به گزارش روابط عمومی دفتر طنز حوزه هنری، در صد و هشتاد و سومین شب شعر طنز در حلقه رندان که در روز پاسخ ایران به حمله رژیم صهیونیستی برگزار شد، شعرها و نثرهای طنزی با موضوعات مختلف از جمله این موضوع خوانده شد.
در این جلسه در بدو ورود، از حاضرین خواسته شد که تا آخر برنامه درباره کاریکاتور اثر سیدمحمد سالم با موضوع پاسخ ایران به حمله رژیم اشغالگر، یک بیت شعر یا یک جمله طنز بنویسند.
صد و هشتاد و سومین شب شعر طنز در حلقه رندان با اجرای سعید بیابانکی و با غزلی از حافظ آغاز شد. بیابانکی ضمن تبریک بهار طبیعت و بهار فطرت، روز ۲۵ فروردین یادبود عطار نیشابوری را یادآور شد و بعد از آن شاعران و طنزپردازان به نوبت روی صحنه رفتند.
– این موشک و پهباد نه! عزرائیل است
علیرضا تیموری اولین شاعری بود که به روی صحنه رفت. او ابتدا چند رباعی با موضوع پاسخ ایران به حمله رژیم صهیونیستی خواند.
یکی از رباعی‌ها را با هم می‌خوانیم:
«زلزال و شهاب یار تقدیم تو باد
یک سیلی آبدار تقدیم تو باد
خیبر که نرفته است از یاد شما
یک ضربت ذوالفقار تقدیم تو باد»
وی همچنین در ادامه شعر طنز دیگری خواند. در بخشی از شعر آمده است:
«من ترکِ عشق و شاهد و ساغر نمی‌کنم
با یک رژیم سخت که لاغر نمی‌کنم
هر هفته می‌روم به تماشای فوتبال
فحشی نثار عمه داور نمی‌کنم
تیمم اگر که باخت تحمل کنم، ولی
صحبت ز دود و اگزوز خاور نمی‌کنم
آفساید اگر گرفت کمک داور عزیز
بر او نثار شیر سماور نمی‌کنم
مارادونا که مُرد ولی توی تیم خویش
تکیه به هیچ فردِ مظفر نمی‌کنم»
– مسابقه
در ادامه صد و هشتاد و سومین شب شعر طنز در حلقه رندان، سعید بیابانکی به مخاطبان برگزاری مسابقه را یادآور شد و از حضار خواست که درباره کاریکاتور مورد نظر، یک بیت شعر یا جمله طنزی بنویسند و به مسئولین حاضر در جلسه تحویل دهند.
– ایولله!
دومین شاعرصد و هشتاد و سومین شب شعر طنز در حلقه رندان، حسن معارف‌وند از قم بود. او هم دو رباعی با موضوع پاسخ ایران به حمله رژیم اشغالگر خواند.
یکی از رباعی‌ها را با هم می‌خوانیم:
«تا هست پراید، میل میباخ نکن
این دشمن بدسگال را شاخ نکن
آن گنبد آهنین چنین گفت: سپاه
کافی‌ست، مرا دوباره سوراخ نکن!»
معارف‌وند شعر طنز دیگری خواند که در چند بیت ابتدایی آن آمده است:
«عبادالله! اوصیکم بتقوالله، ایوالله!
بسی جانکاه، اوصیکم بتقوالله، ایوالله!
نشد، ناخواه، اوصیکم بتقوالله، ایوالله!
در این درگاه، اوصیکم بتقوالله، ایوالله!
همین. . ، کوتاه: اوصیکم بتقوالله، ایوالله!
برای اینکه این ملت، نباشد هیچ در حسرت
برای اینکه این ملت، نبیند در خودش خجلت
برای اینکه این ملت، ببیند در خودش عزت
برای اینکه این ملت، نیفتد ناگه از غفلت
درون چاه، اوصیکم بتقوالله، ایوالله!»
– یادی از عطار نیشابوری ۱
در ادامه مجری برنامه نقلی از عطار آورد و یاد و خاطره این شاعر را زنده کرد.
