاد خبری هفته هنر انقلاب، با امیر رجبی رئیس حوزه هنری استان اردبیل، پیرامون هفته هنر انقلاب اسلامی گفت‌وگویی انجام شده است که در ادامه می‌خوانید:
شاخصه‌های هنر انقلاب از دیدگاه شما چیست؟
هنر متعهد و انقلابی، توجه به کارکردهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هنر، در کنار ابعاد زیباشناسی، حسی و عاطفی آن است. هنرمند متعهد و انقلابی با نگرش‌های عمیق معرفتی و باورها و اعتقادات تحقیقی، علاوه بر انعکاس عواطف و احساسات زیباشناسانه خود، از رسالت اجتماعی خودش نیز غافل نیست. چنین هنرمندی خود را در احساسات و عواطف شخصی محصور نمی‌سازد و در برج عاج تخیّلاتش، از جامعه و مردم منفک نمی‌شود، بلکه مسئولیت آثارش را در قبال دیگران درک می‌کند و با فهم عمیق از جایگاه تأثیرگذار خود در جامعه و همچنین با درک رویدادها و اقتضائات زمان و مکان، به خلق اثر می‌پردازد.
از این منظر، شاخصه‌های هنر انقلاب همان مواردی است که امام خمینی (ره) در پیام تاریخی‌شان به هنرمندان و خانواده شهدا در سال 1367 فرموده‌اند. مطابق فرمایش ایشان «تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقل دهندۀ اسلام ناب محمدی(ص)، اسلام ائمۀ هدی، اسلام فقرای دردمند، اسلام پابرهنگان، اسلام تازیانه خوردگانِ تاریخِ تلخ و شرم‌آور محرومیت‌ها باشد. هنری زیبا و پاک است که کوبندۀ سرمایه داری مدرن و کمونیسم و نابودکنندۀ اسلام رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازش و فرومایگی و در یک کلمه «اسلام امریکایی» باشد. هنر در مدرسۀ عشق نشان دهندۀ نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی است. هنر در عرفان اسلامی ترسیمِ روشن عدالت و شرافت و انصاف، و تجسیم تلخکامی گرسنگانِ مغضوبِ قدرت و پول است. هنرمندان ما تنها زمانی می‌توانند بی‌دغدغه کوله بار مسئولیت و امانتشان را زمین بگذارند که مطمئن باشند مردمشان بدون اتکا به غیر، تنها و تنها در چهارچوب مکتبشان، به حیات جاویدان رسیده اند.»
آیا هنر انقلاب را ژانری مستقل در هنر می‌دانید؟ آیا هنر انقلاب هنری پویا شده است؟
هنر انقلاب اسلامی فراتر از یک ژانر هنری، در واقع یک مکتب هنری است. یعنی مؤلفه‌ها و عناصر موجود در هنر انقلاب، آن را به یک مکتب مستقل هنری تبدیل می‌کند. البته با وجود تولید آثار متعدد رشته‌های مختلف هنری در قالب این مکتب، هنوز تا هدف و مقصد نهایی و آرمانی فاصله زیادی داریم. مخصوصاً در بعضی از رشته‌های هنری کارنامه‌ی خوب و درخشانی در هنر انقلاب داریم، اما در برخی از رشته‌های هنری باید بیشتر تلاش بکنیم و هنوز از اهداف فاصله داریم.
در مسیر رشد و توسعه هنر انقلاب چه موانع و چالش‌هایی را می‌بینید؟ و آیا راهی برای برون‌رفت از این موانع دارید؟
یکی از خلأهای ما در بحث توسعه هنر انقلاب، ضعف در تبیین مبانی نظری و شاخص‌های مکتب هنری انقلاب اسلامی است. بنابراین محافل علمی و دانشگاهی باید با مطالعه و بررسی آثار شاخص هنری انقلاب اسلامی، در تدوین و تبیین مانیفست مکتب هنر انقلاب تلاش بیشتری بکنند و مبانی نظری و تئوریک این مکتب را ارائه کنند و جنبه‌های اندیشگانی آن را تقویت کنند.
چه موضوعاتی در آفرینش هنر متعهد مغفول مانده است؟
توجه به مسائل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی روز، باید مهمترین دغدغه هنرمند متعهد و انقلابی باشد. اصولاً ویژگی هنر متعهد و تفاوت آن با هنر انتزاعی، واکنش نسبت به همین مسائل و رویدادها و مشکلات روز در عرصه‌های مختلف جامعه است. بنابراین هنرمندان متعهد باید عنایت بیشتری نسبت به رخدادهای سیاسی و اجتماعی جامعه داشته باشند و با آثار هنری خود نسبت به این رویدادها، واکنش سریع و هنری نشان بدهند. مباحثی مانند آسیب‌های اجتماعی، رخدادهای سیاسی در سطح ملی، بین‌المللی و منطقه‌ای و حتی مسائل اقتصادی و معیشتی مردم باید از موضوعات مورد توجه هنرمندان متعهد در خلق آثارشان باشد. این موضوع به جنبه مطالبه‌گری هنر انقلابی نیز مرتبط است.
