سی‌و هشتمین نشست «آینه بندان» اختصاص به نقد و بررسی رمان «برادر خوانده» نوشته محمود مهدوی داشت که این جلسه با حضور نویسنده کتاب، علی اصغر عزتی پاک و رضا کاظمی به عنوان کارشناس، علی‌الله سلیمی به عنوان مجری کارشناس در حوزه هنری برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، نشست آینه‌بندان که به‌صورت هفتگی به نقد و بررسی ادبیات داستانی معاصر می‌پردازد، این هفته ویژه نقد و بررسی رمان «برادر خوانده» نوشته محمود مهدوی با حضور نویسنده این اثر، علی‌اصغر عزتی‌پاک نویسنده و کارشناس ادبی و رضا کاظمی در سالن صفارزاده حوزه هنری برگزار شد. در این نشست همچنین مرتضی سرهنگی مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری و عباس محمدی مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری نیز حضور داشتند.
محمود مهدی در ابتدا بخشی از فصل اول رمان «برادر خوانده» را قرائت کرد.
کاظمی: نویسنده رمان تاریخ را با نگاه خودش روایت می‌کند
رضا کاظمی کارشناس ادبی در پاسخ به اینکه درهم تنیدگی داستان و تاریخ در این رمان چقدر موفق بوده است، گفت: نویسنده با اینکه به تاریخ وفادار بوده و غارت کتاب‌های بقعه شیخ صفوی و اشغالگری روس‌ها وجود داشته است اما کار نویسنده رمان بازگو کردن عین تاریخ نیست بلکه باید تاریخ را از نو و از دریچه نگاه خودش روایت کند بخاطر همین ما در این رمان شاهد شخصیت‌هایی هستیم که شخصیت تاریخی نیستند اما بخاطر اینکه به‌عنوان شخصیت‌های تاریخی جان پیدا کرده‌اند لذا معتقدم این شخصیت‌ها با شخصیت‌های تاریخی تفاوتی ندارند.
وی به این جمله معروف «تاریخ را رمان‌‌نویسان می‌نویسند» اشاره کرد و افزود: درست است کار مورخین نوشتن تاریخ است اما وقتی درباره تاریخ روسیه سخن به میان می‌آید ما کتاب «جنگ و صلح» لئو تولستوی را به یاد می‌آوریم لذا کار داستان تا این حد مهم و تاثیرگذار است.
عزتی‌پاک: «برادر خوانده» با نگاه ملی و ملت‌ساز قصه را طرح می‌کند
در ادامه، عزتی‌پاک با تاکید براینکه ادبیات وفادار به حقیقت است تا به واقعیت، افزود: معتقدم اگر روایت داستان برادر خوانده عین واقعیت هم نباشد اما نتیجه آن رفتاری که وجود داشته است را در رمان «برادر خوانده» و دیگر رمان‌های از این دست را شاهد هستیم چون آنچه در آینده درخصوص تاریخ گفته می‌شود همان چیزی است که نویسنده‌ها درباره آن واقعه تخیل کرده‌اند چراکه تاریخنویسان با اینکه خودشان را رئال‌نویس بدانند نیز آنچه اتفاق افتاده است را از فیلتر ذهن گذر داده‌اند و آنچه خود و گروه و هم‌فکرهایشان دوست داشته را در روایت دخالت داده‌اند درحالی که نویسندگان چنین منافعی ندارد.
وی به روایت تاریخنویسان اشاره کرد و با تاکید براینکه بسیاری از موضوعات توسط تاریخنویسان نگارش شده است اما انگار در دل ماجرا نبوده‌اند، ادامه داد: ادبیات بیشتر وفادار به حقیقت است تا واقعیت.
