به گزارش روابط عمومی حوزه هنری؛ دومین جلسه ازسلسله نشست‌های گفت‌وگو محور معلمان و مربیان هنری با عنوان «زنگ هنر» و با موضوع «کاربرد هنر در جذاب‌سازی کلاس‌های درسی» روز 28 شهریور با حضور حامد مشفق آرانی، مربی هنری و خوشنویس، آزاده رستمی، مربی هنری و خوشنویس، محمد کریمی، عکاس و مربی هنری و مجید مجیدی به عنوان دبیر نشست برگزار  شد.

تکنیک: برو مرحله بالاتر

مجید مجیدی در آغاز این نشست این سوال را طرح کرد که « یک معلم برای آموزش باکیفیت درس خود از هنر چه استفاده‌ای می‌تواند بکند؟»

در پاسخ به این سوال، حامد مشفق آرانی، مربی هنری وخوشنویس گفت: سال‌هاست که به صورت تخصصی کلاس آموزش خوشنویسی برگزار می کنم. در کلاس خط،‌ مسیر مشخصی را برای دانش آموزان در نظر گرفته ام، دانش آموزان در ابتدا باید با ابزاری مانند «مداد» و یا «مداد اتود» شروع به یادگیری کنند ، در ادامه ابزار عوض می‌شود و آنها باید با «خودکار» این مسیر را طی کنند. این «قلم عوض کردن» یک اتفاق ساده است اما وقتی که از یک ابزار محدود شروع می کنند و در ادامه از دانش آموز می خواهیم که تلاش خود را بکند تا به مراحل بالاتر برسد، او سعی می کند سلیقه و حس زیباشناسی خود را به گونه ای نشان می دهند که به مرحله بعد که استفاده از خودکار باشد، برسد  .

وی افزود: درواقع دانش آموزان مانند «قلم»، با «خودکار» خوشنویسی می کنند و ما به این شیوه، تمام ظرافت و ضخامت ها و همچنین آن فضای هنری‌ای که برای خوشنویسی با قلم وجود دارد را با خودکار به آنها آموزش می دهیم تا با خودکار بتوانند یک اثر هنری خلق کنند. در ادامه این مسیر ما با حروف «کاراکتر» خلق می کنیم و با تکرار حروف و یا وراونه کردن آن، اثری را خلق می کنیم. در اینجا می بینیم از طریق خط، وارد یک فضای هنری و نقاشی، ایده زدن و خلق کردن و همچنین فکر کردن می رسیم. دانش آموز در ادامه وارد فضای تایپوگرافی و یا نقاشی خط می شود و با استفاده از ابزارهای مختلف می‌تواند یک پروژه خوب خلق کند.

بازیگران کلاس تاریخ

آزاده رستمی، مربی هنری و خوشنویس در بخش دیگر این نشست گفت: من سال ها در شاخه های مختلفی تدریس کرده ام. احساس می کنم کسانی که در زمینه تعلیم و تربیت فعالیت می کنند به این نتیجه رسیده اند که هنر در درس و به عبارتی تلفیق هنر با رشته‌های مختلف می تواند کلاس درس را جذاب تر و یادگیری را سریع تر کند. این روند برای دانش آموزان کاملا دلچسب تر است.

وی ادامه داد: در بعضی از مواقع وقتی در قالب هنر به دانش آموزان موضوعی را تدریس می کنیم نتیجه بهتری می گیریم. چون مراحل هنر با آزمون و خطا همراه است، دانش آموز در این روند به یک موضوعی می رسد، آن را تجربه می کند و با مشکلات خود دست و پنجه نرم می کند و در نهایت با خلاقیت خود به شکوفایی می رسد.  

