به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، این نشست با عنوان «تجربه نگارش پیوست فرهنگی» چهارشنبه 25 مرداد 1402 ساعت 17، در  مرکز راهبردی فرهنگ و رسانه با حضور  سید امیر حسینی ، سرپرست گروه نگارش پیوست فرهنگی نهضت ملی مسکن و شهاب الدین فتحی، پژوهشگر و سیاست پژوه حوزه معماری و شهرسازی به عنوان دبیر نشست و جمعی از علاقه‌مندان برگزار شد.

در ابتدای  نشست‌ دکتر سید امیر حسینی، سرپرست گروه نگارش پیوست فرهنگی نهضت ملی مسکن با بیان اینکه  پیوست فرهنگی نهضت ملی مسکن  ۵ گام اساسی داشت، به شرح این ۵ گام پرداخت.

وی اظهار داشت: در گام اول اسناد بالا دستی همچون  فرمایشات امام خمینی(ره)، سیاست‌های کلی نظام و نقشه مهندسی فرهنگی کشور مورد بررسی قرار گرفت. قرار شد یکسری ارزش‌های فرهنگی استخراج شود که مدل ومبنای اولیه ورود به بحث باشد.

در گام دوم هر آنچه در فازهای معماری و شهرسازی با عنوان معماری و شهرسازی اسلامی مورد مطالعه قرار گرفته بود را جمع‌بندی کردیم. حدود ۶ هزار مقاله بررسی و کدگزاری شد و از دل آنها یکسری نکته‌ها استخراج شد و در نهایت جلد دوم این پیوست که سند جامعی است، تهیه شد.

 در مرحله سوم یافته های دو مرحله قبلی را فرآوری کردیم. مثلا یک پژوهشگری درباره عدالت توزیعی در معماری صحبت کرده بود، یا مقام معظم رهبری درباره هویت شهرهای جدید نکاتی را فرموده بودند، همگی دسته بندی شدند و هرکدام از این یافته ها تعیین تکلیف شد.

مقوله فرهنگی

وی ادامه داد : در انقلاب اسلامی هرمقوله‌ای فرهنگی به حساب می‌آید. هیچ چیزی صرفا عمرانی یا اقتصادی نیست. ما کار را که شروع کردیم خیلی روی این مبحث مطالعه کردیم.

دکتر حسینی خلاصه یافته های ۵ مرحله را به شرح زیر ارائه کرد: در بخش اول ما دو کار انجام دادیم، ابتدا فرمایشات امامین انقلاب اسلامی را مورد مطالعه قرار دادیم  و سیاست‌های کلی نظام و نقشه فرهنگی کشور و از سوی دیگر قوانین بالادستی حوزه مسکن و شهرسازی  را مطالعه کردیم.تا ببینیم این نگاه فرهنگی در مسکن چقدر دخیل بوده و به آن توجه شده است. یا در قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن  چه ظرفیت های قانونی وجود دارد.

مسکن مستضعفین

وی به چند یافته پرداخت و گفت: در نگاه امامین انقلاب، وظیفه تهیه مسکن با دولت است و اولویت هم تهیه مسکن برای مستضعفین است.که این قضیه با  روش جلب مشارکت مردم اتفاق می‌افتد. مانند دستور افتتاح حساب ۱۰۰ امام(ره) که در سال‌های نخستین پیروزی انقلاب، به نوعی جلب مشارکت‌های مردمی برای تهیه مسکن برای مستضعفین را شاهد بودیم. یک  حکم فقهی هم بنیانگزار انقلاب  دارند که  جادادن موضوع مسکن در تعزیرات حکومتی است. هردوی اینها نکات بسیار مهمی بود که مورد بررسی قرار گرفت.

نکته بعدی شرعی بودن دخالت حاکم اسلامی در بازار مسکن و قانون تعزیزات حکومتی  است. این نکته مهمی بود که مسکن را شامل تعزیرات حکومتی قرار داد.

عدالت

به گفته حسینی موضوع دیگر، بحث عدالت اجتماعی بود که بررسی شد. موضوع خیلی مهم دیگر مدیریت زمین بود. در دهه اول پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی تجربه خیلی خوبی در مدیریت زمین دارد. ما قانون لغو مالکیت اراضی موات را داریم. با این حکم شرعی این زمین‌های موات را  از مالکان می‌گیرند و به مردم می‌دهند. این یکی از  دستاوردهای خیلی مهم جمهوری اسلامی است.