این نویسنده درباره اینکه پراکندگی شخصیت‌های داستان «برادر خوانده» چقدر به محوریت دادن داستان کمک کرده است، گفت: من فکر می‌کنم درباره این اتفاق یک طراحی در داستان وجود دارد و طبیعت کار داستان‌نویس همین است و اگر نویسنده چنین کاری نمی‌کرد و وارد تخیل نمی‌شد قهرمان داستان را نداشتیم و شکل نمی‌گرفت لذا نویسنده یک قصه را در یک بستر تاریخی مستقر کرده است و با یک نگاه ملی و ملت‌ساز قصه را طرح می‌کند چراکه جنگ‌ها می‌آیند تا مرزبندی‌ها و قلمروها را مشخص کنند و با این جنگ که دستمایه مهمی برای نشان دادن ملت‌ها می‌باشد داستان پرداخت شده است.
کاظمی: نویسنده «برادر خوانده» درپی رمانشهر است
در بخش دیگر این نشست کاظمی به رمان مهدوی اشاره کرد و با تاکید براینکه با مرور آثار مهدوی متوجه می‌شویم که نویسنده درپی یک رمانشهر است، ادامه داد: رمانشهر یعنی شهری که نویسنده درپی آفریدن آن است و با آرمانشهر فرق دارد که قسمت‌هایی از آن واقعی و بخشی از آن بافته و ساخته ذهن نویسنده است. آرمانشهر مهدوی شهر اردبیل با آثار و اتفاقات رقم خورده تاریخی در آنجا است؛ این آدم یک دلبستگی خاص به اردبیل دارد و در دیگر آثار این علاقه را دنبال کرده است.
وی درخصوص ویژگی‌های رمان «برادر خوانده» گفت: من فکر می‌کنم این کتاب یک منطق داستانی دارد که باعث شده رمان به این سمت و سو برود یعنی حتی اگر قرار باشد ما این اثر را یک رمان نوجوان بدانیم بخاطر همان منطق داستانی است. من وقتی رمان را می‌خوانم فکر می‌کردم برخی از تصاویر انیمیشنی روایت شده است لذا نگاه به وقایع در این رمان تصویری و انیمیشنی شده است.
این منتقد و کارشناس ادبی با بیان اینکه رمان «برادر خوانده» منطقی ویژه برای مخاطب نوجوان دارد و روایت‌های آن به جزئیات نرفته است، تاکید کرد: نویسنده با منطقی که انتخاب کرده است نکات تاریخی را به متن اضافه کرده است و در عین حال سعی دارد که در کنار روایت‌های تاریخی چیزی را به ادبیات اضافه کند. مهدی اتفاقی را رقم زده است که یک حیوان شخصیت انسانی پیدا کند و کارهای مزه‌دار رقم بزند و جان بگیرد و پیش برود و خلق شخصیت‌ها را باید نقطه موفقیت رمان دانست و صرفا روایت تاریخی صورت نگرفته است و شخصیتی را به ادبیات داستانی ما اضافه کرده است.
رمان تاریخی را باید تفصیلی نوشت
عزتی‌پاک در بخش پایانی این نشست به وجود گرگ در تبار افسانه‌ای ادبیات کشورمان اشاره کرد و گفت: سال‌ها پیش مطالعه‌هایی داشتم که ظاهرا در افسانه‌ها و اساطیر بخش‌هایی از ایران که شامل اردبیل می‌شود تبارشان به گرگ برمی‌گردد البته مطالعات من در این باره دقیق نیست ولی کاری که مهدوی در رمان «برادر خوانده» کرده هم فانتزی هست و هم نیست.
وی با تاکید براینکه زبان مهدوی در داستان به شدت موجز و خلاصه است، ادامه داد: موجز نویسی به ذائقه نویسنده و بسیاری از ما مربوط می‌شود که فرهیختگانی به داستان نگاه می‌کند درحالی که وقتی قرار است برای نوجوان داستانی از تاریخ بنویسیم باید به تفصیل صحبت کنیم چون مخاطب اطلاعاتی از تاریخ ندارد.
انتهای پیام/
نظر شما