به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، در جریان دوره آموزشی و تشکیلاتی «عهد»، موضوعات مهمی پیرامون نقش نهاد علم، مسئولیت سیاسی دانشگاه‌ها و اهمیت تأمل بر جایگاه علم و معرفت در دنیای متجدد مورد بحث قرار گرفت.
«ما و ماجرای جهان متجدد»
دکتر حسین کچویان، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، سخنرانی خود را با موضوع «ما و ماجرای جهان متجدد» آغاز کرد و به بررسی بحران‌های فکری و معرفتی در دنیای مدرن پرداخت.
وی با بیان اینکه می‌خواهم درباره مفهوم فلسفه صحبت کنم، چرا که در این زمینه اشتباهات زیادی وجود دارد، گفت: «فلسفه برعکس آنچه که امروزه تصور می‌شود، عنوانی برای یک علم خاص نیست. در سنت فکری خود، فلسفه به عنوان علم مطلق شناخته می‌شود. همان‌طور که ما امروز علم را به عنوان «ساینس» می‌شناسیم، فلسفه نیز شامل تمام دانش‌هایی است که ناظر به فهم واقعیت جهان هستند.»
او ادامه داد: «فلسفه در زمان تأسیس خود به عنوان معرفت معتبر و یقینی شناخته می‌شد. برعکس تصورات رایج، تمام دانش‌های معتبر تحت عنوان فلسفه قرار می‌گرفتند. تا قرن نوزدهم، بسیاری از علوم طبیعی نیز به عنوان «فلسفه طبیعی» شناخته می‌شدند.»
دکتر کچویان به اهمیت پیوند علم و معرفت با جامعه اشاره کرد و به سیر فلسفه در تمدن اسلامی و غرب پرداخت و افزود: «فلسفه مجموع گزاره‌ها و احکامی است که به ما دانش معتبر و معرفت نسبت به عالم هستی می‌دهد، مشابه کاری که علم در دوران ما انجام می‌دهد.»
فراغت، نقطه آغاز تفکر و تولید علم
علیرضا شفاه، مسئول گروه مطالعات علوم دقیقه اشراق، در میزگردی با موضوع «مسئولیت سیاسی دانشگاه» به تحلیل نقش دانشگاه‌ها و نهادهای علمی در شکل‌دهی به سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی پرداخت. او گفت: «دانشگاه‌ها باید فراتر از تولید دانش فنی، به مسائل اساسی جامعه پاسخ دهند. این مسئولیت، مستلزم آن است که دانشگاه‌ها در عرصه سیاست نیز حضوری فعال داشته باشند.»
وی همچنین مفهوم «فراغت» را در رابطه با علم توضیح داد و اظهار کرد: «فراغت، نقطه آغاز تفکر و تولید علم است. اما این فراغت نباید با آسودگی اشتباه گرفته شود. فراغت به معنای دوری از هیاهوی روزمره و تمرکز بر مسائل بنیادین است.»
شفاه با اشاره به چالش‌های موجود در نظام علمی و آموزشی ایران تأکید کرد: «نهاد علم باید بتواند فضایی برای تفکر عمیق و تولید دانش فراهم کند. اما این مسئله تنها زمانی ممکن است که دانشگاه‌ها از روزمرگی فاصله بگیرند و به مسئولیت‌های سیاسی خود آگاه شوند.»
مدرسه عهد، فضایی برای تأمل علمی و بازاندیشی
دکتر سیدعلی متولی امامی، مسئول گروه مطالعات نهاد علم اشراق، در سخنرانی خود به معرفی دوره و مفهوم «مدرسه عهد» پرداخت.
وی اظهار داشت: «مدرسه عهد، فضایی برای تأمل علمی و بازاندیشی در مفاهیم بنیادین است. در این مدرسه، هدف ما این است که از روزمرگی فاصله بگیریم و به پرسش‌های اساسی درباره نسبت خود با جهان و سیاست پاسخ دهیم.»
وی با اشاره به تاریخچه مدارس در جهان اسلام افزود: «مدارس در ایران اسلامی، همواره محل تولید علم و معرفت بوده‌اند. اما امروز باید نقش این مدارس را بازتعریف کنیم و آن‌ها را به‌عنوان محلی برای ایجاد تغییرات اجتماعی و فکری مورد استفاده قرار دهیم.»
او همچنین به ارتباط میان علم، سیاست و جامعه اشاره کرد و گفت: «نهاد علم نمی‌تواند از مسائل جامعه جدا باشد. ما باید تلاش کنیم تا علم و سیاست را در یک مسیر مشترک قرار دهیم و از این طریق، به توسعه همه‌جانبه جامعه کمک کنیم.»
دوره آموزشی و تشکیلاتی «عهد»، فرصتی برای بررسی چالش‌های پیش‌روی نهادهای علمی و دانشگاهی در دنیای امروز فراهم کرد.
سخنان دکتر حسین کچویان، علیرضا شفاه و دکتر سیدعلی متولی امامی، هر یک جنبه‌ای از مسئولیت نهاد علم را روشن کرد و نشان داد که پیوند میان علم، سیاست و جامعه، لازمه پیشرفت و توسعه پایدار است. این نشست با قدردانی از اساتید و شرکت‌کنندگان و تأکید بر ادامه چنین فعالیت‌هایی در آینده به پایان رسید.
نظر شما