این نویسنده و تاریخ‌نگار با بیان اینکه بخش زیادی از حافظه تاریخی و دانسته ما از مسیر تاریخ شفاهی می‌گذرد، گفت: بخش عظیمی از داشته‌های ما از تاریخ، ابتدا به‌صورت شفاهی نقل شده‌اند. نه‌تنها تاریخ، بلکه بسیاری از علوم به صورت شفاهی منتقل شده‌اند.

یعقوب توکلی با اشاره به اینکه سوژه‌های زیادی در مقاطع مختلف تاریخی وجود دارد، بیان داشت: مطالعه و استخراج سؤال دو رکن اصلی تولید روایت تاریخی هستند.

وی با ذکر خاطراتی از مصاحبه با سمیر قنطار، مبارز دروزی‌مذهب عضو سازمان آزادی‌بخش فلسطین و زندانی سیاسی از چنگال رژیم صهیونیستی پس از ۳۰ سال گفت: درباره هر مسئله‌ای که مطالعه بیشتر داشته باشید و جزئیات بیشتری بدانید، می‌توانید سوالات بیشتر، جزئی‌تر و دقیق‌تری بپرسید.

نویسنده کتاب «حقیقت سمیر» به نحوه پرسش در فرآیند تاریخ شفاهی پرداخته و اظهار داشت: باید در گفتگو، فرد را وارد دالان‌هایی کنید که فراموش کرده است.

توکلی افزود: یکی از سخت‌ترین کارها بازخوانی نوشته‌ها و کتاب خود است. باید مداوم بین گزارش‌ها رفت و آمد کرده و ویرایش کنید.

گفتنی است؛ از یعقوب توکلی آثار مانند جستارهایی در تاریخ‌نگاری معاصر، کنکاشی در تاریخ‌نگاری معاصر، خاطرات علی امینی و ... منتشر شده‌اند.

باید از مباحث ژورنالیستی فاصله گرفت

جلسه بعدی از کارگاه آموزشی «چگونه راوی دقیقی برای انقلاب شویم؟» ساعت ۱۰ صبح با تدریس محمد محبوبی، پژوهشگر تاریخ معاصر برگزار شد. موضوع این کارگاه «جریان‌های مؤثر و متأثر در روابط آمریکا و انقلاب اسلامی» بود.

این پژوهشگر تاریخ معاصر با بیان اینکه تلقی ایرانیان از آمریکا یک کل واحد است که اختلاف‌نظری میان ارکان آن وجود ندارد، گفت: در ساختار سیاسی آمریکا با پیروزی انقلاب اسلامی بر سر گرفتن مواضع در قبال آن اختلاف‌نظر وجود داشت و دو گروه طرفدار مواجهه نرم و جنگ‌سالاران در تقابل با یکدیگر قرار گرفتند.

محبوبی با تاکید بر اینکه باید از مباحث دست‌چندم و ژورنالیستی فاصله گرفت و اسناد را مطالعه کرد، بیان داشت: در اسناد تصویر دقیقی از اولویت‌های آمریکا و فعالیت‌های اطلاعاتی آن در ایران وجود دارد.

وی سپس به ساختار داخلی سفارت آمریکا در ایران پرداخت و وظایف و حوزه عملکرد هریک را برشمرد و درنهایت به سخنرانی شهید بهشتی در سال ۱۳۵۸ اشاره کرد و به خط امام و خط سازش و گرایش جریان‌های مختلف به یکی از این دو خط و ویژگی‌های آن‌ها پرداخت.

در این کارگاه، مدرس آثاری از خاطرات کیسنجر تا برژینسکی و سایروس ونس و ... را برای مطالعه در این زمینه معرفی کرد.

پیچیده‌نویسی بی‌ادبی زبانی است

در نوبت بعدازظهر کارگاه «چگونه راوی دقیقی برای انقلاب شویم؟»، مهدی صالحی، ویراستار به موضوع ویراسته‌نویسی در روایت پرداخت و گفت: زبان اهمیت دارد، نه به معنی نثر و شعر جذاب، بلکه به‌عنوان ابزار ارتباط.

وی با بیان اینکه به جای راوی دقیق در عنوان این کارگاه باید از راوی حساس استفاده کنیم و این پاکیزه‌نویسی را باید در همه‌جا اعمال کنیم، اظهار داشت: زبان به دو سطح علمی و عمومی تقسیم می‌شود که اگرچه تا اندازه‌ای در واژگان متفاوت از هم بوده، در ساختار مانند هم هستند.

این مدرس ویراستاری در ادامه با اشاره به کتاب «سفر خروج» عبدالرحمن شرقاوی و این مفهوم که در آن آمده که «کلمه همه‌چیز است»، تاکید کرد: باید به کاربرد کلمه حساس بود. ویرایش علمی است که به کلمه حساس است و آن را در لایه‌های مختلف می‌بیند.

صالحی ساختارهای پیچیده زبانی را یک بیماری دانست و گفت: پیچیده‌نویسی بی‌ادبی زبانی است و نباید روایت را با زبان پیچیده نوشت زیرا سخت‌نویسی راه‌های تفهیم و تفاهم را می‌بندد.

گفتنی است؛ کارگاه آموزشی «چگونه راوی دقیقی برای انقلاب شویم؟» در سه روز ۲۴ تا ۲۶شهریورماه (شنبه تا دوشنبه) و به‌صورت فشرده با برگزاری کلاس‌های مختلف به تربیت راویان انقلاب می‌پردازد.