این مربی هنری افزود: در بیشتر مواقع ما در مدرسه با دانش آموزانی مواجه هستیم که در ارائه یک مطلب استعداد خوبی ندارند، مثلا نمی تواند به صورت شفاهی موضوعی را بیان کنند ولی استعداد خوبی در نوشتن و یا طراحی دارد. کمک گرفتن از هنر در طرح درس‌ها می تواند کمک شایانی برای یادگیری بهتر آنها بکند. این هنر می تواند به شکل های مختلفی همچون نمایش، قصه گویی و یا تئاتر باشد. به طور مثال در کلاس تاریخ اگر یک دانش‌آموز  خود را جای شخصیت های تاریخی بگذارد و نمایش آن را اجرا کند، قطعا برایش خیلی جذاب تر است. 

به کارگیری هنر در جذاب سازی کلاس درس

رستمی در ادامه افزود: وقتی که  بحث استفاده از هنر در جذاب سازی کلاس درس مطرح شد ما به دو حیطه باید فکر کنیم، اول اینکه در زمینه طرح درس،  طرح درس هایی را به کار بگیریم که بتوانند با هم تلفیق شوند، مثلا درس علوم با هنر و یا ریاضی با هنر، منظور ما اینجا از هنر می تواند موسیقی ، نقاشی ، قصه گویی و سایر رشته‌های هنری باشد.

 شروع سالتحصیلی می‌تواند با نشاط و جذاب آغاز شود و در این در روحیه و انگیزه بچه‌ها به یادگیری مؤثر خواهد بود. به طور مثال ما به آغاز سال تحصیلی جدید نزدیک هستیم، وقتی دانش آموزان وارد کلاس می شوند نباید کلاس به صورتی باشد که بچه ها با محیط خیلی ساده‌ و معمولی روبه رو شوند که در این مورد می خواهم تجربه خودم در این زمینه را برایتان بگویم.

خانم رستمی در ادامه با بیان این تجربه گفت: یکی از کارهایی که ما در مدارس انجام داده‌ایم این بود که از هنر Paper Craft یا ساخت سازه‌های کاغذیِ حجمی که شبیه ماکت است استفاده کردیم.

در بیشتر قسمت ها، در ساخت این سازه‌های کاغذی می توان از دانش آموزان کمک گرفت،‌ دانش آموزان این سازه‌ها را خیلی دوست داشتند و آنها می توانستند فضای کلاس را جذاب کنند، این سازه های کاغذی را یا خود معلم می تواند بسازد یا آنکه با همکاری دانش آموزان به صورت مشارکتی تهیه می‌شود.

تربیت هنری، رشد عاطفی

در ادامه این جلسه مجیدی عنوان کرد؛ یکی از اسناد بالادستی در آموزش و پرورش که یکی از زیرنظام‌های اصلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است، «برنامه درسی ملی» نام دارد.

برنامه درسی، نقشه جامع یادگیری نظام تعلیم و تربیت است و زمینه‌ای است تا تحول همه جانبه، گسترده و عمیق در مفاهیم و محتوای آموزشی را ایجاد کند.

برنامه درسی ملی، حوزه‌های تربیت و یادگیری را به یازده دسته تقسیم می‌کند که یکی از این حوزه‌ها فرهنگ و هنر است. تربیت هنری امکانی را فراهم می‌کند که علاوه بر ایجاد نشاط  و انگیزه در محیط آموزشی، دانش‌آموز تربیت شده در این محیط را در درک و بیان احساسات توانمند نموده، قدرت تخیل و خلاقیت او را افزایش داده و فرصتی برای شناخت زیبایی‌های طبیعت و نظم هستی را برای او فراهم می‌کند. به عبارتی بُعد عاطفی انسان در تربیت هنری بیشترین تأثیر را می‌پذیرد و می‌تواند زمینه‌ای برای شناخت خداوند و قدرشناسی نسبت به نعمت‌های الهی باشد.

با این توصیف آموزش هنر و مهم‌تر از آن تربیت هنری از اهمیت دوچندانی برخوردار است.

