به گزارش روابط عمومی‌ حوزه هنری انقلاب اسلامی، سومین نشست از سلسله نشست‌های «نبض پیشرفت»، چهارشنبه ۳ دی‌ماه ۱۴۰۴، به همت دبیرخانه جایزه ملی روایت پیشرفت، با عنوان «نبض پیشرفت»، با موضوع «هم‌اندیشی کنش‌گران و برگزارکنندگان اردوهای روایت پیشرفت» و با حضور سید محمدتقی قریشی مدیر دفتر آسیب‌شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی، مهدی شیبانی عضو ستاد راهیان پیشرفت کشور سازمان بسیج دانشجویی، رضا ندری دبیر اسبق جامعه رسانه اسلامی دانشگاه صدا و سیما و سید امیررضا غضنفری عضو معاونت علمی بسیج دانشجویی دانشگاه خواجه نصیر در سالن طاهره صفار زاده حوزه هنری برگزار شد. 

اردوهای چالش‌برانگیز

رضا ندری، دبیر اسبق جامعه رسانه اسلامی دانشگاه صدا و سیما، گفت: آنچه ما در دانشگاه صدا و سیما با آن درگیر هستیم، با تصوری که معمولاً از «راهیان پیشرفت» وجود دارد متفاوت است. مسئله‌ای که با آن مواجه بودیم این بود که اردوهای پرجمعیتی برگزار می‌شد که از دستاوردهای جمهوری اسلامی بازدید می‌کردند و سپس به دانشگاه بازمی‌گشتند. دغدغه ما این بود که روایت این اردوها صرفاً به دیدن دستاوردها محدود نشود. نکته‌ای که باید روی آن تمرکز کرد این است که فرد پس از بازگشت، می‌خواهد چه کار دیگری انجام دهد. گویی اتفاقی می‌افتد که ما به یک دستاورد می‌رسیم، اما همین دستاوردها گاهی به حجاب عالم تبدیل می‌شوند. به همین دلیل، با توجه به جمعیت دانشگاه، به سمت برگزاری اردوهایی با مقیاس کمتر اما با تعداد بیشتر حرکت کردیم.

ندری افزود: در جمعی از این بازدیدکنندگان که گوش شنواتری داشتند، باید اصل مسیر پیشرفت مطرح می‌شد؛ اینکه چرا من به این اردوها می‌روم. اولین حرکت ما این بود که ذیل حلقه‌ها و جمع‌هایی شکل بگیرد و چالش‌هایی به وجود بیاید. حدود یک سال است که در این مدت، هشت بار بچه‌ها را به اصفهان برده‌ایم. زمانی که در اصفهان بودم، فضای دانشگاه‌های دانش‌بنیان این شهر را می‌شناختم و مطرح می‌کردم که می‌خواهم این بچه‌ها را به چه چیزی دعوت کنم. اصرار ما بر تعداد کم این بود که در هر بازدید، چند نفر واقعاً درگیر این فضا شوند. تأکید من این بود که همه درگیر شوند و چالشی در ذهنشان شکل بگیرد.

وی در ادامه گفت: الان تقریباً نتایج خوبی هم گرفته‌ایم؛ یعنی کسی که می‌آید، خودش وارد این مسیر آینده می‌شود. مسئله ما این بود که باید راهی برای آینده باز کرد. اگر من نباشم، آینده‌ای هم رقم نمی‌خورد و من صرفاً تماشاگر دستاوردهای دیگران نیستم. احساس می‌کردم اگر مقیاس خیلی بزرگ شود، با دو چالش اساسی مواجه می‌شویم: اول اینکه کسی که واقعاً می‌خواهد در این مسیر باشد، باید مشتاقانه پای حرف بنشیند و دوم اینکه وقتی مقیاس بالا می‌رود، خود مسئولانِ آن موضوع، از درک عمیق مسئله خارج می‌شوند و بیشتر درگیر اجرائیات می‌شوند.

در ادامه این نشست، مهدی شیبانی، عضو ستاد راهیان پیشرفت کشورِ سازمان بسیج دانشجویی، عنوان کرد: من مسئول اردوگاه‌های بندرعباس بودم و در اردوهای بندرعباس معمولاً یک مقدمه ارائه می‌کردم. سازمان از سال ۸۱ این اردوها را به‌صورت پراکنده برگزار می‌کرد، اما از سال ۹۷ در دانشکده مستندسازی، اردوهای توقف ممنوع به‌شکل جدی برگزار شد. فضای این اردوها بیشتر فضای بازدید علمی بود. ۱۱ دانشکده حضور داشتند و چند بازدید علمی انجام شد که حدود ۳ دانشکده بازدیدهای تخصصی داشتند. با این حال، یک ایراد جدی وجود داشت؛ بچه‌ها می‌گفتند: «این به چه معناست؟!» کمی جلوتر رفتیم و سعی کردیم جمع‌هایی ایجاد کنیم تا مسئله اردوها را بیشتر تبیین کنیم.

