سلسله نشست‌های «هویت زبانی ناآرامی (٢)» با محوریت بررسی زبان‌شناسانۀ ناآرامی‌های اخیر به همت دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری، حوزۀ هنری برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، نشست های «زبان، نظریه بازی‌ها، بحران» با حضور دکتر سید یعقوب کریمی، پژوهشگر حوزه زبان و نظریه بازی‌ها، نشست «تعبیر ارتباط حاکمیت و مردم در رخداد اعتراضی» با حضورصادق هاشمی، پژوهشگر مستقل نشانه‌شناسی و زبان‌شناسی، نشست «رتوریک اعتراض و شکاف گفتمانی» با حضور تینا چهارسوقی امین، دکترای زبان‌شناسی، پژوهشگر رتوریک و تحلیل گفتمان انتقادی و نشست آستانگی زبانی و وضعیت بی رویایی، با حضور محمد نصراوی، پژوهشگر حوزه مطالعات اتوپیا و سیاست گذاری فرهنگی، سلسله نشست هایی هستند که در گام دوم این رویداد برگزار شدند.

محمد نصراوی، پژوهشگر حوزه مطالعات اتوپیا و سیاست گذاری فرهنگی در این نشست با تعریفی از اتوپیا گفت: نظریات مردم شناختی به خوبی ما را در بررسی تحلیل روزهای اخیر کشور کمک می‌کند.

نصراوی ادامه داد: منشأ رویدادهای روزهای اخیر بی امیدی و بی اتوپیایی است که در مقابل آن هتروتوپیا است. به این ترتیب در وضعیت آشوب قرار می‌گیریم.

وی افزود: ما هتروپیایی برای کودکان و نوجوانان خود نداریم تا هیجانات خود را تخلیه کنند به این ترتیب دست به آشوب می‌زند و هویت بی رویایی را کسب می‌کنند.

نصراوی در ادامه گفت: داستان و قهرمانی نداریم تا برای کودک و نوجوان خود رویا بسازیم پس کودک و نوجوان ما بی هویت می‌شود.

وی افزود: معماری تهران را که مشاهده می‌کنیم به یک افق ملی روشن نمیرسیم در صورتی که در ایران قدیم چنین وحدت فکری و نشانی دهنده ای را داشت.

نصراوی با بیان اینکه اندیشه، فکر و پژوهش می‌تواند به تشخیص راهی برای حل این مشکل منجر شود، گفت: باید توجه داشته باشیم که نمی‌توانیم نسخه پیچی برای یک جامعه غیر ایرانی را برای جامعه ایرانی تجویز کنیم.

وی ادامه داد: زبان وسیله فکر و اندیشه است اما وضعیت کنونی ایران در حال ناامیدی است به این ترتیب امکان استفاده از آن نیست، بلکه باید هنگامی که به آرامش رسیدیم از این ویژگی‌ها استفاده کنیم.

نصراوی در پایان گفت: سیاست امیدوارانه و رویاپردازی نداشتیم. نمونه این سیاست امیدوارانه را آمریکا به کار گرفت تا ابرقهرمانان آمریکایی را بیآفریند.

انگیزه جنبش‌های اخیر شکاف گفتمانی جامعه ما است

در ادامه نشست «رتوریک اعتراض و شکاف گفتمانی» هم در برنامه «هویت زبانی ناآرامی‌ها» با حضور تینا چهارسوقی امین برگزار شد. چهارسوقی در این نشست با بیان اینکه اعتراض در قالب یک جنبش اجتماعی به دست می‌آید، به بررسی نمادهای اعتراضی و معنا و مفهوم آن در حوزه رتوریک پرداخت و گفت: هر جنبش اجتماعی باید ویژگی‌هایی داشته باشد که ساحت مفهومی آن را بیان کند.

وی افزود: جنبشی می‌تواند پایدار بماند که افراد درگیر در آن جنبش برمبنای آن ساحت مفهومی جنبش به یک انسجام برسند و فضای فکری و خاستگاه اصلی آن را دنبال کنند.

چهارسوقی ادامه داد: درونمایه ساحت مفهومی یک جنبش باید بر اساس سه الگوی رتوریکی بررسی شود تا امکان تحلیل آن ایجاد شود.

وی با بیان اینکه نقطه انگیزشی رویدادهای روزهای اخیر شکاف گفتمانی جامعه ما است، گفت: گفتمان غالب بر جمهوری اسلامی ایران گفتمان جنگ است، نمی‌گویم بد است اما این نکته یکی دیگر از عوامل بروز رفتارهای ناهنجار جامعه خواهد بود.

چهارسوقی ادامه داد: تا زمانی که باور و اعتماد میان مردم و نظام حاکم نباشد هر کاری هم کنیم نتیجه‌ای نخواهد داشت. تا زمانی که اعتماد میان دو طرف شکل نگیرد گفتمانی شکل نخواهد گرفت.

وی با اشاره به رتوریک وقایع اخیر گفت: دردناک است که در شرایطی که نظم گفتمانی جمهوری اسلامی در خیابان‌های شهر از بین رفته است به یاد این نشست‌ها افتاده‌ایم.