– هویج مدیا
در ادامه، ویدیوی نمایشی طنز از تیم «هویج مدیا» با موضوع انتخابات پخش شد. کلیپ طنزی که پخش شد، گفت‌وگوی طنز بین نامزد انتخابات و فرد ثبت‌کننده اطلاعات بود.
– همه چیز آلوده
مرتضی جهانی مقدم شاعر همدانی نیز به روی صحنه رفت. او ابتدا نقیضه‌ای بر غزل «دوش رفتم به در میکده خواب آلوده» خواند که چند بیتی از آن را با هم می‌خوانیم:
«دوش رفتم به در میکده زنگ آلوده
لاجرم زنگ زدم زنگِ به ننگ آلوده
وارد میکده گشتم و سرافکنده ز خویش
نفس افکنده و سر از این که به بنگ آلوده
دیدم آنجا همه چیز است بسی آلوده
ساغر و ساقی و مطرب، دف و چنگ آلوده»
همچنین شعری با زبان محاوره خواند که بخشی از آن در ادامه آمده است:
«وقتی بچه جلو پای پدرش پا نمیشه
یعنی واسه بچه اون باباه بابا نمیشه
کار بد یا که نکن یا اگه کردی تمومه
هر کاری هم بکنی کار تو حاشا نمیشه
همیشه نمیشه مثل کبک آدم قایم بشه
توی قبرس بشه توی سریلانکا نمیشه
حالمون خرابه انقد که دیگه خوب نمیشه
اگرم درس بشه دیگه تو دنیا نمیشه
بابا مسئولی تو باید کارا رو درس کنی
جواب ما که اگر شاید و اما نمیشه»
– یادی از عطار نیشابوری ۲
سعید بیابانکی با اشاره به اینکه مولانا در سال‌های قبل از مرگ عطار، با او ملاقات کرده، نقلی از دیدار این دو شاعر برای حضار آورد و حاضرین در جلسه را با این شاعر بیشتر آشنا کرد.
– ای گنبد آهنین چه شد پس؟
علی سلیمیان از اصفهان شاعر دیگری بود که روی صحنه رفت و در ابتدا شعری با موضوع پاسخ ایران به حمله رژیم صهیونیستی خواند. در ابیات اول این شعر آمده است:
«ای گنبد آهنین چه شد پس؟
سوراخ شدی! بیا به خود پس!
یکهو سپر تو آبکش شد
سامانه‌ی باکلاس چِش شد؟
صد موشک ما که رد شد
از تویک آتوی مستند شد از تو
رفت آن همه اقتدار بر باد
دروازه شدی برای پهباد
احوال شما نتانیاهو؟
در گل شده‌ای شبیه یابو
با این همه میهمان‌نوازی
دیگر نکنی زبان‌درازی
این موشک ماست، نوش جان کن
بد بود، دوباره امتحان کن»
او شعر دیگر با موضوع فرزندآوری خواند که چند بیتی از آن را می‌خوانیم:
«جمعیتیان امر نمودند به فرزند
یعنی بشود دست همه بند به فرزند
در دولت و مجلس شده تصویب از امسال
یک خانه و ماشین بسپارند به فرزند
هر واعظ و هر شیخ قرار است که هر شب
پامنبری‌اش را بدهد پند به فرزند
هر شاعر صاحب‌تریبون باید از این پس
پرداخته باشد غزلی چند به فرزند
از گریه نوزاد رسانه شده لبریز
تا بلکه زند جامعه لبخند به فرزند
القصه که از هر طرفی قلقلکی هست
تا فکر کند زوج خردمند به فرزند»
در ادامه سعید بیابانکی به شعرخوانی علی سلیمیان در دیدار رهبر انقلاب با شاعران اشاره کرد. سلیمیان در این باره گفت: «رهبر درباره یکی از ابیات آن گفتند که «به نظرم اگر این شعر ترجمه شود و به دست مبارزان فلسطین و مردم غزه برسد، غوغایی به پا خواهد کرد.» و ایشان به نهضت ترجمه اشاره کردند. »
سلیمیان همچنین توضیح داد: «این شعر به زبان‌های عربی، انگلیسی، اردو، فرانسوی ترجمه شده، اما تحت اللفظی بوده و مفاهیم به طور دقیق انتقال پیدا نکردند.