شیبانی عنوان کرد: در سال ۱۴۰۰، ۶۰۰ نفر از بچه‌های بسیج دانشجویی را اعزام کردیم و فضای اردو کاملاً فضای دانشجویان مذهبی بود. در سال ۱۴۰۱ سه طیف مختلف را در نظر گرفتیم و ۳۰ درصد از هر طیف را وارد اردو کردیم. تأثیرگذاری روی بچه‌هایی که مخالف نظام بودند، به‌مراتب بیشتر از بچه‌های حزب‌اللهی بود. در سال ۱۴۰۲ درصد حضور این بچه‌ها را افزایش دادیم.

وی افزود: هم‌زمان با این روند، یک اتفاق مهم افتاد که اگر رخ نمی‌داد، این میزان تأثیرگذاری را از دست می‌دادیم؛ و آن مسئله فرم، محتوا و روایت بود. در سال ۹۷ که بچه‌ها را به بندرعباس می‌بردیم، برنامه‌ها به این شکل بود که دانشجوها یک‌سری صحبت می‌شنیدند و پاورپوینت می‌دیدند.

عضو ستاد راهیان پیشرفت کشورِ سازمان بسیج دانشجویی مطرح کرد: یکی از دلایل تغییر فضای مخاطب این بود که مخاطبان دیگر صرفاً دانشجوی فنی نبودند و دانشجویان علوم انسانی هم حضور داشتند. در نتیجه، یک مسئله جدی‌تر مطرح شد، این‌که ما نمی‌خواهیم صرفاً اردوی علمی برگزار کنیم؛ می‌خواهیم داستان‌هایی تعریف کنیم که توضیح دهد چرا شما یک مسئله دانش‌بنیان را می‌بینید، مثلاً چرا ایران‌خودرو نمی‌تواند یک خودروی باکیفیت تولید کند.

شیبانی در پایان افزود: نکته آخر که به نظرم می‌رسد در بحث این اردوها بسیار مهم است، مسئله کادر اردوست. یک ضعف جدی که احساس می‌شود این است که کادر اردوییِ قوی برای توجیه و اقناع مخاطبان نداریم. نکته دیگر اینکه کادر باکیفیت، تأثیرگذاری بسیار بیشتری دارد. یکی از مسائل جدی ما همین کادر اردو است؛ کادری که هم بتواند درست با مخاطب صحبت کند و هم در امور اجرایی عملکرد خوبی داشته باشد.

باید انسانِ پیشرفت را برای دانشجویان ترسیم کنیم

در ادامه این نشست، سید امیررضا غضنفری، عضو معاونت علمی بسیج دانشجویی دانشگاه خواجه نصیر، اظهار کرد: چیزی که برای ما بسیار اهمیت داشت، این بود که نگاهی مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری داشته باشیم. به‌ویژه سلسله روایت‌هایی که ایشان درباره مفهوم پیشرفت مطرح می‌کنند؛ این‌که پیشرفت از کجا آغاز شده، توسعه‌ای که از آن نام می‌بریم چیست و چه روش‌ها و الگوهایی برای توسعه و پیشرفت ارائه می‌شود.

غضنفری افزود: وقتی از پیشرفت صحبت می‌کنیم، باید ابتدا مشخص کنیم منظورمان از پیشرفت چیست. زمانی که به برگزاری اردوها رسیدیم، برخی مسائل برای ما روشن‌تر شد.

وی ادامه داد: روایت انسان‌ها و فرایندهایی که برای حل مسائل وارد میدان می‌شوند، اهمیت زیادی دارد. ما به‌عنوان یک تشکل دانشجویی، اولویت اصلی‌مان ساحت دانشگاه است و معتقدیم باید انسانِ پیشرفت را برای دانشجویان ترسیم کنیم.

غضنفری در پایان گفت: در همین راستا، بازدیدی از کارخانه فولاد و ذوب‌آهن برگزار کردیم تا دانشجویان از نزدیک با تولیدات مهم جمهوری اسلامی ایران آشنا شوند.

ضرروت برگزاری تور گردشگری پیشرفت

سید محمدتقی قریشی، مدیر دفتر آسیب‌شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی، در بخش دیگر این نشست گفت: من خودم درگیر روایت پیشرفت بوده‌ام و همچنان هستم. از سال‌های ۹۴ یا ۹۵ بحث امیدآفرینی به‌عنوان یک دغدغه جدی برای ما مطرح بود که بعدها به روایت پیشرفت و برگزاری اردوهای روایت پیشرفت رسید. نمونه‌هایی از این اردوها از گذشته هم وجود داشت؛ زمانی که بچه بودیم، به آن‌ها «بازدیدهای علمی» می‌گفتند اما در مقطعی از انقلاب، فضای ناامیدی عجیبی بر کشور حاکم شد؛ این در حالی است که امام خمینی(ره) تمام دغدغه‌اش امیدآفرینی بود و در سخنانشان نشانی از ناامیدی دیده نمی‌شد. افق نگاه امام (ره)، افق ظهور و تمدن‌سازی بود و به همین دلیل، سخنان او سرشار از امید است. این تفاوت امامِ جامعه با امت است.