وی تاکید کرد: یکی از دستاوردهای خیلی خوب انقلاب اسلامی خصوصا در دهه‌های اول انقلاب کاهش خط فقر و کاهش اختلاف طبقاتی از طریق رسیدگی به روستاها بوده است.

شروع گفتگو

سرپرست گروه نگارش پیوست فرهنگی نهضت ملی مسکن با بیان اینکه در بخش دوم همه اینها را کنار گذاشتیم، اظهار داشت: در این مرحله بررسی کردیم که پژوهشگری معماری و شهرسازی چی است؟ برای این کار چند پایگاه داده و هرچیزی که تحت عنوان معماری و شهرسازی اسلامی بود را  مورد بررسی قرار دادیم. حدود ‌۶-۷هزار مقاله را بررسی کردیم و نهایتا ۱۵۰ مقاله مورد تحلیل محتوایی گرفتند. این مقاله‌ها در نرم افزار اطلس کد گذاری شدند. در حقیقت سند دوم یک جمع بندی از هرآنچه که در حوزه معماری و شهرسازی اسلامی گفته شده،  است. مزیتش هم این است که یکبار برای همیشه سوءتفاهم ها را رفع می کند؛ به نظرم سند خوبی است برای شروع گفتگو بین آدمها است.

فرآوری یافته‌ها

وی افزود: در مجلد سوم که اسمش را  بعد انسانی و فرآوری یافته ها گذاشتیم همه آن یافته‌های دو بخش قبلی را  فرآوری یا درست تر بگویم مقیاس‌گزاری کردیم. دسته بندی و مقوله بندی شد.

در جلد چهارم ابزارهای سنجش فصل ۳  جدا شده است. مثلا ما گفتیم محله محوری یا مسجد محوری یک اصل است.  شاخصش شده شعاع محله چقدر است؟ یا شاخص کیفی که مدت زمانی که فرد از هر نقطه محله به مرکز محله دسترسی داشته باشد. این به صورت ضابطه هم بیان شده است. مثلا مدت زمان دسترسی به مرکز محله حداکثر ۱۵ دقیقه است.

کمک به طراح

به گفته حسینی، معضلی که در شروع کار احساس می‌کردیم این بود که عمده پیوست‌های فرهنگی  خیلی قابل ترجمه برای طراحان نبود. امکان دارد طراح خیلی با ضابطه شما کنار نیاید. ممکن است  طرحی داشته باشیم تمام ضابطه های شما را تیک بزند ولی کیفیت لازم را نداشته باشد.  در عین حال ممکن است چند تا از شاخصه‌ها را تیک نزده باشد اما کیفیت را داشته باشد.

وی ادامه داد: در سند پنجم گروهی از تیم ما بودند که منحصرا روی فرایند طراحی کار کرده بودند. همه تلاشمان این بود که سند پنجم برای طراحان قابل استفاده باشد. همه مطالعات در چهار بخش را  ترجمه و تبدیل  به یک راهنمای طراحی کردیم که بتوانند از آن استفاده کنند. در این قسمت مثلا می‌گویم توحید محوری مهم است و مصادیقی از آن  را ذکر می کنیم. این بخش پنجم دست طراح را نمی بندد. انگار یک جزوه آموزشی را مطالعه می‌کند.

پیوست فرهنگی

دکتر حسینی با اشاره به اینکه نهایت این پیوست فرهنگی برای نهضت ملی مسکن بوده و یک راهنمای شسته و رفته ارائه شده است، اضافه کرد: این راهنما از ساختار محله شروع می شود. راهنما را که باز می‌کنیم مثلا می‌بینیم قید شده که محله محوری یک اصل است. تقریبا  ۵ پژوهشگر درباره محله محوری صحبت کردند و شعاع‌های مختلف دسترسی برایش در نظر گرفتند، ساختارهای مختلف را معرفی کردند، همه این‌ها معرفی شده است. بعد به قطعه‌بندی می‌رسیم که بررسی شده است. هر قطعه بندی زمین چه تاثیراتی در آینده و سطح درآمد خانوار و مقولات فرهنگی دارد؟ بعد در مورد توده‌گذاری صحبت شده است. از آن طرف موضوع فضا بندی مطرح شده و برایش مثال زدیم. از معماری مثلا شهرهای  گیلان ، یزد... همه را شرح دادیم تا معمار استراتژی خودش را مشخص کند. در هرمرحله‌ای همه جور یافته‌ای است؛ هم اصل و هم ضابطه و هم راه حل ها مشخص شده است.

در پایان نشست دکترحسینی به سوالات حضار پاسخ داد.

انتهای پیام/