رویکرد اصلی در مواجهه با کلاس هنر

محمد کریمی عکاس و مربی هنری در پاسخ به این سوال که اگر بخواهیم تربیت هنری درستی در مواجهه با دانش‌آموزان متوسطه داشته باشیم چه روش‌ها و رویکردهایی می‌تواند این دغدغه را محقق کند، گفت: با توجه با سندی که ذکر شد و راهنمایی های آموزشی برای معلم هنر که در کتاب درسی ها نوشته شده،  دو رویکرد اصلی در مواجهه با کلاس هنر وجود دارد ، معلم هنر باید بداند که چه توقعی از دانش آموزان دارد؟ و چه توقعی از آن کلاس و مجموع دانش‌آموزان دارد؟ و در نهایت می خواهد آن‌ها به کجا برسند؟

وی در ادامه افزود: در دوره متوسطه دو رویکرد معرفی می شود . اول تربیت هنری و بعد تربیت هنرمند ، همانطور که گفتید تربیت هنرمند یعنی اینکه ما توقع داشته باشیم که دانش آموزی که در کلاس حاضر می شود هنرمند از کلاس بیرون برود. با توجه به اینکه هنر اهمیت چندانی در مدارس ندارد و دانش آموزان نیز به عنوان سرگرمی به آن نگاه می‌کنند نمی‌توانیم آن توقع را به صورت عمومی از جامعه دانش‌آموزی داشته باشیم اما می‌توانیم در مسیر تربیت هنری دانش آموز نقش مؤثری ایفا کنیم.

وی در ادامه گفت: ما می توانیم کمی در مورد تربیت هنری با دانش آموزان تمرین کنیم و به این موضوع تمرکز کنیم که وقتی دانش آموز از کلاس بیرون رفت و در آینده اگر قرار باشد دکتر، مهندس و ... بشود حداقلش این باشد که یک مهندس و یا دکتر با سلیقه باشد و کمی دید هنری و احساسی داشته باشد. می  توانیم با تربیت هنری این ویژگی ها را در دانش آموزان به وجود بیاوریم. ما با این نگاه و رویکرد در کلاس حاضر می شویم  که تجربه های مختلف را برای دانش آموزان ارائه دهیم. منظر و نگاه دانش‌آموز تربیت شده در این حوزه به گونه‌ای است که پدیده‌های اطراف خودش و طبیعت پیرامونی را متفاوت می‌بیند و این نگاه او را به تفکر و اندیشه وامی‌دارد.

تأثیر زیبانویسی معلم

در ادامه این نشست، مشفق با اشاره به این موضوع که زیبا نوشتن هر معلمی می تواند تاثیر بسزایی بر دانش آموز داشته باشد و او را مجذوب کلاس درس کند گفت : با این شیوه دانش آموز به دنبال آن می‌رود که در فضای دلچسب کلاس درس حضور داشته باشد، حال ببینید اگر در هفته‌های بعد، دانش آموزان کلاس درس را با هنری های گوناگون مانند شعر خواندن ، انتخاب موسیقی و ... ببینند ، کلاس درس چه فضایی خواهد داشت، فضایی که برای کلاس قانون می شود و دانش آموزان خودشان این قانون را رقم می‌زنند. اینجا بحث مسئولیت دادن به دانش آموز مطرح می شود و خود دانش آموز درگیر کار می‌شود و فضای مفرح را ایجاد می کند.

طرح درس نویسی

خانم آزاده رستمی نیز در ادامه این جلسه با اشاره به این موضوع که ما معلمان در تابستان برای شروع سال تحصیلی جدید «طرح درس» می نویسیم، گفت: اگراین فرهنگ جا بیفتد که در طرح درس نویسی‌ها، معلمان رشته‌های مختلف هم کنار هم بنشینند و تلفیق درس‌های مختلف را با هنر پیاده کنند قطعا اتفاقات جالبی به وجود می آید.

در بخش دیگر این نشست،‌ دبیر نشست با خطاب قرار دادن محمد کریمی و اشاره به این موضوع که شما در طرح درس نوشتن در زمینه هنر تجربه دارید و از سوی دیگر عکاسی آموزش می‌دهید از او خواست در مورد اهمیت و ضرورت طرح نویسی و همچنین شیوه‌های جدید طرح درس نویسی در زمینه فعالیت های هنری برای حاضران بگوید.

