امسال هنرمندان متعهد کشورمان در هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین و در مسیر مرزهای داخل کشور تا کربلا گل کاشتند، آنها بدون هیچ دستمزدی حماسه هنری باشکوهی را آفریدند، سرود، تعزیه، نقالی، پرده خوانی، شعرخوانی، برگزاری نمایشگاه‌های هنری‌های تجسمی، تنهای بخشی از برنامه‌های هنرمندان بود که به مسیر پیاده روی اربعین رنگ و بوی تازه‌ای بخشیده بود. به همین بهانه با سید مصطفی موتورچی، دبیر هنری هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین، یک روز بعد از بازگشتش از سفرکربلایی درباره این برنامه بزرگ و با شکوه به گفتگو نشسته‌ایم.

از مرزهای ایران تا حرم

سید مصطفی موتورچی درباره هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده‌روی اربعین با عنوان «روایت راهیان» می‌گوید: تفاوت امسال نسبت به سال گذشته این بود که توجه ویژه به مرزهای داخلی کشورداشتیم، در حالی که هر سال، هدف اصلی ما اجرای برنامه در کشورعراق یعنی در شهرنجف، ‌مسیر پیاده‌روی تا کربلا و شهر کربلا بود اما امسال علاوه بر این‌ها، توجه ویژه‌ای بر مرزهای داخلی داشتیم.

وی ادامه می‌دهد: ما امسال در شلمچه، چذابه، باشماق، خسروی و مهران برنامه‌های مختلف هنری اجرا کردیم که شامل سرود، تعزیه، نقالی، پرده خوانی، سنج و دمام و حضور شاعران و همچنین برگزاری نمایشگاه هنری‌های تجسمی بود. درواقع مجموعه کاملی از برنامه‌های هنری گوناگون را در مرزهای داخلی و در کشور عراق برگزار کردیم.

موتورچی می‌افزاید: برنامه هایمان در بخش ایران از اول شهریور آغاز شد و تا 14 شهریورماه ادامه داشت و در بخش عراق نیز از 5 شهریور سفر خود را شروع کردیم که تا 13 شهریور ادامه داشت.

دبیر هنری هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین به تعداد هنرمندان شرکت‌کننده در این همایش اشاره کرد و توضیح داد: هفتصد تا هشتصد نفر از هنرمندان آئینی کشور در هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین با ما در بخش‌های مختلف نمایش‌های خیابانی و موکبی مشارکت داشتند.

تعداد برنامه‌های اجرا شده

موتورچی درباره تعداد برنامه‌های اجرا شده نیز گفت: در بخش بین الملل، 7 شب برنامه اجرا شد، به این شکل که هر شب، گروهای هنری در قالب دو تیم مجزا در دو محل که از قبل پیشبینی شده بود، برای اجرای برنامه مستقر می‌شدند. گروه‌های مختلفی همچون گروه سرود، گروه‌های تعزیه، نقالی، پرده خوانی، گروه سنج و دمام و همچنین شاعران در این تیم‌ها حضور داشتند و برنامه‌های متنوعی را اجرا می‌کردند. در مجموع در بخش بین الملل در7 شب 42 برنامه اجرا شد. در بخش ایران نیز به همین شکل بود. به طور مثال در مرز شلمچه از ساعت 8 شب برنامه‌ها شروع می‌شد و تا 11 شب ادامه داشت و گروه‌های هنری به اجرای نمایش و برنامه می‌پرداختند. در بخش ایران هر شب 5 برنامه متفاوت اجرا می‌شد و در نهایت 65 برنامه اجرا شد.

وی افزود: گروه‌های هنری در هر بخش به طور جداگانه حضور داشتند و وقتی اجرایشان تمام می‌شد، در بخش دیگر نمی‌توانستند حضور داشته باشند. به طور مثال اگر جداول اجراهای مرز شلمچه را بررسی کنیم، هیچ گروه تکراری در بخش‌های مختلف اجرای برنامه نداشت. به بیان ساده‌تر اگر گروهی در چذابه اجرا داشت در شلمچه اجرا نداشت و هنرمندانی که با ما در عراق بودند، منحصرا در عراق اجرای برنامه داشتند که این امر به چند دلیل بود. اول اینکه همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین حالا بین هنرمندان آیینی جایگاه ویژه‌ای دارد و شناخته شده است، تا جایی که ما تا دو سه هفته مانده به همایش حتی قصد اعلام فراخوان نداشتیم.

دلیل دوم هم این بود که چون تعداد مرزها زیاد شد و ما مجبور به اعلام فراخوان شدیم، توانستیم تعداد هنرمندان بیشتری را جذب کنیم و به همین دلیل این فرصت نصیب هنرمندان بیشتری شد و از سراسر کشور گروه‌های مختلفی همراه ما بودند.