آیا از نگاه شما هنر انقلاب از طرف مردم مورد اقبال قرار گرفته است و اگر نه چطور می‌توان این اقبال را ایجاد کرد؟
هنر انقلاب در طول این سال‌ها مخاطب خاص خودش را پیدا کرده و توانسته با قشر خاصی از مخاطبان ارتباط برقرار کند. اما نکته مهم این است که باید روز به روز، وسعت و تعداد این مخاطبان را افزایش داد. یعنی رفته رفته باید دامنه مخاطبان هنر انقلاب بیشتر و بیشتر شود. رمز و راز این توسعه، توجه به نیازهای مخاطب و همچنین توجه به سلیقه و ذائقه مخاطب در تولید آثار هنری است. به عبارت دیگر، هنرمندان انقلابی و متعهد ما باید از مخاطب به تولید اثر هنری برسند و نه اینکه ابتدا اثر هنری خود را تولید بکنند و بعد از آن دنبال مخاطب باشند. درک اقتضائات زمان و مکان و شرایط مخاطبان در این زمینه بسیار مهم است.
آیا در جریان هنر انقلاب توانسته‌ایم استعدادهای جوان را کشف و پروش دهیم؟
این موضوع در همه رشته‌های هنری به یک اندازه و میزان نبوده است. در برخی از رشته‌های هنری خوشبختانه شاهد رویش‌های خوبی در زمینه‌ی ظهور هنرمندان جوان و توانمند بوده‌ایم ولی در بعضی دیگر از رشته‌ها، آن‌گونه که باید و شاید نتوانسته‌ایم در این موضوع موفق عمل کنیم. لذا باید نهادهای متولی فرهنگی و هنری تلاش بیشتری در زمینه‌ی کشف و تربیت هنرمندان جوان و متعهد انجام بدهند. مخصوصاً حوزه‌های هنری به عنوان مراکز رشد هنرمندان مؤمن و انقلابی در سراسر کشور، رسالت ویژه و مهمی در این زمینه دارند.
آیا هنر انقلاب به عنوان هنر مطالبه‌گر موفق شده است به این هدف برسد؟
بُعد مطالبه‌گری هنر انقلاب هم از ابعاد مهمی است که در این مکتب هنری کمتر مورد توجه قرار گرفته و به نظر بنده در این زمینه هم جا برای کار بسیار زیاد است؛ زیرا یکی از مهمترین شاخصه‌های هنر انقلاب، مطالبه‌گری آن است. مخصوصاً در حال حاضر که مشکلات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی متعددی در جامعه به چشم می‌خورد، انعکاس این مشکلات و مطالبه از مسئولان مربوطه برای رفع نواقص و آسیب‌ها و جبران آنها، از مهمترین وظایف هنرمندان متعهد و انقلابی است.
آیا معرفی چهره سال هنر انقلاب می‌تواند در معرفی این هنر میان مردم کمک‌کننده باشد؟
قطعاً همین‌‌طور است. زیرا علاوه بر تجلیل از هنرمندان انقلابی و ایجاد انگیزه در بین آنها، این کار موجب طرح موضوع هنر انقلاب در بین عموم مردم می‌شود و شاخص‌ها و ویژگی‌های هنرمند تراز انقلاب اسلامی را هم به خواص و جامعه هنرمندان معرفی می‌کند. همچنین این اقدام ارزشمند، تأثیر الگوسازی برای هنرمندان نسل جوان دارد.
از نظر شما چه کسی می‌تواند به عنوان چهره سال هنر انقلاب معرفی شود؟
به نظر بنده، کسی که به عنوان چهره سال هنر انقلاب معرفی می‌شود، علاوه بر اینکه باید هنرمندی توانمند و متخصص در رشته خودش باشد و در مشی و رفتار و تولید آثار هنری، روح تعهد و انقلابی خود را نشان بدهد؛ باید نقش و تأثیر جریان‌سازی هم در عرصه هنر انقلابی داشته باشد. یعنی هم خودش آثار ارزشمند هنری با مضامین انقلابی تولید کند و با این آثار در سطح ملی و بین‌المللی تأثیر بگذارد، و هم در ایجاد جریان و همراه کردن جمعی از هنرمندان با خودش در طی این مسیر موفق بوده باشد.
انتهای پیام/
نظر شما