کریمی در پاسخ به صحبت های مطرح شده گفت: ما در نگارش طراحی درس، فرآیند کلاس را طراحی  و برنامه ریزی می کنیم که چه فعالیت هایی باید انجام شود، چه زمانبندی‌ای برای این فعالیت‌ها باید وجود داشته باشد و هر فعالیت باید چه هدفی دنبال کند.

وی در ادامه گفت: در ابتدای سال این موضوع را مد نظر قرار می‌دهم که دانش آموزان در کلاس درس من باید چهار مهارت را یاد بگیرند، به طور مثال اول طراحی کمیک ، بعد طراحی لوگو و در ادامه عکاسی و بعد انیمیشن سازی. این چهار مهارت را باید به صورت هدفمند در تک تک جلسات برنامه ریزی کنم. درواقع باید گفت یکی از اهداف طرح نویسی این است که آموزش را منسجم و مرتب می کند.

در بخش دیگری این جلسه، مجیدی خطاب به مشفق گفت: بعضی از رخدادهای فرهنگی و اجتماعی برای ما روشن است و بعضی از این رخدادها برای ما روشن نیست. به بیان ساده تر اتفاقاتی در زیست نوجوانان رخ می دهد که ما معلمان از آن آگاه نیستیم. چه کاری باید کرد که در فضای دانش آموزان زیست کنیم تا ضمن درک بهتر آنان در آموزش و تربیت هنری آنان موفق‌تر عمل کنیم ؟

توجه به ویژگی‌های فردی

مشفق در پاسخ به سئوال مطرح شده اظهار داشت: ما باید ویژگی های فردی دانش آموزان را بررسی کنیم که این ویژگی ها از هوش های مختلفی که وجود دارد نشئت می گیرد. این هوش می تواند هوش کلامی، هوش موسیقایی و یا هوش‌های هندسی، تجسمی و ... باشد ، در حال حاضر در برخی مدارس تلاش می شود اگر کاربرگی طراحی می شود ویژگی های مختلف افراد را دربرداشته باشد. این اتفاق جالبی است ، دانش آموزان در عین حال که هوش های مختلف شان به کار انداخته می شود ، بین معلم ها و دوستانشان نیز کنکاش هایی انجام می دهند. به بیان ساده تر دانش آموزان به شکل گسترده ای در فضای کنش و واکنش قرار می گیرند،  به دیگر سخن دانش آموز در حین اینکه آموزش می بیند بازی هم می کند .

اهمیت کنشگری مخاطب در پویش‌ها

مجیدی در پایان گفت: کنشگری یک ویژگی‌ای است که معرفِ یک فعالیت هدفمند، آگاهانه، معنادار و ارادی است. حوزه هنری کودک و نوجوان در طراحی برنامه‌ها و الگوهای خود در تلاش است تا مخاطب برنامه‌ها و محصولاتش، کنشگر باشند.

به همین منظور، بزرگترین پویش کتاب‌خوانی ضداستعماری با عنوان هیس‌طوری طراحی و به همت معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش و سایر مجموعه‌های مرتبط در سطح کشور، اجرا شد.

در این پویش که حدود 9 ماه طول کشید، بیش از 100 هزار اثر در قالبِ عکس نوشت، پادکست، نقاشی و ... توسط دانش‌آموزان تولید شده است.

همچنین واحد هنر و سرگرمی حوزه هنری کودک و نوجوان در دوره برگزاری نمایشگاه کتاب، غرفه «کتاب‌بازی» را با استفاده از بازی‌وارسازی و به منظور آشنایی و تشویق نوجوانان با کتاب و فرهنگ کتاب‌خوانی طراحی و اجرا نمود که با استقبال خیلی خوب دانش‌آموزان مواجه شد.

گفتنی است در این نشست بیش از دویست نفر از معلمان دوره‌های ابتدایی و متوسطه در نشست به صورت مجازی حضور داشتند و تجربیات خود را در زمینه کاربرد هنر در جذاب‌سازی کلاس درس به اشتراک گذاشتند و چالش‌های آموزشی و تربیتی خود را ارائه نمودند.

انتهای پیام/