حوزه هنری در حال ترجمه تخصصی روی این شعر است و قرار است نماهنگی از آن ساخته شود.»
او این شعر را هم برای حضار خواند.
– یادی از عطار نیشابوری ۳
در قسمتی از برنامه سعید بیابانکی نقل دیگری از زندگی عطار نیشابوری را برای حاضران تعریف کرد که روایتی از کشته شدن عطار به دست یک سرباز مغول بود.
– گمانم که این بار روشن شدی
امید مهدی نژاد شاعر و طنزپرداز دیگری بود که به روی صحنه رفت. او با اشاره به اینکه اسفندماه ۱۴۰۲ شماره پایانی ماهنامه سه‌نقطه منتشر شد، درباره فعالیت‌های این روزهایش گفت: «در حال حاضر به دنبال تولید یک مجله با موضوع غیر طنز هستیم و تولید محتوای صفحه «من لهجه دارم» نیز در حال گسترش است. »
او در ابتدا شعری با موضوع پاسخ ایران در برابر حمله رژیم صهیونیستی خواند که بخشی از آن را می‌خوانیم:
«زدی ضربتی ضربتی نوش کن
و ضربت زدن را فراموش کن
مکن با دم گربه بازی پسر
همین کار را با دم موش کن
گمانم که این بار روشن شدی
پس این آتش فتنه خاموش کن»
وی همچنین شعر طنز دیگری خواند که در ابتدای آن آمده است:
«معاشران حذر از اخذ و اقتباس کنید
برای شاخ شدن فکری از اساس کنید
کنار دست بزرگان بورس بنشینید
دو واحد عملی اقتصاد پاس کنید
جواب را به شب امتحان نیندازید
هرآن سوال که دارید، در کلاس کنید»
– یادی از عطار نیشابوری ۴
در این قسمت از برنامه، سعید بیابانکی به معروف‌ترین اثر عطار یعنی «منطق الطیر» اشاره کرد و داستان آن را برای حاضران شرح داد.
– چم و خم طنز
در این جلسه در حلقه رندان، اکبر کتابدار در بخش «چم و خم طنز»، درباره شیوه فلسفی در طنز صحبت کرد. او توضیح داد: «بعضی معتقدند وقتی سخن حکما را به طنز بیان کنند و یا با آن شوخی کنند، شیوه فلسفی در طنز به وجود آمده، اما این تعریف کافی نیست».
استاد کتابدار در ادامه مثال‌هایی در این زمینه آورد و به مناسبت نزدیک بودن به روز یادبود و بزرگداشت عطار نیشابوری، از «مصیبت‌نامه» و «الهی نامه» نیز مثال‌هایی زد.
– موسیقی زنده
مهدی فرج‌الهی، طنزپرداز و مجری رادیو، در ادامه برنامه روی صحنه رفت و با گیتار موسیقی زنده اجرا کرد.
وی یکی از اشعار زنده‌یاد ابوالفضل زرویی نصرآباد را در قالب آهنگ برای حاضران در برنامه خواند.
