اولین جلسه از سلسله نشست‌های «ساعت نقد» با نقد و بررسی مجموعه غزل «کتیبه تاک»، اثر علی‌اصغر شیری با حضور منتقدان وحید سمنانی و محمدجواد شرافت و با اجرای آرش شفاعی در حوزه هنری برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، در این جلسه، محمدجواد شرافت (منتقد) به ویژگی‌های ظاهری و آراستگی کتاب اشاره کرد و علی اصغر شیری را شاعری ادیب دانست که هم درس‌آموخته این حوزه و از دانش ادبی برخوردار است و هم با فضای شعر آشنا است.
وی با اشاره به اهمیت ذوق در شعر و جایگاه اطلاعات ادبی در ادبیات به آثار و پیشینه هنری علی اصغر شیری پرداخت که در طول سال‌ها حرکتی آهسته و پیوسته داشته است.
در بخش بعدی این نشست، وحید سمنانی، دیگر منتقد این جلسه گفت: من معتقدم نقد خوب وقتی اتفاق می‌افتد که از سابقه کار شاعر باخبر باشیم. وقتی این کتاب را خواندم با مرور چند غزل آغازین کتاب دریافتم که فضای کار شاعر به نسبت مجموعه قبل وی تفاوت زیادی داشته است. وی در گام اول خود بسیار محکم‌تر حرکت کرده و غزل وی به زبان مادری به قدری صمیمی و تازه است که به من به عنوان خواننده اثر، این نوید را می‌دهد که منتظر مجموعه‌ای از این دست باشم.
اهمیت حضور شاعر در شعر
وی از مباحث مطرح در شعر کلاسیک را حضور شاعر در شعر خود و بیان سنت‌ها دانست و افزود: یکی از اتفاقات در شعر دهه 70 این بود که شاعران جوان سعی کردند شعر را شخصی‌سازی کنند اما به دلایلی نتوانست به مانایی و تداوم برسد؛ اما آنچه اهمیت دارد در هر حال حضور شاعر در شعر است.
این منتقد با خواندن شعر «برایت اتفاق افتاده دنبال خودت باشی» اظهار کرد: در ادبیاتی که علی‌اصغر شیری ارائه کرده، به نظرم غزل این شاعر نمره الف را می‌گیرد؛ چراکه شعر وی به دور از تکلف اتفاق شگرفی را روایت می‌کند و شاعر در آن، بیان صادقانه خود را دارد.
سمنانی در این جلسه نقد و بررسی گفت: این مجموعه بیش از آنکه شاعری را نشان دهد که می‌خواهد در فضای امروز شعر نفس بکشد، بیشتر نشان دهنده شاعری است که سر در گذشته دارد. این کتاب دو یا سه غزل خوب و لحظات درخشانی دارد ولی من را به دنبال کردن شاعر ترغیب نمی‌کند. همچنین احساس می‌کنم غلبه زبانی و متونی که علی اصغر شیری در این دوره با آن درگیر بوده به فضای کار ضربه زده است.
پیشنهاد حضور در محافل ادبی
وی به علی اصغر شیری حضور در محافل ادبی را پیشنهاد داد و افزود: حتی اگر شعر نمی‌گوییم حضورمان در جلسات ادبی باعث می‌شود ذهن از فضای شعر دور نشود و این برای شاعری که در رشته ادبیات تحصیل می‌کند، خیلی واجب‌تر از دیگر شاعران است.
آرش شفاعی نیز که اجرای جلسه نقد و بررسی مجموعه غزل «کتیبه تاک» را برعهده داشت بیان کرد: وقتی با جریانی روبه‌رو می‌شویم که نسبت آن با زندگی امروز قطع شده، به نوعی با آثار قرن 12 مواجه هستیم و انتقادی که می‌توان به اثر علی اصغر شیری داشت این است که بیشتر غزل‌هایش را ادامه آثار قرن 12 و 13 می‌بینیم.
محمد جواد شرافت در بخش دیگری از این جلسه به این نکته اشاره کرد که اثر علی اصغر شیری کمتر ایراد زبانی، نحوی و کلمه‌ای دارد و در ادامه افزود: ساحت مختلف زندگی از شعر اجتماعی تا شعر آیینی را در آثار این شاعر می‌بینیم ولی در این اثر نشانی از ساحت‌های مختلف نیست بلکه «کتیبه تاک» صرفا مجموعه‌ای عاشقانه است.
وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که نگاه شیری در شروع شعرخوانی به حسین منزوی بوده که در آثارش به ساحت‌های مختلفی توجه دارد اما این نگاه در «کتیبه تاک» به چشم نمی‌خورد.
این منتقد تاکید کرد: ما نیاز به جایی داریم که به ذوق شاعرانه‌مان کمک کند و من احساس می‌کنم علی اصغر شیری در جهان و خلوت خود فارغ از سرو صدا و هیاهو به مضمونی می‌رسد و بعد برای آن موضوع پیدا می‌کند. شیری در خلوت خود مضمون را کشف می‌کند، در حالی‌که بهتر است شعر قصه‌محور شود.