البته دلیل دیگری هم وجود داشت و آن گستردگی جغرافیای کشور است. هنرمندانی که در مرز باشماق با ما همکاری می‌کنند طبیعتا به لحاظ بعد مسافتی نمی‌توانند در مرز شلمچه حضور داشته باشند و برنامه اجرا کنند. به همین دلیل این قانون را گذاشتیم که گروه‌های تکراری را در بخش‌های مختلف به کار نگیریم.

گروه‌های مختلف هنری

موتورچی با اشاره به این موضوع که در هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین، گونه‌های مختلف نمایش، گروهای سرود، سنج و دمام و شاعران و همچنین هنرهای تجسمی حضور داشتند، اظهار داشت: یک مجموعه کامل از هنرمندان در حوزه‌های مختلف هنری در این دوره حضور داشتند. اگر مخاطبی از یک بخش از برنامه‌ها استقبال نمی‌کرد، با اندکی تامل می‌توانست از یکی دیگر از برنامه‌های هنری استفاده کند. اگر اهل شعر بود می‌توانست از شعر لذت ببرد، اگر از نمایش لذت نمی‌برد می‌توانست سرود بشنود و یا از هنرهای تجسمی لذت ببرد. درواقع تفاوت این دوره نسبت به دوره‌های قبل این بود که ما برای ذائقه‌های مختلف و برای همه مخاطبان‌مان برنامه متنوعی تولید کردیم.

وی ادامه داد: در بخش نمایشی نیز به همین شکل بود. علاوه بر تعزیه‌های خام، تعزیه‌های به روز شده نیز در جداول اجرایی برنامه‌ها وجود داشت، تعزیه‌هایی که از مداحی و یا از موسیقی استفاده می‌کردند، تمام تلاش ما بر این بود که سلیقه مخاطبمان را مد نظر قرار بدهیم و تولید اثر کنیم.

استقبال مخاطبان

دبیر هنری هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین استقبال مردم از این برنامه‌ها را اینگونه شرح داد: هر سال ما از این همه استقبال شگفت زده می‌شویم. به بیان ساده‌تر فقط کافی است برای لحظاتی علم‌های اجرا را برافراشته کنیم و می‌دیدیم که جمعیت انبوهی برای تماشا می‌آیند. در جایی که امکان تجمع مردم و اجرای تعزیه وجود داشت تا چشم کار می‌کرد تماشاچی حضور داشت. این استقبال به نوعی ما را تحریک می‌کند که در سال‌های آینده یک مکان ثابتی را درعراق در نظر بگیریم و به یک استانداردهایی از محل اجرا برسیم که بتوانیم مخاطبان بیشتری را جذب کنیم.

برنامه‌های هنری که با 5 زبان طراحی شد

موتورچی افزود: در فراخوان اعلام شده بود که گروه‌های سرود و نمایشی باید به زبان‌های مختلفی اجرا داشته باشند. زبان‌هایی همچون فارسی، انگلیسی، عربی، پاکستانی و ترکی. ما 5 زبان طراحی کردیم، از این جهت که می‌دانستیم مخاطبان اربعین مخاطبان ثابتی نیستند. سعی کردیم برای زبان‌هایی که ذکر شد برنامه هنری متنوعی داشته باشیم. این دوره نیز به همین شکل بود و ما به زبان‌های مختلف برنامه‌های هنری مختلفی را برای تمام مخطبانمان اجرا کردیم.

«روایت راهیان» تنهاست!

دبیر هنری هفتمین همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین در پایان گفت: نماد حاکمیت فرهنگی در کشور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. در ماجرای «روایت راهیان» وزارت ارشاد کجای این داستان ایستاده است؟ ما وزارت ارشاد را در این حرکت عظیم فرهنگی نمی‌بینیم. «روایت راهیان» در این حرکت عظیم فرهنگی دست تنها است و احساس تنهایی می‌کند. امسال برای همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده روی اربعین هیچ بودجه‌ای در نظر گرفته نشد البته کمک‌هایی در این خصوص شده بود اما ما وزارت ارشاد را در این ماجرا نمی‌بینم. «روایت راهیان» در همه مرزهای داخلی به لطف امام حسین (ع) توانسته برنامه‌های هنری تولید کند. شعار ما از روز نخست این بود که کار ما نذر فرهنگی است و پای آن هم ایستادیم و روز به روز این حرکت عظیم فرهنگی را پرشورتر برگزار می‌کنیم.

انتهای پیام/