درگیری‌های فیزیکی جای گفتمان را گرفت

صادق هاشمی، پژوهشگر مستقل نشانه‌شناسی و زبان‌شناسی هم در نشست هویت زبانی ناآرامی‌ها گفت: در وقایع روزهای اخیر بجای گفتمان از درگیری های فیزیکی استفاده کردیم و می‌کنیم.

هاشمی ادامه داد: اگر تمام بدن انسان را یک جامعه بدانیم ابراز درد از سوی آن به مغز ناشی از یک نشانه است. در چنین شرایطی مغز دستورات بسیاری صادر می‌کند یکی از آن دستورات تزریق مسکن برای سرکوب علائم درد است که آینده ای ناخوشایند خواهد داشت. در جامعه نیز همین اتفاق شکل می‌گیرد و رویدادهای روزهای اخیر همان آینده ناخوشایند آن است. حال راه حل مناسب برای این مشکل شناخت تمامی اندام‌ها و به کارگیری همه آنها به منظور یک هدف هماهنگ و مشخص است در غیر اینصورت منجر به سرطان می‌شود. نظریه های گوناگونی در این شرایط برای دردهای بدن ارائه می‌شود که اگر معادل‌های آن را برای جامعه بیاوریم به نمونه‌هایی از جمله اینکه بیماری حاصل تحریک بدن به وسیله عواملی خارجی است و درون بدن ما کاملا بی‌عیب و نقص است. معادل آن همان تحریک جامعه از سوی رسانه های خارجی است.

وی افزود: هر عاملی را که فرض کنیم موجب بیماری بدن شده است بی‌شک خود را از زمانی نشان داده است اما در ابتدای راه نشانه‌های ضعیفی دارد که شاید اگر همان موقع درمان را آغاز کنیم منجر به بیماری‌های سنگین و بزرگ نشود.

هاشمی ادامه داد: نشانه‌های کلامی بسیاری در رویدادهای اخیر مطرح شد که در چند دسته تقسیم می‌شوند. یکی از  این نشانه‌ها فحش هایی است که در این روزها گفته شد. این فحش ها در حال عادی هم در جامعه میان دو طرف درگیر گفته می‌شود. فحش های مذکور قالبی از جوامع و خرده فرهنگهای لات ها است که برای رجز خوانی و نشانه شجاعت، ابراز تنفر و عصبانیت است.

وی افزود: حتی در برخی رسانه‌های تلویزیونی ما گاهی قهرمانان را لاتهایی به تصویر می‌کشانند که بسیار جذاب هستند.

ناپایداری، ویژگی اصلی بازی دومینو است

دکترسید یعقوب کریمی، پژوهشگر حوزه زبان و نظریه بازی‌ها هم در این نشست گفت: تئوری دومینو از دهه ۱۹۵۰ تا دهه ۱۹۸۰ تئوری بسیار مهم و حساسی بود. بر این باور که زمانی که یک کشور در منطقه‌ای از جهان تحت نفوذ کمونیسم قرار می‌گیرد کشورهای اطراف هم مانند ویژگی دومینو آن را دنبال می‌کنند. تئوری دومینو در طول جنگ سرد به منظور توجیه نیاز به مداخله آمریکا در سراسر جهان و محقق شدن این امر با مدیریت ایالات متحده به‌طور مستمر به کار بسته شد.

وی ادامه داد: ساختار دومینوی شرق و غرب بهم مربوط می‌شوند اما باید توجه داشته باشیم که چه کسی اولین ضربه این دومینو را وارد می‌کند.

کریمی افزود: شما اگر بخواهید در الگوی دومینو خلاف جهت حرکت دومینو عمل کنید کار دشواری در پیش دارید، چرا که با مجموعه‌ای از ضربات کوچک کوچک مواجه هستید. این در حالی است که یکی دیگر از ویژگی‌های دومینو این است که می‌توان جهت دومینو را به سویی تغییر داد که به سود خود استفاده کنیم.

وی ادامه داد: ناپایداری، ویژگی اصلی بازی دومینو است پس اگر ساختار مناسبی برای مقابله با آن داشته باشیم می‌توانیم علاوه بر مهار آن به مبارزه با آن بپردازیم. بنابر این راه مقابله ما نقاط ضعفمان را به قوت تبدیل کنیم. البته باید توجه داشت که ساختار حال حاضر با تغییرات تغییرات سازگار باشد.

کریمی در ادامه گفت: مهره نهایی در دومینو نقش اساسی دارد و به اصطلاح خط مقدم است حال می‌خواهید نامش را اغتشاشگر بگذاریم یا معترض مردمی هیچ فرقی نمی‌کند چرا که باید توجه داشته باشند که نتایج این دومینو چه خواهد بود.

کریمی با بیان اینکه در مقابل عملیات‌های انتحاری فرهنگی موفق نبوده‌ایم چرا که از جذابیت‌های زن سوءاستفاده کردند، گفت:جامعه ایرانی اگر روی هرچیزی اختلاف داشته باشد روی ادبیات اتفاق نظر دارد پس می‌توان از این موقعیت و ظرفیت به نفع جامعه ایرانی استفاده کنیم. ادبیات می‌تواند راه ارتباطی خوبی برای گفت و گوی همه اقشار جامعه باشد.

وی افزود: راهی جز صبوری، کسب دانش و گفت و گو با خود و با مردم  نداریم تا به یک تعادل برسیم.

انتهای پیام/