قریشی در ادامه اظهار کرد: اردوهای روایت پیشرفت، از دغدغه‌های جدی مقام معظم رهبری بوده است. حتی پیش از تأکید مستقیم رهبر انقلاب، در سال ۱۳۸۲ شهید حاج قاسم سلیمانی روایت پیشرفت را در عراق آغاز کرد. پس از سقوط عراق و استقرار آمریکا و همچنین بعد از شهادت شهید حکیم، چهلم ایشان در منطقه‌ای نزدیک پل «صورۀ العشرین» و در مجاورت مقر آمریکایی‌ها برگزار شد و پیکر شهید حکیم نیز همان‌جا به خاک سپرده شد. حاج قاسم در آن مقطع تأکید داشت که در نجف یک نمایشگاه برپا شود. در آن زمان وضعیت فرهنگی نجف بسیار ضعیف بود. ایشان می‌گفت نیروهای فعال فرهنگی باید برنامه داشته باشند و تصاویر و دستاوردهای ایران را به نمایش بگذارند. حاج قاسم اصرار داشت زیبایی‌های ایران نشان داده شود تا عراقی‌ها ببینند جمهوری اسلامی روی چه حوزه‌هایی کار کرده است.

مدیر دفتر آسیب‌شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی، افزود: حاج قاسم تأکید می‌کرد که تصاویر تهران در این نمایشگاه‌ها قرار داده شود. بسیاری از عراقی‌ها باورشان نمی‌شد این تصاویر مربوط به تهران باشد. پس از آن، این نمایشگاه‌ها در بغداد، بصره و کربلا نیز برگزار شد. یک سال بعد از این اقدامات، رهبر معظم انقلاب فرمودند که واقعاً بسیاری نمی‌دانند در ایران چه خبر است و تأکید کردند که اردوهای راهیان پیشرفت برای عراقی‌ها در ایران برگزار شود. در ادامه، نخبگان عراقی از طوایف مختلف، سران قبایل و عشایر به ایران می‌آمدند.

وی عنوان کرد: برگزاری اردوهای پیشرفت کار بسیار خوبی است، اما در چهار تا پنج سال اخیر که موضوع روایت پیشرفت به‌صورت جدی مطرح شد، رهبر انقلاب در سه نوبت رسمی و غیررسمی تأکید کردند که «تور گردشگری پیشرفت» برای مسئولان برگزار شود. این مطالبه صریح ایشان بود؛ چراکه تا زمانی که مسئول باور نکند، مردم نیز باور نخواهند کرد. امروز ما متأسفانه هزینه این غفلت را می‌دهیم و ضربه می‌خوریم. ای کاش همان سال‌ها این اردوها برای مسئولان و نمایندگان مجلس برگزار می‌شد تا این‌گونه سخنان ناامیدکننده مطرح نشود. مسئول نظام باید پیشرفت‌ها را ببیند، شهرهای موشکی را مشاهده کند و به درک عینی برسد.

اهمیت راوی توانمند

قریشی ادامه عنوان کرد: ما در حوزه‌های مختلف، پیشرفت داشته‌ایم؛ حتی در موضوعاتی که شاید کمتر به آن توجه شود. برای مثال، در حوزه حجاب نیز پیشرفت کرده‌ایم. در گذشته، حجاب بیشتر جنبه اجبار داشت، اما امروز بسیاری از دختران با آگاهی و انتخاب شخصی حجاب را برمی‌گزینند. در هیچ دوره‌ای از تاریخ، کشور تا این حد تحت فشارهای سیاسی و اقتصادی نبوده و با این حال، پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌ایم که حاصل تلاش جوانانی مانند شماست.

وی در پایان تأکید کرد: اردوها باید با جمعیت محدود برگزار شوند. یکی از نکات مهمی که مطرح شد، نقش راوی است؛ مهم‌ترین اصل در اردوهای راهیان پیشرفت، وجود راوی توانمند است؛ همان‌گونه که در راهیان نور نیز این موضوع اهمیت دارد. تجربه نشان داد که نبود راوی، یک ضعف جدی است و اردویی که راوی نداشته باشد، عملاً اثرگذاری لازم را ندارد. اگر روایت پیشرفت به دفاع مقدس پیوند نخورد، ناقص و ابتر خواهد بود. به همین دلیل، در سال ۱۴۰۱ تأکید کردیم که راهیان پیشرفت باید راوی داشته باشد و این راوی، راوی دفاع مقدس باشد. همچنین نقش کادر اجرایی بسیار مهم است؛ گاهی یک برخورد خوب یا حتی یک لبخند می‌تواند نگاه یک فرد را تغییر دهد.

بیشتر بخوانید:

تجربه‌نگاری، پایه و زیربنای پیشرفت علوم انسانی است