اولین نشست از مجموعه نشست‌های بازشناسی زیست‌بوم فرهنگی قفقاز و آناتولی با حضور «دکتر میرنبی عزیززاده» پژوهشگر و نویسندۀ کتاب «تاریخ دشت مغان»، جمعی از هنرمندان و همکاران حوزه هنری، مدیر مرکز فرهنگی قفقاز و مسئول مرکز پژوهش‌های فرهنگی آذربایجان در حوزه هنری استان اردبیل برگزار شد. به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، در ابتدای نشست بازشناسی زیست‌بوم فرهنگی قفقاز و آناتولی، امیر رجبی رئیس حوزه هنری استان، با تأکید بر اهمیت شناخت زیست بوم قفقاز به‌عنوان بخشی از گسترۀ هویتی ایران فرهنگی و تاریخی در مورد نقش «شاهسون» گفت: حکومت صفویه که نقش بزرگی در ایجاد یک حکومت مقتدر، کارآمد و یکپارچه در ایران داشته است حفظ و تداوم حکومت خود را مدیون حضور وطن‌پرستانۀ نیروهای شاهسون می‌داند. عزیززاده نویسندۀ کتاب «دشت مغان» از رزمندگان و جانبازان دفاع مقدس و از پژوهشگران عرصۀ تاریخ و فرهنگ در تبیین معنای نام «شاهسون» گفت: جایگاه واژۀ «شاه» در اصل در ادبیات سیاسی نبوده است؛ بلکه جایگاهی عرفانی و معنوی داشته و حضور این واژه خطاب به پیران طریقت و مرشدان و حتی ائمۀ اطهار مانند «شاه‌چراغ»  «شاه مردان» (در مورد حضرت علی) مؤید این معنی است که در بطن این کلمه نوعی تشخص عرفانی و نه سیاسی، نهفته است و حمل بار معنای سیاسی بر این کلمه از زمان قاجار یا پهلوی اتفاق افتاده است. عزیززاده در مورد پیدایش شاهسون گفت: وقتی در حدود سال  ۹۱۷ هجری قمری شاه اسماعیل در شرق ایران درگیر جنگ با ازبکان بود، شایعۀ مرگ او در غرب کشور سبب قیام سلیمان میرزا، برادر شاه و حاکم اردبیل شد. او تبریز را تصرف کرد و خود را شاه نامید. از طرفی وفاداران به شاه اسماعیل که از صحت خبر مرگ او مطمئن نبودند در جستجوی افرادی که به آنها بپیوندند و در مقابل سلیمان میرزا ایستادگی کنند در کوچه و خیابان جار می‌زدند که «شاه سِوَن‌لر گلسین‌لر». گروهی که از این طریق تشکیل شدند و سلیمان میرزا را کشتند و حکومت را به شاه عباس بازگرداندند شاهسون نامیده شدند. این گروه که به‌مرور و با حمایت حکومت گسترش پیدا کردند، هم منشأ شهری و هم منشأ روستایی و هم منشأ عشایری داشتند و اعضای آن محدود به تبریز یا اردبیل نبودند و کانون‌های جوشش ایشان از طالش گیلان تا قره‌داغ، آناتولی و قفقاز را دربر می‌گرفت. عزیززاده گفت: در دوره شاه عباس صفوی و با انحلال قزلباشان، شاهسون‌‌ها به عنوان اتحادیه‌ای میان طایفه‌ها از حمایت ویژه‌ای برخوردار شد و رشد و توسعه فراوانی یافت تا جایی که حتی ایجاد آن را به شاه عباس نسبت می‌دهند. امروزه به همه کوچ‌نشینان آذربایجان که به درخواست شاه عباس صفوی و به‌منظور حمایت و تشکیل سپاه پادشاه دور هم جمع شده‌ بودند، شاهسون می‌گویند که در طول تاریخ از صفویه تا به امروز در ایران، قفقاز و آناتولی گسترش یافته و همواره منشأ تأثیرات فراوان سیاسی، اجتماعی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی در این مناطق بوده‌اند و بخصوص در مرزداری از ایران و تشیع در جنگهای ایران و عثمانی و جنگهای ایران و روس، نقش مهمی داشته‌اند. عزیززاده نقش بانوان را در به عرصه رسیدن صفویه جالب توجه دانست و گفت: اردبیل کانون فرهنگ و تمدن در ایران روزگار صفوی بوده است، نقش مادران شاهزادگان در تربیت آنها برای تصدی منصب حکومت و همچنین حضور بانوانی چون عالم‌شاه بیگم و شاه‌پاشاخاتون در عرصۀ سیاست نشانگر ظرفیت فرهنگی این خطه است. عزیززاده در پایان با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در سفر سال ۱۳۷۹ به اردبیل، افزود: اگر سخنان رهبری در آن سال به اردبیل را مدیران و فرهیختگان استان مورد توجه قرار دهند و بر اساس آن به تولیدات و برنامه‌های فرهنگی و هنری اقدام کنند، تأثیرگذاری و نقش اردبیل به‌خوبی نشان داده خواهد شد و جوانان به دیار خود افتخار خواهند کرد. انتهای پیام/