– با جنون بوده هم‌تبار، آغوش
مجتبی احمدی، شاعر کرمانی نیز به روی صحنه رفت و در ابتدا قصیده کوتاه عاشقانه طنزآمیز به نام «آغوشیه» را خواند. در ابتدای این قصیده آمده است:
«پرتپش بین چشمه‌سار آغوش
پرتنش مثل آبشار آغوش
گاه رود است و نرم در جریان
گاه کوه است و استوار آغوش
ما که خاکیم لیکن از آتش
آفرید آفریدگار آغوش
قبل‌ها بوده با بنی آدم
در تب و تاب روزگار آغوش»
وی در ادامه غزلی تازه با موضوع پاسخ ایران به حمله رژیم اشغالگر خواند. این شعر نقیضه‌ای بر غزل «جمعه موعود» از «زکریا اخلاقی» با مطلع: «همین است ابتدای سبز اوقاتی که می‌گویند و سرشار گل است آن ارتفاعاتی که می‌گویند»، خواند که چند بیتی از آن را می‌خوانیم:
«همین است ابتدای سرخ طوفانی که می‌گوییم
و از احرار سرشار است میدانی که می‌گوییم
فریدون‌ها و آرشها و رستم‌های دستانش
به ضحاکان بگو این است ایرانی که می‌گوییم
فلسطین از فساد غاصبان تطهیر خواهد شد
باذن‌الله آن طهار منانی که می‌گوییم»
– قصه شنگول و منگول و حبه انگور
علی بهاری، طنزپردازی از شهر قم، به در حلقه رندان آمده بود و داستان طنز «بز زنگوله پا» را با نگاهی متفاوت برای حاضران خواند.
بخش ابتدایی آن را می‌خوانیم:
«یکی بود یکی نبود غیر از خدای مهربون، یه تورم بود که داشت همه رو از دم سرویس می‌کرد. یه روز بزبز قندی که تو وسط جنگل سبز خونه داشت تصمیم گرفت از خونه بره بیرون.
قبلش این رو بگم بزبز قندی، دیابت نداشته ها. باباش سلطان چغندر بوده، یه گندی بالا میاره و خلاصه رانت‌خواری مرحوم می‌مونه رو بچه‌هاش.
اسم کارخونه باباش هم چغدرسازی بزگر و پسران غیر از کره آخری. بله بزبز قندی تصمیم میگیره از خونه بره بیرون. واسه همین بچه‌هاش رو که سه تا گوسفند بانمک بودند جمع می‌کنه.
همین جا یه شبهه‌ای رو بگم بعدا حاشیه نشه. ممکنه بگید چرا این بزه، بچه‌هاش گوسفندن؟ مگه سریال ترکیه‌ایه؟ نه عزیزم شوهر ایشون دو تابعیتی بوده.
یعنی پدر شوهرش گوسفند جوون بوده و مادر شوهرش بز جوون. به اینها میگن شوگر بُزی….»
– حرف‌ها و نکات ارزشمند داخل شعر ما فراوان است
محمدحسین مهدویان، شاعر اهل قم نیز در ابتدا یک رباعی درباره پاسخ ایران به حمله رژیم صهیونیستی خواند و سپس غزل دیگری با همین موضوع برای حاضران قرائت کرد که چندبیتی از آن را می‌خوانیم:
«حیف موشک برای حیفا نیست؟
میرود چون به باد با پُف ما
یعنی اصلا تمام اسرائیل
می‌شود غرق در کفِ تُف ما
یک کشیش مسیحی آمد و گفت
که نتانیاهو آدم خوبی است
گفتم این را که گفته؟ او فرمود:
بوده از کشفیات اسقف ما
در یمن قتل عام شد اما
این بشر یک کلام حرف نزد
تا در ایران خری لگد زد، گفت:
هست این مایه تاسف ما»
وی همچنین غزل طنزی با موضوعات داخلی کشور هم خواند که در ابتدای آن آمده است:
«هر مختلس و مجرمی از مرز که رد شد
گفتند همه آخ چرا؟ وای چه بد شد!
گفتند مقامات، پس از آن: که از این پس
راه بِزه و دزدی و هر مفسده سد شد
زیر و بم آن مختلس بی‌همه کس نیز
زیر نظر قاضی پرونده رصد شد…
و شکر خدا مجرم مذکور، غیابا
محکوم به تنبیه و مجازات اشد شد
بیش از حد اگر خورد کسی، خورده که خورده
یک ذره اگر خورد ولی، لایق حد شد»
– رونمایی از کتاب «طنزنویسی از زبان طنزنویسان»
کتاب «طنزنویسی از زبان طنزنویسان» یکی از کتاب‌هایی است که به تازگی با همکاری نشر سوره مهر منتشر شده است. در صد و هشتاد و سومین شب شعر طنز در حلقه رندان، از این کتاب با حضور عباس حسین نژاد (مدیر دفتر طنز حوزه هنری) و نسیم عرب امیری (نویسنده کتاب) رونمایی شد.