وی با بیان به اینکه‌شان نزول داشتن شعر برای شاعر طراز اول بسیار مهم است، خطاب به شیری گفت: در «کتیبه تاک» جهان خلوتت را دیدم، ولی فارغ از هیاهوی جهان اطرافت؛ در حالی‌که هنرمند باید تاثیر بگیرد و اثر بگذارد.
وی در ادامه چینش اشعار و تک‌بیتی‌های «کتیبه تاک» را بسیار جذاب و دوست‌د‌اشتنی دانست و در ادامه به قافیه اشعار انتقاد کرد و گفت: در برخی ابیات نیز ارتباط معنایی دچار از هم گسیختگی می‌شود.
انتقاد به شکست ساختار بدون تمهید
سمنانی دیگر منتقد این نشست به بحث ارتباط عمودی و افقی پرداخت و اظهار کرد: فکر می‌کنم اصالت غزل در بیت محوری‌اش است؛ مشروط بر اینکه باید در جان غزل حل شود. صرف نظر از فضای ردیف که در برخی جاها به چالش کشیده می‌شود، انتظار این است که فاعل شعر در تغییر فضا با الگوسازی و آماده‌سازی همراه باشد؛ بر همین اساس شکست ساختار بدون تمهیدی که شاعر یکباره و بدون آماده‌سازی و الگوسازی انجام می‌دهد از انتقادات «کتیبه تاک» است.
وی ادامه داد: در برخی از بخش‌های این اثر، شاعر می‌توانست برخی از کلمات را حذف کند یا با بکارگیری کلماتی دیگر اثر خود را تقویت بخشد. کلیت قافیه‌های شعر، ذهن را به سمتی می‌برد که گویا شاعر با بکارگیری این جنس از قافیه تمایل به تجربه داشته است.
این منتقد، مواجهه اول مخاطب با شعر را قافیه دانست و به تشریح اهمیت آن پرداخت و در ادامه اظهار کرد: برخی شعرها، خواننده را در لحظه اول به لذت می‌رساند و خوشا شعری که لذتش بعد از تامل هم از بین نرود و شاعر بتواند مخاطب را با خود همراه کند. در «کتیبه تاک» علی اصغر شیری با تغییر چند کلمه می‌توانست مضمون را برای خود کند.
سمنانی بحث فاعل و چگونگی ادامه پیدا کردنش را در شعر مطرح کرد و در ادامه گفت: غزل دهم «کتیبه تاک» روایت سالم دارد و کلمات خوش فرم کنار هم نشسته و قاعده همنشینی درست انجام شده است.
وی همچنین بیان کرد: نکته دیگر این است که شاعر به چیزی فکر می‌کند و چیز دیگری می‌نویسد و به همین دلیل هم مخاطب برای درک منظور شاعر زبان را تغییر دهد تا به معنا رسد.
وی با انتقاد به شکل زبانی و نحوی اثر به این نکته اشاره کرد که از دیگر اتفاقات شعر امروز دولختی بودن وزن اشعار است که شاعر را مجبور می‌کند چیزهایی بگوید که چندان به هم ربط ندارد.
شرافت نیز در ادامه جلسه شعر اول «کتیبه تاک» را مدخل خوبی برای این مجموعه ندانست.
منتقد حاصل تجربیات خود را در اختیار خالق اثر قرار می‌دهد
سعید بیابانکی که از حاضران در جلسه نقد و بررسی کتاب شعر «کتیبه تاک» بود نیز به آشنایی خود با علی‌اصغر شیری اشاره کرد و وی را شاعری خلاق، متواضع و فروتن معرفی کرد.
وی با اشاره به اینکه بهتر است در جلسات نقد، بیشتر محاسن آثار مطرح شود، خطاب به شاعر «کتیبه تاک» گفت: کسی که شعر را نقد می‌کند به واقع به ما لطف کرده است؛ چراکه حاصل تجربیات خود را در اختیار خالق اثر قرار می‌دهد.
وی افزود: با اینکه برخی از افراد با نقد مقابله می‌کنند، اما علی‌اصغر شیری از نقد نمی‌ترسد و نقد نشان از اثرگذاری از نگاه مخاطب است.
داوودی که دیگر هنرمند حاضر در این جلسه بود با تبریک آغاز جلسات نقد کتاب از سوی مرکز آفرینش‌های ادبی اعلام کرد: دوگانگی همیشه در ادبیات هنر وجود داشته و من امیدوارم با نقدهایی که انجام می‌شود به زودی کتاب جدیدی از علی اصغر شیری به چاپ رسد.
وی «کتیبه تاک» را کتابی در نوع خود خواندنی و قابل توجه معرفی کرد و افزود: شاعر در این اثر تجربه‌ای را محک زده و در برخی بخش‌ها از آزمون موفق بیرون آمده است.
انتهای پیام/
نظر شما