به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، ششمین جلسه از سلسله نشست‌های «بازار شکرفروشان» با موضوع بازخوانی قصه‌های پیامبران در متون کهن فارسی و با حضور سیدعلی میرفتاح، عصر چهارشنبه ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۴ در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.

میرفتاح در ابتدای این نشست با بیان این‌که انسان‌شناسی در قرآن از گناه‌شناسی آغاز می‌شود گفت: برای شناخت انسان باید فلسفه و علت گناه را بدانیم. اگر آن گناه نخستینِ آدم نبود، ما نیز امروز در این‌جا نبودیم. گویی گناه در وجود انسان تعبیه شده است. البته این به معنای تسلیم شدن در برابر گناه نیست؛ انسان باید وظیفه دینی خود را انجام دهد، اما در نهایت تفاوت ما با فرشتگان در همین نفس اماره است که خداوند در وجود ما نهاده و شیطان را آفریده تا ما را وسوسه کند.

وی افزود: انسان موجودی است که با وسوسه آفریده شده است. دیگر حیوانات چنین شرایطی ندارند، اما انسان اگر راه راست را برگزیند، پاداش می‌گیرد و اگر به بیراهه رود، عقوبت خواهد دید.

میرفتاح سپس با قرائت بخشی از قصه «قائن (قابیل) و هابیل» از کتاب مقدس توضیح داد: نام هابیل و قابیل در قرآن نیامده است. در تورات، قابیل به صورت قائن ذکر شده است. هابیل به معنای ناپایداری و بی‌دوامی و قابیل به معنای مالک زمین است.

وی در ادامه درباره تفاوت قربانی در گذشته و امروز سخن گفت و به مسئله ازدواج فرزندان آدم و حوا نیز اشاره کرد.

میرفتاح افزود: هابیل بهترین قوچ خود را برای قربانی برگزید، اما قابیل از میان گیاهانی که پرورش می‌داد، خشک‌ترین و بی‌ارزش‌ترین‌شان را سوزاند. ما نیز امروز گاه روغن ریخته را نذر امامزاده می‌کنیم. در حالی که قرآن می‌فرماید: لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلیمٌ.

وی با اشاره به ظلم‌پذیری و قدرت خون مظلوم گفت: هیچ‌گاه خون مظلوم بی‌اثر نمی‌ماند. آنچه امروز اسرائیل بر سر مردم فلسطین می‌آورد، مصداق همین حقیقت است. خون مظلوم از هر سلاحی، حتی بمب اتم، قوی‌تر است. هابیل نیز در این قصه مظلومانه کشته شد.

این استاد ادبیات در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نقاشی‌های آدم و حوا در دوره رنسانس گفت: در برخی از نقاشی‌ها بحث بر سر این بود که آیا آدم و حوا ناف دارند یا خیر. برخی هنرمندان برای پنهان کردن ناف، برگ انجیر را بزرگ‌تر می‌کشیدند. اما بعضی کشیش‌ها داستانی ساختند و گفتند وقتی خدا گل آدم را سرشت، برای آزمودن خشکی گل، انگشت بر شکمش زد و آن نقطه ناف شد.

میرفتاح در ادامه با قرائت بخشی از کتاب «تاریخ طبری» درباره قصه آدم و حوا گفت: قصه ازدواج با محارم بعدها پدید آمد و حرمت آن نیز متعاقباً نازل شد. در برخی تمدن‌های باستان، همچون رم و یونان، ازدواج درون‌خانوادگی برای حفظ اصالت و شرافت خون امری مرسوم بوده است.

وی در پایان تأکید کرد: از خلال این داستان‌ها می‌توان به انسان‌شناسی انبیا پی برد. همان‌گونه که فرزندان پیامبران بر سر مسائل انسانی دچار نزاع شدند، ما نیز ممکن است در مسیر زندگی گرفتار همان آزمون‌ها شویم. خداوند در قرآن با این قصه‌ها ما را تذکر می‌دهد. اگر آن‌ها را تنها روایت ندانیم، بلکه تذکر بدانیم، راه هدایت را خواهیم یافت. پدران ما فلسفه ننوشتند، قصه گفتند و با همین قصه‌ها ایمان آوردند.

در پایان جلسه، سیدعلی میرفتاح برای تبرک مجلس، بخش‌هایی از زندگی پیامبر اکرم(ص) را از کتاب «سیره‌النبی» تألیف محمد اسحاق همدانی قرائت کرد.