عباس حسین نژاد درباره به چاپ رسیدن این کتاب گفت: «این کتاب به علاقه‌مندان طنزنویسی نگاه تازه‌ای می‌دهد و در آن با ۱۴ طنزپرداز گفت‌وگو شده است. البته تولید این کتاب از سال‌ها پیش شروع شده و بخش‌های مختلفی از جمله (طنز منظوم، طنز منثور، داستان طنز، طنز مطبوعاتی، طنز تصویری، طنز رادیویی، طنز اینترنتی، پژوهش طنز، ترجمه طنز و طنز کودک و نوجوان) شامل می‌شود.»
وی با اشاره به ظرفیت دفتر طنز برای چاپ کتاب طنز، گفت: «دفتر طنز آماده همکاری با دوستانی است که محتوای طنز تولید کرده‌اند. همچنین جشنواره «طنزپهلو» و جشنواره «اتقان» در حال برگزاری است که علاقه‌مندان می‌توانند در آن شرکت کنند. »
حسین نژاد تشریح کرد: «دفتر طنز برنامه‌های محتلفی مثل طنزآمیز، طنزخوانه، بازار تماشا را به صورت هفتگی برگزار می‌کند و از علاقه‌مندان رشته‌های مختلف طنز دعوت می‌کند تا در این جلسات شرکت کنند. زمان برگزاری این جلسات در سایت و فضای مجازی دفتر طنز نیز اطلاع‌رسانی می‌شود.»
نسیم عرب امیری با اشاره به اینکه بسیاری از افراد در شهرستان‌ها برای آموزش مستقیم دچار مشکل هستند، گفت: «انگیزه من برای نوشتن و جمع‌آوری این کتاب دوست بوشهری بود که برای مدت کوتاهی به تهران آمده بود و می‌خواست همه استادان طنز را در مدت کوتاهی ببیند و برگردد و از من برای این کار کمک می‌خواست.
آن زمان در کار با پژوهشی که با استاد زرویی نصرآباد داشتیم، متوجه شدم که خیلی از شیوه‌های طنزنویسی به تجربه‌محوری برمی‌گردد. یعنی در هر دوره‌ای آزمون و خطا جای انتقال تجربیات را می‌گیرد و هر نسل از جایی شروع می‌کند که نسل قبل از او شروع کرده و به جایی می‌رسد که نسل قبل از او رسیده است.
برای همین تصمیم گرفتم به صورت حضوری با استادان طنز و طنزپردازان گفت‌وگو کنم و این تجربیات را به صورت متفاوت ثبت و ضبط کنم.»
عرب امیری درباره کتاب توضیح داد: «هدف این کتاب کمک به کسانی است که می‌خواهند طنزنویسی را شروع کنند. چون بعد از فوت استادان طنز مثل استاد زرویی، استاد صلاحی و … منبع شفاهی‌مان را از دست دادیم و امیدوارم این کتاب در این زمینه بتواند کمک‌دهنده باشد.
همچنین در هر بخش از کتاب توضیحات ابتدایی وجود دارد و صرفاً گفت‌وگو نیست و امیدوارم مفید باشد.»
برای خرید این کتاب می‌توانید به کتاب‌فروشی‌های سراسر کشور یا فروشگاه اینترنتی سوره مهر مراجعه کنید.
– حسن ختام و اهدای جوایز صد و هشتاد و سومین شب شعر طنز در حلقه رندان
در انتهای برنامه به شش نفر از شرکت‌کنندگانی که در مسابقه صد و هشتاد و سومین در حلقه رندان شرکت کردند، به قید قرعه کتاب «طنزنویسی از زبان طنز نویسان» اهدا شد.
نظر شما